رپرتاژ آگهی/
در تابستان چه غذاهایی بخوریم؟ / معرفی مواد غذایی مفید و مضر در روزهای گرم سال
تابستان سر رسیده و نوبت خوردن میوه‌های رنگارنگ این فصل است. همانطور که میوه‌ها و مواد غذایی در فصل‌های گرم سال تنوع زیادی پیدا می‌کنند و سبد غذایی خانواده رنگین می‌شود، غذاها و میان وعده‌ها و دسرها هم با فراوانی خود سفره‌ها را پر می‌کنند.
کارشناسان تغذیه و متخصصین طب سنتی معتقدند با گرم شدن هوا بهتر است که به فکر پخت غذا یا درست کردن دسرهایی با طبع سرد باشیم. در شب‌های کوتاه و گرم تابستان شام معمولا دیرتر میل می‌شود. برای همین بهتر است از غذاهایی سبک استفاده کنیم تا هم خواب راحتی داشته باشیم و هم دچار مشکلات مربوط به هاضمه نشویم.
به صورت خلاصه غذاهای تابستان باید سبک و مقوی باشند و سریع آماده شوند. چرا که معمولا با بالا رفتن دمای هوا میل و اشتها به غذا کاهش پیدا می‌کند و احتمال اینکه دچار کاهش فشار شویم، وجود دارد. به همین دلیل باید اصول تغذیه صحیح را رعایت کرد.
پیش از هر چیز سراغ مواد غذایی می‌رویم که در تابستان نباید مصرف شود. بعد هم آنهایی را بررسی می‌کنیم که در روزهای گرم سال برای بدن مفید و ضروری هستند. همه این مواد غذایی را می‌توانید با کد تخفیف دیجی کالا یا کد تخفیف اسنپ مارکت به صورت آنلاین تهیه کنید.
خوردنی‌های مضر در دوران تابستان و فصل گرما
معمولا کم‌آبی، اولین مشکلی است که با علائم مختلفی مانند سردرد و سرگیجه گریبانمان را می‌گیرد. اما جدا از نوشیدن زیاد مایعات در دوران گرما، مواد غذایی دیگری هست که از خوردن آنها باید برحذر بود.
مصرف غذاهای چرب و سنگین در فصل تابستان باعث بالا رفتن حرارت بدن می‌شود. چرا که کالری زیادی دارند و منجر به افزایش فشار خون می‌شوند. منظور از غذاهای سنگین یعنی مصرف زیاد مواد غذایی چرب، استفاده زیاد از روغن و پخت سرخ‌کردنی‌ها، نوشیدن زیاد قهوه، پنیر‌های چرب، نوشیدنی‌های گازدار رنگ تیره و گوشت قرمز. البته خوردن و مصرف هیچ کدام از این غذاها ممنوع نیست و می‌توان همه آنها را در بهار و تابستان مصرف کرد، اما مصرف زیاد آنها به مرور باعث بروز مشکلات عروقی مثل فشار خون و گوارشی می‌شود.
در عین حال استفاده از ادویه‌های تند در غذا مثل فلفل، زنجبیل، دارچین، زعفران، سس‌های تند و خردل، سبزیجات تند مانند سیر و پیاز و انواع سبزی خوردن نظیر ترخون، نعناع، تره، شاهی و شوید در گروه خوردنی‌هایی قرار می‌گیرند که باید در مصرف آن بخصوص در این فصل جانب احتیاط را رعایت کرد. با این همه مهمترین ادویه‌ای که باید در مصرف آن محتاط باشیم، نمک است.
اما چرا؟
متخصصان طب سنتی و کارشناسان تغذیه معتقدند مصرف خوراکی‌های شور باعث بی‌قراری افراد گرم مزاج در این فصل می شود. نمک، مزاج گرمی دارد و مصرف هر ماده غذایی یا تنقلی که با نمک شور شده باشد، برای همه مزاج‌ها به خصوص گرم مزاجان در این فصل زیان‌آور است. خصوصا مغزهای آجیلی شور که علاوه بر مزاج گرم نمک، طبع این مغزها نیز گرم و خشک است و می‌تواند مضر و التهاب‌آور باشد.
در میان مغزهای آجیلی، مصرف بادام یا فندق به این خاطر که طبع ملایم‌تری دارند، مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، خصوصا اگر خام و بدون نمک و در تعداد پایین مصرف شوند. در تابستان مصرف فسنجان و حلوا ارده هم توصیه نمی‌شود. چرا که حاوی حجم زیادی گردو و کنجد هستند و طبع بسیار گرمی دارند.
در کنار همه خوراکی‌هایی که طبع گرم دارند، خوردن زیاد شیرینی و شکلات، عسل، کشمش، مویز و میوه‌های خیلی شیرین مثل انجیر، نارگیل، موز، خربزه و آناناس نیز که مزاج گرم دارند، می‌تواند سیستم گوارشی را بهم بریزد و در طولانی مدت مشکلات هاضمه ایجاد کند.
نوشیدن آب سرد هم ممنوع
صحرانشینان و بیابان‌گردان حرفه‌ای می‌دانند که برای مقابله با گرمای زیاد باید نوشیدنی‌های ولرم نوشید. برخلاف تصور عموم که با گرم شدن هوا به سمت نوشیدنی‌های خنک و تگری می‌روند باید بدانید که این قبیل نوشیدنی‌های خنک شوکی به بدن وارد می‌کنند و به ناگاه دمای آن را پایین می‌آورند. برای همین هم بدن خیلی زود وارد عمل می‌شود و تلاش می‌کند دمای خود را به حد تعادل برساند. نتیجه اینکه به جای خنکی بیشتر گرمتان می‌شود.
در عین اینکه گفته می‌شود مصرف طولانی مدت نوشیدنی یا آب سرد تناسب اندام را هم دچار مشکل می‌کند. البته آب کالری ندارد؛ بنابراین با خوردن آن اضافه‌‌وزن پیدا نمی‌کنید، اما اگر همیشه آب یخ بخورید باعث می‌شود که کاهش وزن شما بیشتر طول بکشد. آب یخ دمای بدن و در نتیجه توانایی آن برای هضم مواد غذایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. وقتی بدن برای تجزیه‌ی چربی‌ها دچار مشکل شود، نمی‌توانید به قدری که انتظار دارید وزن کم کنید.
بنابراین توصیه می‌شود در گرمای زیاد از مصرف نوشیدنی‌های خیلی خنک و به اصطلاح تگری بپرهیزید، چون وضعیت را بدتر می‌کنند. نوشیدنی‌هایی با دمای ملایم بهترین گزینه برای روزهای گرم سال هستند.
بیشتر بخوانید: Comparison of the effects of cold water and ice ingestion on endurance cycling capacity in the heat
پیشگیری از گرمازدگی با مواد غذایی
فرقی نمی‌کند هوا گرم باشد یا سرد. بدن انسان همیشه تلاش می‌کند دمای خود را حول‌وحوش ۳۰ درجه تنظیم کرده و نگه دارد. وقتی هوا گرم می‌شود بدن به وسیله‌ی سیستم تعریق، خود را خنک نگه می‌دارد. اما تعریق زیاد هم باعث می‌شود آب بدن را از دست بدهیم و در این صورت در معرض خطر گرمازدگی قرار می‌گیریم.
خستگی زود هنگام، گیجی، سردرد، گرفتگی عضلات و ماهیچه‌ها، پوست خشک و داغ، تهوع، تشنج، اختلالات ریتم قلب، افت فشارخون، رنگ پریدگی، کاهش حجم ادرار و در موارد پیشرفته عدم هوشیاری از علائم گرمازدگی است و در صورت عدم تشخیص و رسیدگی به موقع، این بیماری باعث بروز عوارض شدید می‌شود که می‌تواند خطر مرگ را هم به دنبال داشته باشد.
بنابراین بهتر است برای پیشگیری از گرمازدگی در فصل تابستان از خوراکی‌هایی که عطش را رفع می‌کنند و از گرمای بدن می‌کاهند، استفاده شود. خوشبختانه اکثر میوه‌های تابستانی دقیقا چنین کارکردی دارند. میوه‌هایی مثل هندوانه، طالبی، گرمک، هلو، آلبالو، آلو، گوجه، خیار و انبه همگی می‌توانند حرارت بدن را پایین بیاورند و جلوی گرمازدگی را بگیرند.
نوشیدن بعضی شربت خاکشیر و آب لیمو، گلاب و آب زرشک هم سبب کاهش حرارت بدن شده و فرد را در برابر گرمازدگی ایمن می‌کند. البته این شربت‌ها باید به صورت کاملا بهداشتی تهیه شوند و خاک داخل آنها به درستی پاک و گرفته شود. عرق بیدمشک و کاسنی هم به علت طبع سردی که دارند، بدن را خنک نگه می‌دارند.
برخی گیاهان طبی و سنتی مثل گل بنفشه ،شیرین بیان و اسفرزه هم برای رفع تشنگی و کاهش حرارت بدن مفیدند. در عین حال باید سعی کنیم مصرف میوه و سبزی را در فصل‌های گرما بیشتر کنیم تا بدن به فیبر بیشتری دسترسی داشته باشد. فیبر نه تنها آب بدن را در خودش نگه می‌دارد و جلوی گرمازدگی را می‌گیرد، بلکه در روده‌ها نقش حیاتی در هضم بهتر غذاها ایفا می‌کند.
بهتر است چه غذاهایی در تابستان مصرف کنیم؟
پیشنهاد همیشگی کارشناسان تغذیه به این سوال مصرف غذاهای سبک در فصل گرما است. هضم غذا در دوران گرما سخت‌تر است و بدن مجبور می‌شود انرژی بیشتری مصرف کند، به همین خاطر توصیه می‌شود یکی از وعده‌های غذایی در دوران گرمای هوا، ترجیحا شام، سبک مصرف شود. حتی بهتر است یکی از وعده های غذایی حذف و به جای آن میوه، سبزی و لبنیات خورده شود. البته میوه‌ها و سبزی‌های مقوی که بتوانند انرژی لازم بدن را حفظ کنند و هضم آنها را سیستم گوارش را به سختی نیندازد.
آب دوغ خیار، ماست و خیار، نان و پنیر و خیار و ماست و اسفناج (بورانی) از جمله بهترین غذاهای حاضری و خودمانی این فصل هستند. می‌توان این غذاها را به روش آب‌پز هم تهیه کرد تا هضم سریع‌تری داشته باشند.
مصرف کدوی پخته، آش، سوپ، انواع خورش قورمه و کرفس و اسفناج که سبزی آن سرخ نشده و گوشت چندانی نداشته و با غوره، آبغوره، آبلیمو، لیموعمانی و نارنج ترش شده باشد، گشنیز پلو و سالاد کاهو و خیار با آبلیمو هم در این فصل توصیه می‌شود. سوپ جو و آش جو به دلیل خنک بودن از بهترین غذاها برای رفع عطش و حرارت بدن در فصل گرماست. مصرف شیر و دوغ و آب کافی نیز برای رفع کم آبی بدن و افزایش حجم خون و پیشگیری از سرگیجه و سردرد توصیه می‌شود.
در تابستان به واسطه تبخیر بیشتر آب بدن، خون غلیظ می‌شود و حجم آن کاهش پیدا می‌کند و بر این اساس، خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به مغز دچار اختلال می‌شود و امکان دارد سرگیجه، سردرد و در برخی موارد حتی غش را به دنبال داشته باشد. مصرف ترشی‌جات در تابستان هم مفید است، به شرطی که تند نباشند.
