به بهانه در پیش بودن 16 تیرماه روز ملی مالیات
تسخیر هابیتوس در میدان مالیات
یادداشت وارده- مهراب عالـی
هابیتوس و میدان دو مفهومی هستند که پیر بوردیو جامعه شناس فرانسوی برای پیوند زدن رابطه بین کنشگران و ساختارها و شرح و تفسیر این رابطه به کار گرفته است.
هابیتوس، عادت وار ه ها و کلیشه های ذهنی شهروندان هستند که مردم با آنها با دنیای اجتماعی رابطه برقرار و آن را تفسیر می کنند.
و میدان جزیی از جهان اجتماعی است که از رابطه بین انسان ها و ساختارها شکل می گیرد و به صورت مستقل عمل می کند از جمله میدان آموزش عالی یا میدان مالیات.
بوردیو میدان را محل عرصه مواضع استراتژیک و دارای برج و باروهایی می داند که باید تسخیر شود و از آن دفاع شود.
مالیات ستانی، مدرن ترین شکل درآمدزایی دولت هاست که کوتاه ترین راه نیل به رشد و توسعه دموکراسی و مردم سالاری با وابسته نمودن اقتصادی دولت به ملت است.
بر خلاف کشورهای توسعه یافته که عمده درآمدهای دولت از مسیر مالیات ستانی است و نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی آنها بسیار بالاست(کشورهای حوزه اسکاندیناوی تا 30 درصد)، در کشورهای در حال توسعه این رقم بسیار پایین است(در ایران حدود 7 درصد). لذا لزوم افزایش درآمدهای مالیاتی و رهایی اقتصاد کشور از وابستگی به درآمهای شکننده و بی ثبات نفتی بالاخص در شرایط تحریمی، حیاتی به نظر می رسد.
در همین راستا نظام مالیاتی با عنایت به کارکردهای مهم و رو به گسترش خود، بازاندیشی و دگردیسی در روش های سنتی خود در دو حوزه نظر و عمل را در دستور کار قرار داده است.
در حوزه عمل حرکت به سمت هوشمند سازی نظام مالیاتی، حاکمیت داده، اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان و در حوزه نظر، خلق روش های مدرن و بدیع فرهنگ سازی مالیاتی و کسب مرجعیت رسانه ای برنامه ریزی و اجرا می شود.
با بهره گیری از مفاهیم بوردیو، فرهنگ سازی مالیاتی همان ابزاری است برای تسخیر برج و باروهای میدان مالیات.
میدانی که خشت و آجرهایش از عادت واره ها و گرایش های ریشه دار و کهن مردمان این کشور قالب ریزی شده بود و تحت تاثیر تمامیت خواهی و دیکتاتوری حکومت های پادشاهی چندین هزار ساله، سایه اجبار و اکراه بر آن هویدا بوده است.
اما تسخیر این میدان با ابزار مدرن فرهنگ سازی مالیاتی از جمله، اصلاح نظام ارتباطی سازمان با بهبود رابطه بین مردم و مالیات، برند سازی، اعتماد آفرینی و نهادینه کردن فرهنگ مالیات با نصب تابلو شناسایی پروژه های بزرگ ملی، همان مسیری است که باید در نظام مالیاتی دنبال شود.
از جمله نمونه های این کوشش ها جهت ترمیم میدان مالیات و بهسازی و نوسازی برج و بارویش می توان به تلاش جهت کسب مرجعیت رسانه ای با تقویت رسانه مالیاتی ایران (اینتا)، ارتباط فعال و موثر مدیران ارشد سازمان با رسانه ها بالاخص صدا و سیما، و پیگیری، نامگذاری و افتتاح پروژه های عمرانی بزرگ ملی و نصب تابلو مالیات بر این پروژه ها اشاره کرد.