تاثیر برجام بر قیمت‌ها و اقتصاد ایران | با توافق قیمت‌ها کاهش می‌یابد؟

علی آبشناس- خبرنگار شمانیوز: براساس گزارش‌های دریافتی همچنان روند مذاکرات توسط اتحادیه اروپا پیگیری می‌شود. مذاکراتی که به دنبال اقدامات خصمانه آمریکا و تحریم های سیاسی و اقتصادی بر علیه جمهوری اسلامی ایران، بیش از چند سال است که همچنان تداوم دارد. چرخه تکراری که نتیجه مذاکرات، فقط از طریق صحبت‌های مثبت یا منفی نمایندگان حاضر در این جلسات اعلام می شود. جستجوهایی که در موتورهای صفحات وب انجام می‌شود تا نتیجه مذاکرات را به نفع اقتصاد یا به ضرر اقتصاد ایران و حتی قیمت‌های کشورهای اروپایی در زمینه انرژی متصل می‌کند. این مطلب به بررسی میزان تاثیرپذیری بازارهای اقتصادی از نتیجه مثبت مذاکرات و توافق ایران و آمریکا اختصاص دارد.

در حالی که تمامی هم و غم برخی کارشناسان بازارهای سرمایه‌ای و اقتصادی به جای پرداختن به مباحث و راهکارهای حل مشکلات مربوط به افزایش و حمایت از تولید و بهینه شدن صنایع تولیدی بر نتیجه مذاکرات گره خورده است. موضوعی که چند سال ممتد تمامی بازارها را با یک خبر مثبت یا منفی از نتیجه مذاکرات برجامی تحت تاثیر قرار می دهد.

اقتصاددانان معتقدند که نتیجه رفع احتمالی تحریم‌ها در کوتاه مدت مشخص نخواهد شد و ابتدا باید مشکلات داخلی اقتصاد ایران حل شود. 

بسیاری از خود می‌پرسند که اگر برجام و مذاکرات تاثیری در روند قیمت‌ها ندارد برای چه مسئولین هزینه می‌کنند؟ برجام و مذاکرات در راستای سیاست‌های بین‌المللی و دیپلماسی سازنده انجام می‌گیرد. ایران قرار نیست منزوی باشد و به دور از ارتباط با جهان خارج به روزمرگی سیاسی بپردازد. ارتباط با دیگر کشورهای جهان در راستای دستیابی و انتقال تجربیات در حوزه های علمی، نظامی و فناوری‌های روز دنیا به روش صحیح خود بسیار هم خوب است به شرطی که برای به دست آوردن متحمل هزینه های گزاف نشویم.

ضمن اینکه نتیجه ارتباط با کشورهای دیگر در سیاست، نظامی، علم و دانش، فناوری و تبادلات اقتصادی از زنجیره تامین مواد اولیه تا تولید و تجهیزات کاملا مشخص و نیاز اساسی به شمار می‌آید.

بسیاری از بازارهای تولیدی و صنایع نیازمند تجهیز و تامین مواد اولیه هستند که برای دستیابی به این امر در ارتباط با جهان خارج از کشور بهتر و بهینه تر انجام شدنی است و در این باره هیچ شک و اعراضی وجود ندارد، اما روی سخن این مبحث و مطلب با بازارها و کارشناسانی است که از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند، بدین نحو که در برخی بازارهایی که نیاز به مواد اولیه خارجی و یا واردات نیست و امکان تولید و تامین در داخل نیز وجود دارد تمامی روند قیمت‌گذاری را منعطف به مسائلی مانند مذاکرات برجامی می‌کنند تا در صورت منفی شدن نتیجه بتوانند افزایش قیمت را ثبت نمایند و اگر نتیجه توافق مثبت باشد نه تنها قیمتها کاهشی نخواهد بود بلکه دلیل‌شان برای مثبت ارزیابی کردن نتایج مذاکرات این است که دیگر افزایش قیمت آن‌چنانی نخواهند داشت.

بازار نباید دستخوش معاملات دلال‌گونه عده ای سودجو شود که فقط منافع خود را در جیب آحاد جامعه می‌بینند. حباب‌های قیمتی که در بازار طلا و سکه به وجود آمده در هر دوحالت مثبت یا منفی بودن نتیجه مذاکرات باید گفت ربطی آن‌چنانی با روند مذاکرات ندارد، چرا که ایران قرار نیست در صورت توافق از خارج از کشور طلا و مسکوکات وارد نماید. ایران خود دارای معادن غنی است و بسیاری از اقلام زینتی نیازی به تغییر در روند قیمت به دلیل برجام ندارد. 

بازارهای بورس و سرمایه‌ای داخلی نیازمند جذب سرمایه‌گذارانی هستند که منتظر توافق و حرکت به سمت سرمایه‌گذاری در خارج از کشور می‌باشند. این سرمایه‌های سرگردان و یا به درستی بگوییم مخفی شده، اگر در بازار سرمایه و بورس ایران جذب شوند، تاثیری شگرف‌تر از توافق و کاهش قیمت در نتیجه واردات برای تولیدات داخلی خواهند داشت.

کشور ایران، ضمن واقع شدن در یک منظقه استراتژیک و ژیوپلتیک و نیز برخورداری از منابع زیر زمینی همچون نفت و گاز، یکی از اهداف مستعمراتی قدرت های برتر دنیا بوده است.

«محمود جامساز»، اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی در مصاحبه‌ای با ایمنا می‌گوید: «در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها، ایران بازار نفت و گاز خود را به اروپا و روسیه واگذار کرده است، بنابراین برای ورود مجدد به بازار هم به زمان و بازاریابی نیاز است، همچنین علاوه بر برجام FATF و CFT باید حل شود؛ زیرا اگر به این کنوانسیون‌ها پایبند نباشیم قادر به برقراری تبادلات و تعاملات بانکی در عرصه جهانی نخواهیم بود .»

بازارهای صنعتی در صورت توافق شاهد اتفاقات خوبی در تامین مواد اولیه خواهند بود اما بازارهایی نظیر خودرو نیازمند سنجش دارایی خریداران نسبت به واردات محصولات خارجی و قیمت‌گذاری‌های ورودی به مبادی کشور هستند. خودروهایی که اکنون سنجیده می‌شود با واحدهای پولی کشورهای دیگر و اکثرا در خبرها و فیلم‌های فضای مجازی دیده‌ایم نسبت به ارزش پولی ایران در داخل آن کشور محاسبه می‌شود در حالی که باید بدانیم مثلا قیمت یک خودرو را براساس یورو ودلار اعلام می‌کنند سپس آن واحد پولی را با پول رایج ایران در داخل محاسبه کرده و قیمت آن خودرو را در کشور مورد بحث به کنکاش معادل سازی با قیمت خودروهای داخلی قرار می‌دهند، البته فارغ از قیمت خروج از مبادی آن کشور،  هزینه‌های واردات ، گمرکات و عوارض و... .

کارشناسان بازار خودرو باور دارند که تاثیر توافق احتمالی ایران و آمریکا و لغو تحریم‌ها بر روی خودروهای وارداتی مانند خودروهای چینی خواهد بود و خودروهای داخلی به دلیل قیمت تمام شده پایین نسبت به دیگر خودروهای خارجی در کشورهای دیگر با احتساب هزینه های اعلام شده، تاثیر آنچنانی از لغو احتمالی تحریم‌ها نخواهند گرفت. 

فعالان بازار ارز، اما تاثیر توافق احتمالی و لغو تحریم ها را بر روی این بازار بسیار بالا می‌دانند و معتقدند که پس از لغو احتمالی تحریم‌ها این بازار دستخوش آشفتگی و بی‌سامانی قیمت‌ها خواهد شد، چرا که ریزش بالا در قیمت‌های ارزی را در این بازار شاهد خواهیم بود.

در پایان باید گفت، نتایج مذاکرات و توافق مثبت ایران و آمریکا در بلندمدت مشخص خواهد شد. در صورت احیای برجام و به ثمرنشستن زحمات تیم مذاکره کننده ایران با توجه به امتیازات و تضامین گرفته شده، بازهم قیمت‌ها قرار نیست به صورت یک شبه ریزش کند. البته در بازارهایی مانند ارز که رابطه مستقیم دارد شاهد اتفاقاتی در کاهش خواهیم بود اما در بازارهای دیگر اقتصادی و بنگاه‌های تولید حتی در صورت تامین مواد اولیه از طریق واردات تا زمان ورود و اضافه‌شدن به چرخه تولید ، پروسه‌ای زمانبر برای تاثیر بر کاهش قیمت ها خواهد داشت.