دیدوان (چشم همیشه باز مدیران)
صنعت آلومینیوم در آینده چه مسیری را پیش خواهد گرفت؟
در اواسط قرن نوزدهم میلادی ناپلئون سوم رئیس جمهور فرانسه با کارد و چنگال‌های آلومینیومی از مهم‌ترین مهمان‌های خود پذیرایی می‌کرد. در آن دوران، آلومینیوم ارزشی بیشتر از طلا داشته آلومینیوم از دیرباز بسیار ارزشمند بوده و در عصر مدرن امروزی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. نقش آلومینیوم در آینده پررنگ‌تر نیز خواهد شد.
مجمع جهانی اقتصاد (WEF) بر این باور است که تقاضای جهانی آلومینیوم تا سال 2030 میلادی حدود 40 درصد افزایش خواهد یافت. با توجه به معضل گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی در سال‌های آتی، آلومینیوم کلید حل این مشکل خواهد بود و بسیاری از فناوری‌های موردنیاز برای کربن‌زدایی، از کارخانه‌های آلومینیوم‌سازی گذر خواهند کرد. توربین‌های بادی، باتری‌ها، پنل‌های خورشیدی و الکترولایزرهای تولید هیدروژن از جمله فناوری‌هایی هستند که آلومینیوم نقش مهمی در آن‌ها ایفا می‌کند. به نظر شما آیا منطقی است که بگوییم هرقدر آلومینیوم بیشتری تولید کنیم، زودتر به صفر خالص نزدیک خواهیم شد؟ خیر. مشکلی که وجود دارد این است: برای کربن‌زدایی به آلومینیوم نیاز داریم، ولی تولید آلومینیوم، خود یکی از صنایع آلاینده شمرده می‌شود. هرقدر استفاده از آلومینیوم، کربن از محیط می‌زداید، فرایند تولید آن کربن می‌زاید و این بازی جمع صفر برنده‌ای ندارد. آمار سال 2018 میلادی به ما می‌گوید که صنعت تولید آلومینیوم 1.1 میلیارد تن معادل دی اکسیدکربن منتشر کرده و 4 درصد از انتشار جهانی کربن را به خود اختصاص داده است. با اینکه صنایعی مانند فولاد و سیمان درصد سهم بیشتری از انتشار کربن داشتند، اما بهتر است از منظر کمّی نیز به این موضوع نگاه کرد. آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) می‌گوید تولید هر تن سیمان تقریباً 0.6 تن کربن روانه محیط‌زیست می‌کند در مورد فولاد 1.4 تن دی‌اکسیدکربن به ازای هر تن فولاد منتشر می‌شود که تقریباً 2 برابر سیمان است؛ اما فکر می‌کنید این رقم در مورد آلومینیوم چقدر است؟ 16 تن. همچنین جالب است بدانید 55 درصد از انرژی موردنیاز برای تولید آلومینیوم از سوزاندن زغال‌سنگ تأمین می‌شود که خود مؤید آلایندگی بالای این صنعت است. انرژی برق‌آبی نیز حدود 30 درصد از انرژی موردنیاز آلومینیوم‌سازان را تأمین می‌کند. چین با تولید قریب به 60 درصد از آلومینیوم جهان متهم همیشگی است. حدود 80 درصد از انرژی موردنیاز برای تولید آلومینیوم در چین از طریق زغال‌سنگ تأمین می‌شود. کنار هم قرار دادن این دو گزاره حکایت از معادله چین = آلومینیوم = آلایندگی دارد. در شکل شماره 1 می‌توانید بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آلومینیوم در جهان را مشاهده کنید.
پاسخ چین به این معضلات چیست؟ چین با سیاست‌هایی که در پیش گرفته، عزم خود را برای کربن‌زدایی جزم کرده و اقداماتی در راستای کربن‌زدایی از صنعت آلومینیومش انجام داده است. از جمله این اقدامات می‌توان به مالیات کربن اشاره کرد. با انجام این کار انتظار می‌رود تا سال 2025، هزینه برقی که از نیروگاه‌های زغال‌سنگی تأمین می‌شود، از برق شبکه بیشتر شود و سوزاندن زغال‌سنگ دیگر برای کارخانه‌های تولید آلومینیوم مقرون‌به‌صرفه نخواهد بود. همچنین دولت چین کارخانه‌های آلومینیوم را تشویق می‌کند که به جنوب غربی این کشور نقل‌مکان کنند تا بتوانند از منابع انرژی تجدیدپذیر بهره ببرند. انتظار می‌رود استان Yunnan واقع در جنوب‌غربی چین، منزلگاه ظرفیت انتقالی آلومینیوم باشد. به اعتقاد رویترز (Reuters) داستان چیز دیگری است. کارخانه‌های آلومینیوم‌سازی به بهانه استفاده از انرژی برق‌آبی، روانه Yunnan شدند اما از بخت بدشان این استان با کمبود بارندگی و خشک‌سالی مواجه شد و اکنون شرکت‌ها دچار مشکل شده‌اند. با کوچ صنعت آلومینیوم چین به مناطق غنی از انرژی‌های تجدیدپذیر، انتظار می‌رود کم‌کم شاهد کاهش آلایندگی صنعت آلومینیوم در این کشور باشیم. در درازمدت، افزایش بازیافت آلومینیوم قراضه برای کاهش انتشار کربن ضروری خواهد بود، زیرا تولید آلومینیوم ثانویه به‌طور قابل‌توجهی به انرژی کمتری نیاز دارد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری چین در زنجیره‌های تأمین آلومینیوم خارج از کشور تحت سیاست ظرفیت جایگزینی، حکایت از جاه‌طلبی‌های این کشور برای دست‌یابی به صفر خالص تا سال 2060 میلادی دارد.
