بازی دوسر برد با هوشمندسازی معدن

به همین منظور از شهریور ۱۴۰۱ هوشمندسازی معدن با همکاری شرکت «کسب و کارهای نوین آن» و گروه رسانه‌‌‌ای «دنیای‌اقتصاد» به منظور ایجاد بستری مناسب برای برقراری ارتباط و دستیابی به سطحی از زبان مشترک برای گفت‌‌‌وگوی معطوف به حل مساله و بهره‌‌‌وری بالاتر بین صنعت و مجموعه‌‌‌های دانش‌‌‌بنیان و نوآور کلید خورد.

بر این اساس پس از برگزاری جلسات کارشناسی و «فراخوان صنعت» در دوم اسفندماه ۱۴۰۱و در ادامه «فراخوان اکوسیستم نوآوری»، در نهایت اختتامیه «رویداد معدن هوشمند» با معرفی شرکت‌های نوآور همزمان با «پنجمین رویداد جامع معدن و صنایع معدنی» در هتل المپیک برگزار شد. در این مراسم شرکت‌های منتخب طرح‌های خود را ارائه و در معرض نقد و بررسی داوران مریم نجفی، مدیرعامل «مرکز نوآفرینی فینووا»،علی ناظمی، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی، ایرج تاج الدینی، مدیرعامل «شرکت بین‌المللی تحقیقات صنعت و معدن آیرما» و فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد دیجیتال اتاق بازرگانی تهران قرار دادند.

«رویداد معدن هوشمند» چگونه ایجاد شد؟!

در ابتدای این مراسم، مشکات اسدی، مدیرعامل «گروه کسب و کارهای نوین آن» به نحوه شکل‌گیری «رویداد معدن هوشمند» و اقدامات صورت گرفته برای این رویداد در ۱۸ ماه گذشته اشاره کرد و گفت: در تجربه ماه‌های اول تلاش می‌کردیم استارت‌آپ‌ها را شناسایی و در رابطه با موضوع با آنها جلساتی برگزار کنیم اما مساله این بود که استارت‌آپ‌ها با ظرفیت‌های واقعی معدن در این حوزه آشنا نبودند؛ در سمت دیگر ماجرا هم مدیران صنعت به فناوری‌های هوشمند‌سازی برای پاسخگویی به مسائل و مشکلات اعتماد نداشتند؛ به همین دلیل میزگفت‌وگویی تشکیل دادیم که بازیگران حوزه فناوری و مدیران صنعت به گفت‌وگو بنشینند تا علاوه بر طرح مسائل، پاسخ‌های لازم ارائه شود. بر این اساس با همکاری گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» از شهریور ۱۴۰۱ این فرآیند را با برگزاری «رویداد معدن کاری دیجیتال» آغاز کردیم و تصمیم گرفتیم که این رویداد به صورت پایدار ادامه پیدا کند. وی افزود: در خصوص «رویداد معدن کاری هوشمند» می‌توان گفت دوم اسفند ماه ۱۴۰۱ در مراسم افتتاحیه کسانی که تجربه‌های موفقی در این زمینه داشتند، تجربیات‌شان را به اشتراک گذاشتند و در فاز دوم فراخوان اکوسیستم استارت‌آپی را ارائه کردیم که ۳۰ فروردین امسال بعد از بررسی، ۲۰ استارت‌آپ انتخاب شدند و برای نخستین بار استارت‌آپ‌ها را برای درک بهتر و ایجاد تعامل بیشتر وارد صنعت کردیم که به اصلاح باورها بسیار کمک کرد. امروز هم ۶ استارت‌آپ را به خاطر محدودیت زمانی برای ارائه محصولات‌شان انتخاب کردیم و این نوید را به اهالی صنعت می‌دهیم که این توانایی وجود دارد که با همکاری صنعت از فردا طرح‌های پایلوت را اجرا کنند.

کاهش هزینه‌های انفجار

امیر خیام، از شرکت استارت‌آپ «MINE BLACK» از سامانه هوشمند بهره‌برداری معادن توسط هوش مصنوعی و روبات‌های بدون انفجار به عنوان دستاوردی در حوزه معدن کاری هوشمند یاد کرد و گفت: در استخراج و انفجارهای سنتی علاوه بر هزینه‌های بالا، خطرات بسیاری برای نیروی انسانی وجود دارد و ما قادریم با استفاده از روبات‌های هوشمند آنالیز دقیقی از طریق امواج صوت داشته باشیم؛ بنابراین با هزینه‌های به مراتب پایین‌تر، دقت بالا و بدون آسیب به نقاط دیگر تخریب انجام می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در این روش قادریم تمامی فرآیند‌ها را از راه دور کنترل کنیم و کنترل هوشمند و یکپارچه فرآیندها برقرار است، افزود: قبل از عملیات امکان پیش‌بینی و شبیه‌سازی وجود دارد و حتی در زمان انفجار قابلیت تغییر و به‌روز‌آوری امکان‌پذیر است.

خیام ادامه داد: دقت و سرعت پردازش بسیار بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های این استارت‌آپ به شمار می‌رود و به طور کلی با استفاده از این استارت‌آپ اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری تا ۳۰‌درصد ارزان‌تر است.

پیشگیری از توقف خط تولید

صمدیان، ارائه‌‌‌دهنده استارت‌آپ شرکت «آوا پژوهان» نیز به عنوان شرکت منتخب دیگر «رویداد معدن هوشمند» با اشاره به فرسودگی ماشین‌آلات معدنی گفت: در بسیاری موارد فرسودگی و فقدان عیب‌یابی به موقع باعث توقف خط تولید می‌شود که علاوه بر تحمیل هزینه‌های بسیار بالا به معادن، نیازمند صرف زمان طولانی برای تعمیر است.

وی با بیان اینکه کار اصلی شرکت ما ارائه راه‌حل برای صنایع مختلف است و تاکنون برای صنایع برودتی عملکرد موفق شده‌ایم، افزود: محصولی که ما ارائه می‌کنیم قادر است با نصب روی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات معدنی قبل از خرابی افراد را مطلع کند؛ در واقع سنسورهای نصب شده روی دستگاه مانند دمای آب، ولتاژ باتری، روغن و... اطلاعات ماشین‌آلات را برای سرورها ارسال می‌کند و قبل از خرابی می‌توان نسبت به تعمیر یا جایگزینی اقدام کرد. صمدیان ادامه داد: ظرف سه سالی که در صنعت برودت این برنامه را دنبال کردیم، توانستیم ۶‌درصد از بازار را در اختیار بگیریم و با توجه به وجود ۶‌هزار معدن فعال و ۱۰۰‌هزار ماشین‌آلات فرسوده چنانچه در سال نخست، بازار ما به ۵۰۰ دستگاه ماشین‌آلات برسد، به نقطه سر به سر هزینه‌ها می‌رسیم.

وی اظهار کرد: رقیب اصلی ما شرکت‌های تعمیراتی هستند اما مزیت ما این است که قبل از بروز خرابی پیش‌بینی و اقدام می‌کنیم و طبیعی است که هزینه‌ها برای معدن دار به مراتب کاهش یابد.

کاربرد چند گانه تصاویر سه بعدی ماهواره‌ای

ارائه سوم مربوط به استارت‌آپ گروه «فناپ» بود. مسعودی، ارائه دهنده محصول این شرکت گفت: هوشمند‌سازی در معدن و صنایع معدنی نسبت به بسیاری از صنایع کمتر تحقق یافته و روش‌های سنتی کارشناس محور با صرف هزینه‌های بالا همچنان در این صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ به گونه‌ای که بر اساس شواهد و اطلاعات کمپانی «مکنزی»، حتی بعد از پایان پاندمی کرونا روند دیجیتالی شدن معدن نسبت به صنایع دیگر بسیار کند بوده است.

وی افزود: در حالی هوشمند‌سازی در کشور ما به کندی پیش می‌رود که در سال ۱۴۰۰ حدود ۸۰‌هزار میلیارد تومان در بخش معدن سرمایه‌گذاری شده است و بازار بکری برای هوشمند‌سازی وجود دارد؛ راهکار ما در بخش هوشمند‌سازی تولید مدل‌های سه بعدی و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برای بخش‌های اکتشاف، انفجار، حجم دپو، نشست و ریزش و حتی بهترین مسیر برای انتقال حجم باطله معدن است.

وی ادامه داد: مطابق آمارهای وزارت صمت در سال ۱۴۰۰ بیش از ۴۳۰۰ میلیارد ریال برای اکتشاف هزینه شده و اکتشاف هوشمند کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان را به همراه دارد؛ به همین جهت استفاده از تصاویر سه بعدی ماهواره‌ای توسط برخی شرکت‌های اروپایی هم اکنون انجام می‌شود.

دقت ۹۹ درصدی اسکنرهای سه بعدی

هادی کاوه، مدیرعامل شرکت «راهکارهای هوشمند سدنا» ارائه‌کننده چهارم این مراسم بود. وی با اشاره به اینکه راهکار و تکنولوژی مورد نظر ما اسکنرهای سه بعدی لیزری در معادن است، گفت: از مهم‌ترین کاربردهای این اسکنرهای سه بعدی می‌توان به بررسی شیب معادن روباز اشاره کرد.

وی افزود: ارزیابی‌ها نشان می‌دهد هوشمند‌سازی معادن تا سال ۲۰۲۸ از بازار ۲ میلیارد دلاری برخوردار می‌شود و در همین سال این بازار در ایران به ۳۵ میلیون دلار می‌رسد؛ بر این اساس در نظر داریم که گردش مالی ما از بازار هوشمند‌سازی ایران ۱۰ میلیون دلار و از خارج کشور به حدود ۲۵ میلیون دلار برسد.

کاوه با بیان اینکه خوشبختانه با وجود فعالیت سه ساله، شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان از مهم‌ترین مشتریان ما به شمار می‌روند، افزود: عقد قرارداد با شهرداری استامبول و یک شرکت کانادایی در زمینه هوشمند‌سازی از مهم‌ترین فعالیت‌های ما در خارج کشور به شمار می‌رود.  وی با اشاره به اینکه هیچ نمونه داخلی شبیه به استارت‌آپ ما وجود ندارد، اظهار کرد: دقت ۹۹ درصدی، عدم‌نیاز به حضور کاربر، برخط بودن، ایمنی بالا و امکان عملیات در تمام شرایط جوی از مهم‌ترین مزایای اسکنرهای سه بعدی به شمار می‌رود.

آموزش رانندگی ماشین‌آلات معدنی با شبیه سازها

پنجمین ارائه مربوط به شرکت «فن‌آور شبیه‌ساز نصیر» بود. مصلح عبدالهاری، نماینده این شرکت با اشاره به اینکه مجموعه‌ای از پژوهشگران الکترونیک، مکانیک، نرم‌افزار و.... در مجموعه ما همکاری می‌کنند، گفت: شرکت دانش‌بنیان ما با طراحی و ساخت انواع دستگاه‌‌‌های شبیه‌‌‌ساز رانندگی کاربران را برای رانندگی بی‌خطر در محیط‌های واقعی آماده می‌کند.

وی افزود: قطعا تمامی اپراتورهای خودروهای معدنی از جمله دامپ تراک‌ها لازم است تحت آموزش قرار بگیرند و ما این کار را از طریق تولید شبیه‌سازها و فروش به شرکت‌های معدنی پیگیری کردیم که نخستین دستگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ در اختیار شرکت‌ها قرار گرفت.

عبدالهاری با اشاره به اینکه در بسیاری از معادن رویکرد به صفر رساندن حوادث ناشی از رانندگی ماشین‌آلات معدنی پیگیری می‌شود، ادامه داد: در حال حاضر اغلب معادن روباز کشور از مشتریان شبیه‌‌‌سازهای دامپ‌‌‌تراک شرکت فناور شبیه‌ساز نصیر هستند و ما افزایش شبیه‌ساز سایر ماشین‌آلات معدنی را هم در دستور کار داریم.

آموزش در فضای ۳۶۰ درجه

امیر حسین اسلامی، نماینده شرکت «VR TODAY» نیز در رابطه با محصول هوشمند این شرکت گفت: با بررسی‌هایی که توسط تیم ما صورت گرفت، متوجه شدیم که به دلیل تئوری بودن آموزش‌های بخش معدن، این آموزش‌ها اثر بخشی لازم را در واقعیت ندارد و ما قادریم این خلأ را با استفاده از هوش مصنوعی و شبیه‌سازی کردن محیط واقعی برای افراد پوشش دهیم.

وی با بیان اینکه ما قادریم همزمان ازVR (واقعیت مجازی) وAR (واقعیت افزوده) استفاده کنیم، افزود: مزیت اپلیکیشن ما این است که فضا را به نحو ۳۶۰ درجه و کاملا منطبق بر واقعیت برای کاربران ترسیم می‌کند و به همین خاطر افرادی که آموزش می‌بینند، می‌توانند خودشان را از این طریق به طور کامل بسنجند؛ از طرفی چون مغز قادر نیست این فضا را از دنیای بیرون تفکیک کند، در زمان شروع فعالیت در معدن، کاربران استرسی از مواجهه با واقعیت ندارند.  اسلامی با بیان اینکه بازار آموزش حوزه معدن از گردش مالی ۶۰۰ میلیارد تومانی برخوردار است، اظهار کرد: با توجه به آشنایی ما با بازارکشورهای دیگر، محصول ما از قابلیت فروش در خارج از ایران برخوردار است.