تیروئید چیست؟ + علائم و درمان

تیروئید یک غده پروانه ای شکل در جلوی گلو است این غده پروانه ای شکل کار سوخت و ساز و متابولیسم بدن را بر عهده دارد بیماری های تیروئیدی معمولا در زنان بیشتر از مردان نمود پیدا می کنند تنواع و اقسام بیماری تیروئید وجود دارد برخی به پرکاری تیروئید و برخی به کم کاری تیروئید دچار می شوند.

بیماری تیروئید چیست؟

یک فوق تخصص غدد و متابولیسم گفت: بعضی از سالمندان مبتلا به پرکاری تیروئید، نه تنها کاهش وزن پیدا نمی‌کنند، بلکه وزن‌شان بیشتر هم می‌شود.

دکتر حسن گنجی‌زاده زواره، اظهار کرد: گاهی اوقات باورهای رایجی درباره تیروئید وجود دارد که کاملا اشتباه است. وی با بیان اینکه بیشتر بیمارانی که تیروئیدشان مشکل دارد، گواتر (بزرگی غیر طبیعی تیروئید) ندارند، اضافه کرد: در بسیاری از موارد گواتر در بیمارانی دیده می‌شود که تیروئیدشان نه کم‌کار است و نه پرکار، اما به هر حال گواتر علامت مهمی است و برای شناخت علت و درمانش باید هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کرد.

گنجی‌زاده تصریح کرد: چنانچه فردی دارای تیروئید کم‌کار است، به آسانی نمی‌تواند وزن کم کند، اما اگر مشکل تیروئید در این افراد درمان شود، با نظر پزشک خود رژیم بگیرند و تحرک‌شان را بیشتر کنند، نه تنها اوضاع تیروئید آن‌ها بهتر می‌شود، بلکه اضافه وزن‌شان نیز کاهش می‌یابد.وی با بیان اینکه برخی افراد معتقدند چون به عارضه پرکاری تیروئید مبتلا هستند به افزایش وزن دچار نمی‌شوند، افزود: این موضوع نیز درست نیست؛ چرا که بعضی از سالمندان مبتلا به پرکاری تیروئید، نه تنها کاهش وزن پیدا نمی‌کنند، بلکه وزن‌شان بیشتر هم می‌شود.

گنجی‌زاده بیان کرد: خیلی‌ها مشکل تیروئیدشان موقتی است و طبیعتا درمان آنها کوتاه مدت است؛ به عنوان مثال بعضی خانم‌ها بعد از حاملگی دچار التهاب تیروئید می‌شوند و بعد از یک درمان موقت، حال‌شان خوب می‌شود و دیگر نیازی به مصرف دارو ندارند.این فوق تخصص غدد و متابولیسم با تاکید بر اینکه توده سرطانی فقط در بین ۵ تا ۱۰ درصد بیمارانی که توده‌ای در تیروئیدشان لمس می‌شود وجود دارد، اضافه کرد: این که آیا جنس آن توده، سرطانی هست یا نه، فقط پزشک با نمونه‌برداری از توده آن را تشخیص می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه برخی افراد معتقدند که بیماری‌های تیروئید مختص خانم‌های مسن است، افزود: البته احتمال بروز مشکلات تیروئید بین ۲۰ تا ۲۵ درصد در زنان بالای۶۰ سال وجود دارد، اما دلیلی نیست که مابقی بانوان از این عارضه در امان باشند. گنجی‌زاده با تاکید براینکه بیماری‌های تیروئید در زنان بیشتر دیده می‌شود، یادآور شد: بیماری تیروئید در بانوانی که سن‌شان بالا می‌رود یا سیگار می‌کشند و مخصوصا پس از زایمان بیشتر دیده می‌شود.وی افزود: بیشتر مشکلات تیروئید، مادرزادی است و طبیعتا احتمال این که یک مشکل تیروئیدی را بین اعضای یک خانواده ببینیم، زیاد است؛ ضمن این که اگر در منطقه‌ای دسترسی به ید کم باشد، احتمال بروز مشکلات تیروئیدی بین ساکنان آن منطقه نیز بیشتر می‌شود.

مسائل اینچنینی بعضی‌ها را به این اشتباه انداخته که بیماری‌های تیروئیدی بین اعضای یک خانواده یا بین ساکنان یک منطقه، از یکی به دیگری سرایت می‌کند، اما جامعه پزشکی قاطعانه عنوان می‌کند که بیماری‌های تیروئید واگیر ندارند. این فوق تخصص غدد و متابولیسم خاطرنشان کرد: برای اطمینان از سلامت، بهترین کار این است که از سن ۳۵ سالگی به بعد، هر پنج سال یک‌بار آزمایش خون بدهیم تا هورمون‌های تیروئیدمان کنترل و معلوم شود تیروئیدمان مشکلی دارد یا خیر.

بیشتر بدانید از غده تیروئید

تیروئید غده ای است که در تمامی پستانداران وجود دارد بزرگ شدن غیر طبیعی تیروئید گواتر نام دارد که به ۳ دسته گواترهای ساده،کم کار و پر کار تقسیم می شود.

دکتر سعید کلانتری متخصص داخلی و فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم می گوید: غده تیرویید موادی به نام هورمون را داخل خون ترشح می کند. در  گواترهای ساده میزان ترشح این هورمون ها طبیعی است، اما در گواترهای کم کار ترشح هورمون های تیروئید کم و در گواترهای پر کار بیش از حد نیاز بدن است.

وی تشخیص گواتر را بسیار مهم می داند و ادامه می دهد: در صورتی که خانم ها مبتلا به اختلال در عملکرد تیروئید  باشند در زمان بارداری بر جنین آنها اثرات بسیار نامطلوب و جبران ناپذیری خواهد گذاشت که این عوارض پس از تولد نوزاد برای همیشه گریبانگیر وی خواهد بود. لذا خانم هایی که در ریسک ابتلا به گواترهای کم کار یا پرکار قرار دارند حتما  قبل از حاملگی باید از نظر تیروئید بررسی شوند تا از طبیعی بودن عملکرد تیروئید انها اطمینان حاصل شود.

عوامل خطر و هشدار دهنده ای که باید مورد توجه ویژه قرار گیرند شامل داشتن سابقه مشکلات زایمانی نظیر فشار خون حاملگی و دیابت حاملگی، سقط جنین، زایمان مرده و اختلالات مادرزادی در جنین، تولد نوزادان بیش از چهار کیلو و یا کمتر از دو و نیم کیلو گرم و همچنین سابقه بیماری های تیروئید در خود شخص و یا فامیل درجه یک وی می باشد.

وی هشدار می دهد که گواتر کم کار منجر به نازایی، اختلال در ضریب هوشی نوزاد، سقط جنین،ف شارخون در حاملگی، بروز بیماری قند در مادر حامله و موجب عدم رشد مغزی و عقب ماندگی ذهنی دایمی جنین و نوزاد می شود. و بعد از تولد نوزاد دچار عقب ماندگی رشد و کوتاهی قد و عدم بلوغ  جنسی می گردد و در سنین بالاتر منجر به بروز نارسایی های قلبی، مشکلات پوستی و بیماری های اعصاب و روان و نازایی خواهد شد.

فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم ادامه می دهد که پرکاری تیروئید نیز عوارض نامطوبی روی مادر و جنین دارد و موجب فشار خون حاملگی و نارسایی قلب در مادرو سقط جنین می شود و در جنین موجب تولد زودرس وکاهش ضریب هوشی و کم وزنی نوزاد می گردد.

وی تأکید می کند:  خانم های بالای ۶۰سال و آنهایی که در زمان حاملگی سقط جنین یا نازایی داشته و یا نوزادانی با کاهش ضریب هوشی  و یا معلولیت ذهنی به دنیا آورده اند و یاافرادی که به دنبال زایمان التهاب تیروئید پیدا می کنند و در حاملگی های قبلی دچار بیماری تیروئید بوده اند یا زنانی که از داروهای اعصاب مصرف می کنند باید از لحاظ تیروئید بررسی شوند.

بیماری تیروئید در خانم هایی که قصد بارداری دارند

بنابراین خانم هایی که قصد بار داری دارند به خصوص آنهایی که عوامل خطر و زمینه ساز بیماری های تیروئید را دارند، حتما باید از سلامت و عملکرد تیروئید خود با یک ازمایش ساده مطمین شوند و نکته مهم شناسایی افراد و درمان آنها قبل از بروز عوارض جبران ناپذیر در جنین و نوزاد است.

طبق گفته وی، گواترهای ساده (گواترهای نه کم کار و نه پرکار) عارضه ای ندارند و تنها منجر به بزرگ شدن تیروئید می شوند؛ و به صورت توده بزرگ و بدشکلی در جلوی گردن ظاهر می شوند . به مرور زمان داخل گواترافراد مبتلا ممکن است گره هایی ایجاد شود که می توانند منشأ سرطان تیروئید باشند.

برای درمان کم کاری تیروئید قرص لووتیروکسین تجویز می شود تا میزان هورمون های تیروئید را به حد نیاز برساند. در زمان حاملگی نیاز به  مصرف قرص های تیروئید بیشتر می شود ، به گونه ای که میزان آن باید تا ۵۰درصد افزایش یابد. حال آن که در پرکاری ها دارویی داده می شود که از ساختن هورمون های تیروئید جلوگیری نماید. در خصوص تشخیص پرکاری ها و کم کاری ها باید دقت بسیار شود، چرا که درمان نامناسب می تواند عوارض نامطلوبی داشته باشد. همچنین میزان داروی مصرفی باید بر اساس معاینات منظم و آزمایشات لازم تنظیم و کنترل شود.

منبع: ایسنا ، tebna