خریداران خودروی خارجی بخوانند!

 از سال گذشته تاکنون هم واردات خودروی نو به ایران آزاد شده و هم خودروی کارکرده. مسئولان وعده می‌دهند که با واردات اولین محموله خودرو به کشور، بازار خودروهای داخلی و مونتاژی به شدت ریزش می‌کند و قیمت‌ها افت بی‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند.

اما بررسی آمارها نشان می‌دهد دولت در حوزه خودرو هم به همان شیوه خبردرمانی روی آورده و با وعده واردات خودرو سعی در کنترل قیمت‌ها دارد، واگرنه تاکنون یک درصد تعداد خودرویی که قرار بود در سه ماهه اول امسال وارد شود، به کشور رسیده است.

دنیای اقتصاد در گزارشی به آمار منتشر شده از گمرک اشاره کرده که بر اساس این آمار، از ابتدای بهمن 1401 تا انتهای خرداد 1402، تنها 280 دستگاه خودرو وارد کشور شده و 768 دستگاه نیز در جریان طی کردن تشریفات ترخیص است. در یک سال و نیم گذشته که واردات خودرو به کشور آزاد شده تنها هزار خودرو وارد کشور شده است. این در حالی است که دولت وعده داده بود در سه ماهه نخست امسال 200 هزار دستگاه خودرو وارد کشور کند و حالا ظرف یک سال و نیم تنها هزار دستگاه وارد کشور شده است.

34 هزار نفر در انتظار هزار خودروی خارجی

نکته قابل توجه دیگری که در این باره وجود دارد این است که اسفند ماه سال گذشته 120 هزار نفر برای خرید خودروهای خارجی ثبت نام کردند. البته تنها ثبت نام 34 هزار نفر آنها نهایی شد. اما نکته مهم این است که 34 هزار نفر در صف دریافت خودروهای خارجی هستند و ظرف یک و نیم سال گذشته فقط هزار خودروی خارجی مجوز ورود به کشور را گرفته‌اند.

اگر قرار باشد روند واردات خودرو به شکل کنونی باشد کمتر از 5 درصد از این متقاضیان می‌توانند امیدوار باشند که ظرف چند ماه آینده خودروهای خود را تحویل بگیرند و حدود 95 درصد یعنی حدود 33 هزار متقاضی فعلا باید در صف دریافت خودروی خارجی بمانند.

در حالی تنها 280 دستگاه خودروی خارجی وارد کشور شده است که مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس مدام تاکید می‌کنند با واردات، بازار خودرو ریزشی می‌شود و قیمت خودروهای مونتاژی و داخلی به شدت افت می‌کند. این وعده‌ای است که در یک سال گذشته مدام تکرار شده است.

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که تعداد خودروهای وارد شده به کشور در حدی نیست که بتواند بازار خودرو را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل میتوان گفت سیاست خبردرمانی در بازار ارز به بازار خودرو هم منتقل شده است. روند قیمت خودرو در ایران در سال گذشته صعودی بود و خودرو رکوردهای جدید قیمتی ثبت کرد. اما از زمانی که خبر واردات خودرو رسانه‌ای شده، روند افزایش قیمت خودرو متوقف شده و قیمت برخی از خودروها کاهش قابل توجهی داشته است. بر این اساس به نظر می‌رسد که دولتِ ناتوان از کنترل بازار خودرو، سعی کرده با وعده واردات امروز و فردای خودرو به کشور بازار را آرام و کاهشی کند. اگرچه کاهش قیمت‌ها امر مطلوبی است اما مساله این است که فنر قیمت خودرو در بازار جمع می‌شود و در صورت محقق نشدن وعده‌های خودرویی، قیمت‌ها ناگهان افزایش خواهد داشت و آرامش کنونی بازار را به شدت به هم می‌زند.

از طرف دیگر، یکی از دلایل تاکید بر واردات خودرو این بود که طرف عرضه تقویت شود و کاهش شکاف بین عرضه و تقاضا به کاهش قیمت‌ها منجر شود. سال گذشته خودروسازان داخلی توانستند حدود یک میلیون و 300 هزار خودرو تولید کنند. این رقم در حالی است که بر اساس اظهارات مقامات مسئول، ایران سالانه به دو میلیون خودرو نیاز دارد. قرار بود بخشی از نیاز داخل کشور با واردات تامین شود اما بعید است واردات 280 دستگاه خودرو بتواند دردی از بازار خودرو ایران حل کند و تعادل را به این بازار برگرداند.

گزارش گمرک البته نکته دیگری هم دارد، از هزار دستگاه خودروی وارداتی به کشور حدود 700 دستگاه آن مربوط به خودروسازان داخلی است و در لیست گمرک اسامی کرمان موتور و سایپا دیده می‌شود. مساله‌ای که نشان می‌دهد واردات خودرو هم بازار انحصاری دیگری برای خودروسازان ایجاد کرده است. به عبارتی این همه مجادله بر سر واردات خودرو برای مردم خروجی خاصی نداشته و تنها نتیجه آن واردات تعداد معدودی خودرو توسط خودروسازانی است که چند دهه است تولید خودرو را در انحصار گرفته‌اند و حالا قصد دارند واردات را هم از آن خود کنند.