نقد و بررسی فیلم زهرمار + اسامی بازیگران و عوامل فیلم

«زهرمار» جواد رضویان یکی دیگر از فیلم‌های اول سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر بود. با شناختی که تماشاگر از جواد رضویان دارد و او را همواره در فیلم‌ها و سریال‌های طنز دیده است، از تماشای «زهرمار» متعجب خواهد شد چراکه مطمئنا انتظاری ندارد جزاینکه یک فیلم کمدی ببیند و با آن حسابی بخندد. اما «زهرمار» یک کمدی نیست که یک فیلم اجتماعی جدی است و این خود مهم‌ترین نکته درباره «زهرمار» است. اینکه جواد رضویان برخلاف همه انتظاراتی که از او می‌رود، کار خودش را می‌کند و فیلم را نه مطابق با پسند عمومی که براساس دغدغه‌های ذهنی خود می‌سازد.

البته که مسیر هوشمندانه‌ای را برای رسیدن به یک فیلم جدی پیش می‌گیرد. او خوب می‌داند که تماشاگر انتظار تماشای یک فیلم کمدی را دارد و متقاعد کردن تماشاگری که به قصد تماشای کمدی و خندیدن (آن هم در سینمای کمدی مبتذل ایران) به سینما آمده برای مواجهه با یک فیلم جدی اصلا کار آسانی نیست. بنابراین «زهرمار» با لحن بامزه و شوخ‌طبعانه‌ای شروع می‌شود که البته بیش از آن‌که خنده‌دار باشد، لبخندی نرم بر لب مخاطب می‌نشاند تا او در مسیر داستان بیفتد و با فیلم همراه شود. با چنین شروعی تماشاگر بدون اینکه بداند قضیه چیست با فیلم همراه می‌شود.

بازیگران:

سیامک انصاری، شبنم مقدمی، شقایق فراهانی، سیامک صفری، نسیم ادبی، برزو ارجمند، علی استادی، رضا رویگری، حسین محب اهری و سیامک ادیب

سایر عوامل:

نویسنده: پیمان عباسی، مدیرفیلمبرداری: تورج اصلانی، تدوین: حسن حسن‌دوست، طراح چهره‌پردازی: عبداله اسکندری، صدا: محمود خرسند، موسیقی: رضا خسروی، طراح صحنه: مهدی موسوی، طراح لباس: ثنا نوروزبیگی، جلوه‌های ویژه بصری: امیرحسین سحرخیز، جلوه‌های ویژه میدانی: ایمان کرمیان، عکس: کوروش جوان، مدیر تبلیغات :علی زادمهر ،فضای مجازی : سعید حسینی ،ساخت تیزر و آنونس میثم صمدیس، گرافیست و طراح پوستر: عرفان بهکار ، موشن گرافیک : یاسین الله دادیان ،سرمایه‌گذاران: احسان درخشان، جواد نوروزبیگی، محسن خباز، تهیه کننده: جواد نوروزبیگی، پخش: شرکت سینمایی نمایش گستران

کارگردان :

جواد رضویان : بازیگر محبوب و مشهور سالهای گذشته تلویزیون و سینمای ایران در عرصه کمدی که اغلب با سریالهایی که مهران مدیری برای تلویزیون تولید کرده شناخته می شود. « زهرمار » اولین فیلم سینمایی جواد رضویان است که به اکران سینما رسیده.

نقد فیلم « زهرمار » :

نخستین فیلم سینمایی جواد رضویان بر حسب فرمولی ساخته شده که اغلب کمدی های موفق سالهای گذشته سینمای ایران در گیشه، بر پایه آن شکل گرفته اند، یعنی تقابل فرد مذهبی و اقشار متفاوت و تضادی که از دل چنین موقعیتی ساخته می شود. در سالهای اخیر فیلمهای بسیاری بوده اند که با چنین فرمولی به موفقیت در گیشه دست یافته اند که از بین آنها « مارمولک » موفق ترین محسوب می شود. حال جواد رضویان نیز تصمیم گرفته تا برای ساخت اولین فیلمش به سراغ یک مداح برود و او را در کنار یک زن مواد فروش قرار دهد تا بتواند از این طریق موقعیت های کمیک خلق کرده و پیامهای اجتماعی صادر کند که در هر دوی آنها ناموفق بوده است.

مشکلات فیلمنامه و کارگردانی در « زهرمار » به حدی بالاست که جدی گرفتن اثر را به عنوان یک اثر سینمایی با علامت سوال مواجه می کند. اولین نکته درباره فیلمنامه اینجاست که در طول داستان ابداً شخصیتی ساخته نمی شود. شخصیت های اصلی داستان بصورت مستقل فاقد هرگونه پرداخت می باشند و بنا به موقعیت هایی که در طول داستان با آن مواجه می شوند، رفتارهای متفاوت از خود به نمایش می گذارند که ارتباطی به روند شکل گیری شخصیت شان از ابتدای اثر نداشته است. ضعف شخصیت پردازی درباره آدمهای داستان چنان حکم می کند که حتی اگر بسیاری از آدمهای داستان از جمله شخصیت شقایق فراهانی را از داستان حذف کیم کوچکترین تفاوتی برای اثر نمی کند.

جواد رضویان در ساخت « زهرمار » نیم نگاهی هم به مسائل اجتماعی دارد و قصد داشته پیامهای اجتماعی و سیاسی خود را نیز در کنار روایت کمدی قصه به مخاطب انتقال دهد که این اتفاق به بدترین شکل ممکن انجام شده است. مجموعه موقعیت هایی که در « زهرمار » شکل می گیرد از دم دستی ترین نگاه های اجتماعی که یک فیلمساز می تواند به جامعه پیرامون خویش داشته باشد سرچشمه می گیرد. جامعه ای که در آن نه جوانان آنطور که در دنیای واقعی حضور دارند در فیلم به چشم می خورند و نه آدمهایی با تعاریف رایج ما به ازای بیرونی آنچه که واقعا هستند به تصویر کشیده شده اند. بطور خلاصه می توان گفت که پیامهای اجتماعی موجود در فیلم یک کاریکاتور از آنچه که می بایست در یک فیلم سینمایی به چشم بخورد می باشد.

« زهر مار » در مقاطعی از داستان همان راهی را می رود که « رسوایی » مسعود ده نمکی که شباهت های فراوانی با این فیلم نیز دارد، طی کرده بود. در آن فیلم نیز ما شاهد یک روحانی و دخترک جوانی بودیم که بی خود و بی جهت متحول می شدند و سخنرانی های بی خاصیتی را در گوشزد کردن مشکلات اجتماعی بیان می کردند. در « زهرمار » نیز وضعیت اینچنین است و ما در طول داستان به یکباره شاهد سخنرانی های دخترک مواد فروشی هستیم که به یکباره از اجتماع و مشکلاتش سخن می گوید و مطابق انتظار، به یکباره و بی دلیل ، رنگ تحول را به خود می گیرد و در آن سوی قضیه نیز حاجی پس از رویت معضلات اجتماعی، متحول می شود! آدمهای فیلم از آن دسته آدمهایی هستند که هرگز نمی توانیم در دنیای واقعی نمونه آن را بیابیم!

در میان بازیگران فیلم تنها شبنم مقدمی هست که تا حدی توانسته در نقش لیلی بازی خوبی از خود به نمایش بگذارد. سیامک انصاری در نقش حاج حشمت نتوانسته درخشش چندانی در فیلم داشته باشد بطوریکه نه می تواند خنده بگیرد و نه مخاطب را با حرف ها و رفتارهای جدی اش تحت تاثیر قرار دهد. مجموعه شخصیت های مکمل فیلم از جمله سیامک صفری و برزو ارجمند نیز کارکردی در این فیلم نداشته اند.

« زهرمار » نخستین تجربه کارگردانی جواد رضویان محسوب می شود و آغازگر راهی که باید دید آیا به سرنوشت خوشی منجر خواهد شد یا اینکه دیگر آثار این کمدین محبوب سالهای گذشته سینما و تلویزیون با چنین کیفیتی روانه سینما خواهد شد. در مورد آینده نمی توان با قطعیت سخن گفت اما آنچه که عیان است این موضوع می باشد که « زهرمار » یک تجربه خسته کننده و بسیار ناامید کننده است که نه می تواند تماشاگرش را بخنداند و نه کوچکترین تاثیری بر افکارش با پیامهای سیاسی تکراری و نم پس داده اش داشته باشد. به نظر می رسد که سینمای ایران باید این موضوع را درک کند که مخاطب امروز جامعه چندان به پیامهای سیاسی که در دهه های گذشته از طریق سینما به آنها داده می شد اهمیتی نمی دهند و طی این زمان هم زبان سینما تغییر کرده و هم جامعه آن جامعه گذشته نیست!

منبع: سینما تیکت ، بلاگ نماوا ، مووی مگ