اولین جشن تولد جمشید مشایخیک در آن حضور ندارد

جمشید مشایخی 13 فروردین ماه امسال از دنیا رفت و حالا تقریبا 8 ماه بعد از درگذشتش، سالروز تولدش است و خانواده و علاقه‌مندانش اولین جشن تولد را بدون حضور کمال الملک سینمای ایران می‌گیرند.

همسرش در بخشی از نوشتاری که به تازگی منتشر شده،نوشته است:« با بچه‌ها قرار گذاشتیم سر خاکش برویم؛ با کیک و شمع تولد. تا برایش بگویم «تولدت مبارک، قربانت بروم. جایت خالی است. خیلی. اصلاً صحبت از خیلی نیست. جای خالی‌ات آنقدر زیاد است که نمی‌توان اندازه‎اش گرفت.»

سال گذشته در چنین روزی خانه هنرمندان ایران برای جمشید مشایخی جشن تولدی گرفت که او در آن حاضر شد و در سخنانی کوتاه فقط قطعه شعری از حافظ را قرائت کرد: «گر در سرت هوای وصال است حافظا، باید که خاک درگه اهل هنر شوی». 

 رضا کیانیان بازیگر سینما و تئاتر در آن مراسم درباره موج نو سینمای ایران و نقش جمشید مشایخی در آن گفت: موج نو سینمای ایران که در اواخر دهه ۴۰ آغاز شد نمی‌توانست از بازیگران دوران قبل بهره بگیرد، چون آنها در تیپ‌هایی خاص جاافتاده بودند. البته یکی دو استثنا نیز در این میان وجود داشت. کارگردانان موج نو به قصه‌هایی با شخصیت‌پردازی و ظرایف آن علاقه داشتند و به همین دلیل سراغ بازیگران عرصه تئاتر رفتند و همان‌طور که می‌بینیم در این فیلم‌ها اکثر بازیگران تئاتری هستند. در خیل تئاتری‌های سینمای موج نو، پنج نفر بودند که پنج تن سینمای ایران شدند و اسمشان بر تارک سینمای ایران جای گرفت؛ داوود رشیدی، عزت‌اله انتظامی، جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز و علی نصیریان.

جمشید مشایخی که از جمله هنرمندان مردم‌دار بود و تکه کلام «من خاک پای ملت ایران هستم » از دهانش نمی‌افتاد، می‌گفت:در جایی شنیدم که برخی گفته‌اند زندگی خصوصی هنرمند به مردم ارتباطی ندارد؛ اصلاً اینچنین نیست و زندگی خصوصی هنرمند به مردم ربط دارد. هنرمند باید بتواند برای جامعه معلم اخلاق باشد و نباید فکر کند که از همه مهمتر است.

این هنرمند همواره از دغدغه‌هایش درباره مشکلات هنرمندان، مخصوصا پیشکسوتان عرصه سینما و تئاتر سخن گفته بود: «تعداد زیادی از هنرمندان ما که واقعا در عرصه هنر وجودشان شناخته شده است، بیکارند دلیل آن هم این است که همه‌جا باند بازی شده است. متاسفانه شرایطی هم ایجاد شده است که انتقادی که سازنده باشد هم نمی‌توانیم داشته باشیم. بگذارید از من دلخور شوند، من هنر را رها می‌کنم و می‌روم اما واقعا خیلی از بچه‌ها الان بیکار هستند. زیبایی ظاهری نمی‌تواند تنها دلیل موفقیت باشد و الان زمانی است که باید جوانانی که کار بلد هستند دور هم جمع شوند و با هم همکاری کنند تا بتوانند این ممکلت و هنرش را به جهانیان نشان دهند. فقط باید حواسمان باشد که مشکلات را به گردن جوانان یا پیشکسوتان نیندازیم زیرا که همه ممکن است دچار خطا و اشتباه شوند. من وظیفه دارم این حرف‌ها را بزنم تا شاید کسانی پیدا شوند که این حرف‌ها را بشنوند و ترتیب اثر دهند.»

جمشید مشایخی از بازیگران پیشکسوت و چهره‌های ماندگار سینما، تئاتر و تلویزیون در ششم آذرماه ۱۳۱۳ در تهران متولد شد و 13 فروردین ماه امسال از دنیا رفت.

او دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بود و فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۳۶ با بازی در نمایش «وظیفه پزشک»  آغاز کرد، با فیلم کوتاه «جلد مار» در سال ۴۲ مقابل دوربین رفت و دو سال بعد با فیلم «خشت و آینه» وارد سینما شد.

این بازیگر پیشکسوت تاکنون در بیش از ۹۰ فیلم سینمایی و ۵۰ سریال بازی کرده که با نگاهی به تمام این فیلم‌ها آثاری دیده می‌شود که سازنده‌ آنها یا از کارگردان اولی‌ها بوده‌اند یا در زمانی که مشایخی در آثارشان بازی کرده از افراد شناخته شده‌ای در سینما نبوده‌اند. او در همین مورد، علت پذیرفتن بعضی نقش‌ها را کمک به کارگردان‌ آن فیلم دانسته است، حتی اگر به کارنامه بازیگری‌اش لطمه وارد شود.

مشایخی در دوران فعالیت هنری‌اش دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در جشنواره فیلم فجر به ترتیب برای فیلم‌های «کمال الملک» و «گل‌های داوودی» دریافت کرده است.

 همچنین جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برای ایفای نقش در فیلم «بانوی من» در هفتمین دوره جشن خانه‌سینما گرفته و نامزد دریافت تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد در سومین دوره جشن خانه سینما شد و جایزه بهترین بازیگر مرد را برای بازی در فیلم «پدربزرگ» از جشنواره بین‌المللی پیونگ یانگ به دست آورده است.

این هنرمند تا به امروز ایفاگر نقش‌های متفاوت و ماندگاری در ژانرهای و سبک‌های مختلفی در سینما و تلویزیون بوده و با کارگردانان برجسته‌ای در طول تاریخ سینما همکاری کرده بود. از جمله آثاری که او در آنها ایفای نقش کرده است، می‌توان به بازی در فیلم‌های «گاو»، «قیصر»، «شازده احتجاب»، «سوته‌دلان»، «خانه عنکبوت»، «کمال‌الملک»، «گل‌های داودی»، «آوار»، «پدربزرگ»، «طلسم»، «سرب»، «روز واقعه»، «خانه روی آب»، «یک بوس کوچولو»، «جرم» و «سیزده۵۹» و مجموعه‌های «هزاردستان»، «داستان‌های مولوی»، «سلطان صاحبقران»، «امام علی(ع)»، «پهلوانان نمی‌میرند» و «ستایش» اشاره کرد.

 مشایخی در حوزه تئاتر هم فعالیت‌های موثری داشته و برای اولین بار در سال ۱۳۳۹ در تله تئاتر «بعد از سی سال» به کارگردانی علی نصیریان بازی کرد و در فاصله این سالها تا ۱۳۵۲ در حدود ۱۰ تله تئاتر حضور داشت و با هنرمندانی چون علی نصیریان، عباس جوانمرد و رکن الدین خسروی همکاری کرد.

در سال ۱۳۸۵ مستندی هم برای این هنرمند تولید شد که کارگردانی آن را الهام قره‌خانی و امیر مهرتاش مهدوی انجام دادند. این مستند با حضور شصت و پنج هنرمند و با گویندگی پرویز پرستویی تولید شد.