دو برداشت از برجام

تحولات نظام بین‌الملل در نقاط مختلف دنیا دنبال می‌شود و هر کدام به فراخور شرایط، متغیرهای خاص خود را دارد اما امروز جدای از مساله تحولات اوکراین و روسیه به جرات می‌توان گفت که مساله مهمی که غربی‌ها، ایران و سایر کشورها به نحوی از انحا با آن درگیر هستند بحث روابط ایران و غرب، پرونده هسته‌ای ایران و به‌طور مشخص برجام است. نگاهی به روند اتفاقات طی چند ماه گذشته نشان می‌دهد که ایران همواره موضع و خواسته‌ای ثابت در خصوص مذاکرات و احیای توافق داشته است و این غربی‌ها بوده‌اند که هر از چندی مواضع متغیر خود را مطرح کرده‌اند و دست آخر نیز به بهانه مسائل داخلی ایران مذاکرات را کنار گذاشته و به سمت و سوی ابزارهای دیگری همچون تحریم‌های جدید حرکت کرده‌اند. از طرفی نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز آغاز به کار کرده و چهارشنبه نخستین روز خود را سپری کرد. در همین راستا نیز غربی‌ها به جهت افزایش فشارها بر ایران پیش نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام ارائه کردند تا با تحت فشار قرار دادن این شورا شرایط تصویب قطعنامه دوم علیه ایران را ایجاد کنند. چه اینکه خبرگزاری فرانسه با استناد به اظهارات دیپلمات‌های غربی، مدعی شد که پیش‌نویس قطعنامه‌ای انتقادی درباره برنامه هسته‌ای ایران از سوی آمریکا و تروئیکای اروپا به شورای حکام آژانس ارائه شده است. با این حال مقامات کشورمان طی چند وقت اخیر روند عملکردی غربی‌ها را مخالف روح برجام و رسیدن به توافق پایدار دانسته‌اند و سیاسی‌کاری در پرونده هسته‌ای را نیز امری مذموم بر شمرده‌اند. چرا که ایران همواره رابطه مطلوب و منظمی با آژانس داشته است. در همین راستا نیز محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با بیان اینکه سیاست فشار حداکثری و اتهام‌پراکنی به جمهوری اسلامی توسط استکبار و صهیونیسم امری طبیعی است، اظهار کرد: این جریان معتاد به تحریم و اجرای این سیاست مندرس است و پیش‌نویس قطعنامه‌ای که مطالب بسیار ناصوابی در آن قرار دارد که می‌دانند حقیقت ندارد، از نظر ایران مردود است.

غربی‌ها از برجام گذر نکرده‌اند
یک کارشناس مسائل بین‌الملل در ارتباط با نوع موضع‌گیری غربی‌ها در قبال ایران اظهار داشت: از نشانه‌ها و المان‌هایی که ظرف دو ماه اخیر بروز پیدا کرده می‌توان به قطعیت بیان کرد که غرب سیاست اهرم سازی را پیشه کرده و درصدد اعمال و افزایش فشار بر ایران برای نیل به مطلوبیت‌های مورد نظر خود است. هادی خسرو شاهین به «آرمان‌ملی» گفت: اینکه ایران در قالب توافق برجام به قول غربی‌ها در باکس قرار بگیرد همچنان در دورنمای دیپلماتیک غرب مشاهده می‌شود. لذا نمی‌توان گفت که آنها از برجام یا گزینه‌های دیپلماتیک دیگر عبور کرده‌اند. بحث در واقع نحوه رسیدن به این نقطه است که مدلی که آقای مالی در این خصوص پیشنهاد می‌داد کاهش فشار و تنش بود و مدیریت فشارها برای رسیدن به یک توافق پایدار با ایران در قالب برجام. وی ادامه داد: این برنامه از همان ابتدا با مخالفت‌‌هایی در درون دولت بایدن مواجه شد. لذا تصور می‌‌شود که رویکرد آمریکا و تروئیکای اروپا از تابستان که پاسخ ایران آمد به تدریچ به اهرم سازی‌های بیشتر برای فشار بر تهران سوق پیدا کرده است.