طرح صیانت
آغاز طرح صیانت | هم زمان با طرح صیانت گوگل در اینترنت محدود شد
گزارش ها از فعال شدن حالت Safe Search یا همان قفل کودک در گوگل بر روی اینترنت اپراتورها حکایت دارد. با این اقدام، کاربران با هر سن و سالی فقط به محتوای مناسب کودکان در گوگل دسترسی دارند. این قابلیت به شکل قفل شده فعال شده یعنی امکان غیرفعال سازی آن وجود ندارد.
طرح صیانت نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی نام طرح صیانت است که توسط نمایندگان دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی ایران در حال بررسی است. این طرح صیانت، یکی از خبرسازترین و پرحاشیه‌ترین طرح‌صیانت مطرح شده در مجلس شورای اسلامی‌ست که با خود، انتقادات وسیعی را به همراه آورد.با اینکه کلیات این طرح با ۱۸ رای موافق و ۱ رای مخالف در تاریخ ۳ اسفند ۱۴۰۰ در کمیسیون مشترک مجلس شورای اسلامی تصویب شد[۳] ولی یک روز بعد هیئت رئیسه این مجلس تصمیم کمیسیون مشترک در تصویب این طرح صیانت را به دلیل ایرادات شکلی در چگونگی بررسی طرح لغو کرد.
از روز گذشته کاربران ایرانی متوجه شده اند اپراتورهای کشور در اقدامی ناگهانی با فعال کردن قابلیت Safe Search در گوگل، امکان جستجو با گوگل را با محدودیت رو به رو کرده اند.
موتورهای جستجو قابلیتی به نام جستجوی ایمن یا Safe Search دارند که از آن برای جلوگیری از دسترسی کاربران کودک به محتوای نامناسب استفاده می شود. با فعال کردن این قابلیت اگر کودک قصد جستجوی محتوا در گوگل را داشته باشد، نتایج موتور جستجوی گوگل برای او فیلتر می شود و محتوای غیراخلاقی و خشن برای او نمایش داده نمی شود.
میلاد نوری، کارشناس آی تی در توییتی درباره ی محدودیت اعمال شده بر روی اینترنت اپراتورها نوشت: «همراه اول و ایرانسل با فرض کودک بودن همه مشترکین خود، قابلیت safe search گوگل رو به شکل قفل شده (بدون امکان غیرفعال‌سازی) فعال کردن. با این دستکاری، شما با هر سن و سالی فقط به محتوایی در گوگل دسترسی دارید که یک کودک دسترسی دارد.»
بر اساس گزارش ها این محدودسازی بر روی اینترنت رایتل نیز اعمال شده است. برخی مشترکان اینترنت ثابت نیز در شبکه های اجتماعی از فعال شدن این محدودیت بر روی اینترنت خود خبر داده اند و گفته می شود این محدودسازی بر روی موتور جستجوی بینگ نیز صورت گرفته است.
بر اساس پیگیری ها از اپراتورها به نظر می رسد تغییراتی که در تنظیمات جستجوی گوگل رخ داده از سمت این شرکت ها نبوده و از لایه های بالاتری صورت گرفته است.
کارشناسان می گویند موضوعی که در حال حاضر رخ داده از نظر امنیتی برای کاربران مشکلی ایجاد نمی کند اما مشکل این است که کاربران اختیار تغییر حالت Safe Search را در موتورهای جستجو از دست داده اند و به عبارتی کل کشور به عنوان کودک در اینترنت در نظر گرفته شده اند.
این اتفاق در حالی رخ داده است که وزیر ارتباطات چندی پیش با حضور در برنامه تلویزیونی «جهان‌آرا» به قابلیت Safe Search گوگل اشاره کرده و از لزوم ارائه ی اینترنت امن برای کودکان و نوجوانان ایرانی سخن گفته بود. موضوعی که به گفته ی این وزارتخانه تا ۲ هفته دیگر عملی خواهد شد و کودکان و نوجوانان هنگام استفاده از اینترنت تنها به وبسایت هایی که در لیست سفید وزارت ارشاد هستند دسترسی خواهند داشت.
چند روز قبل نیز مهدی سالم، مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات در یک نظرسنجی توییتری از مخاطبان خواسته بود تا نظر خود را درباره ی اینترنت ایمن اعلام کنند. نظر اغلب کاربران منفی بود و آن ها این نظرسنجی را مقدمه ای برای محدودیت بیشتر اینترنت دانسته بودند اما این مقام وزارت ارتباطات، این سرویس را مخصوص کودکان و نوجوانان عنوان کرده و هرگونه ارتباط با طرح صیانت را رد کرده بود.
با این وجود، کاربران گمان کنند طرح صیانت به آرامی در حال اجرا است. طی ماه های اخیر کاربران فضای مجازی بارها از مشکلات استفاده از اینترنت گلایه کرده اند.
همزمان با انتشار این اخبار، شایعاتی مبنی بر برکناری ابوالحسن فیروزآبادی از دبیری شورای عالی فضای مجازی به دلیل مخالفت وی با طرح صیانت مطرح شد که از سوی فیروزآبادی تکذیب گردیده است.
او گفت: «این اخبار به هیچ عنوان صحت ندارد. کذب محض است. من نه برکنار شده‌ام و نه استعفا داده‌ام. هنوز به عنوان دبیر شورای عالی فضای مجازی فعالیت می‌کنم.»
او در بخش دیگری از اظهاراتش درباره آخرین وضعیت طرح صیانت نیز گفت: «موضع شورای عالی فضای مجازی درباره طرح صیانت اعلام شد و از آن زمان به بعد تغییری در این روند اتفاق نیافتاده است.»
دبیر شورای عالی فضای مجازی در پاسخ به این سؤال که برخی شنیده ها از تصویب ۲ بند از طرح صیانت در جلسات شورای عالی فضای مجازی پس از نوروز ۱۴۰۱ حکایت دارد، نیز بیان کرد: «این خبر صحت ندارد. شورای عالی فضای مجازی پس از عید جلسه‌ای درباره طرح صیانت نداشته است و ما هنوز مفاد این طرح را تصویب نکرده‌ایم.»
او درباره ی جلسه ی سه شنبه شورای عالی فضای مجازی نیز اظهار کرد: «این جلسه درباره شبکه ملی اطلاعات بود و تعهدات دولت در این زمینه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. اعلام کردند که شبکه ملی اطلاعات تا امروز حدود ۴۲ درصد پیشرفت داشته ولی تا آخر سال به حدود ۶۶ درصد خواهد رسید.»
دبیر شورای عالی فضای مجازی در پاسخ به این سؤال که بحثی درباره محدودسازی بیشتر فیلترشکن‌ها در جلسه صورت گرفته است یا خیر، گفت: «بحثی درباره فیلترشکن‌ها نبود. صرفا درباره تعهدات دولت در اینترنت ملی و زیرساخت‌های مربوط به این موضوع بحث و بررسی صورت گرفت.»
