نگرانی هایی درباره ادبیات کودک

فاضل نظری می‌گوید واردات ادبیات به‌ویژه در حوزه کودک به‌واقع جای نگرانی دارد و باید زنگ خطرها به صدا درآید.

  فاضل نظری روز دوشنبه ۴ آذر از سخنرانان اولین همایش ادبیات کودک و نوجوان بود که با میزبانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

وی در ابتدای سخنان خود ضمن اظهار خوشحالی از حضور در بین فعالان عرصه ادبیات کودک و نوجوان، بیان کرد: نقش چنین جلسه‌هایی در برجسته‌سازی مفاهیم بسیار مهم است؛ در این رویدادها دست‌آوردها و نگاه‌های افراد مختلف، ماهیت هم‌افزایی و شکل تراکمی پیدا می‌کند و تبدیل به دانش می‌شود.

رییس هیأت مدیره کانون در ادامه سخنان خود با بیان اینکه سخنانی که می‌گویم ناشی از یک نگرانی است، توضیح داد: شاید در کشور شاهد واردات خودرو و تجهیزات الکترونیک هستیم و اینکه برخی افراد بسته به توان مالی از خودروهای خارجی استفاده کنند، موضوع عجیبی نباشد. این موضوع در عرصه فرهنگ مثل واردات اسباب‌بازی یا انیمیشن و محصولات وابسته به آن است که اگرچه نگران‌کننده است اما با توجه به کمبودهایی که در کشور هست جای تعجب نیست. اما تصور کنید قرار باشد فرش، پسته، نفت و گاز را از خارج وارد کنیم، این موضوع خیلی جانکاه و نگران‌کننده برای آینده خواهد بود. در عرصه فرهنگ این موضوع یعنی واردکردن ادبیات به‌ویژه در حوزه کودک به‌واقع جای نگرانی دارد و باید زنگ خطرها به صدا درآید.

وی یادآور شد: فرهنگ موضوع پیچیده‌ای است که «ما بودن» ما را به خود گره زده است و نقش ادبیات در حوزه فرهنگ نقشی بدیهی است. «ما بودن» ما را کلمات می‌سازند؛ کلماتی با آن‌ها فکر و آرزو می‌کنیم و این کلمات به رفتار و عملکرد ما تبدیل می‌شوند.

مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با اشاره به توجه روزافزون به ادبیات، انیمیشن‌ها و مسایل فرهنگی خارجی برای کودکان و نوجوانان در جامعه امروز ایران، تصریح کرد: بخش تراژیک قصه این است که اولیا و خانواده‌ها با هزینه‌هایی که برای خرید محصولات خارجی برای کودکان صرف می‌کنند، بهای مستعمره‌شدن کودکان‌مان در حوزه فرهنگی را پرداخت می‌کنند.

نظری ادامه داد: متأسفانه قهرمان‌های کودکان ما چهره‌هایی شده‌اند که در انیمیشن‌ها و داستان‌های خارجی وجود دارند.

وی در این بخش از سخنان خود روند یک‌سویه وارد شدن ادبیات خارجی و ترجمه‌ای را نگران کننده دانست و اظهار کرد: در داد و ستد فرهنگی، ترجمه نقش مهمی دارد ولی نباید این موضوع یک‌سویه باشد. ایران به واسطه ادبیات و شعر به عنوان کشوری فرهنگی در جهان شناخته می‌شود. با سرعت حرکت کردن به سوی ادبیات کودک و نوجوان خارجی در آینده، سؤال‌های فرهنگی بسیاری برای کودکان ما ایجاد خواهد کرد.

این پژوهش‌گر و مدیر فرهنگی در ادامه تأکید کرد: دانشکده‌های ادبی نباید در محیطی انتزاعی رشد کنند و باید بستری را فراهم کنند که دانشجویان در آن‌ها با تجربه و مسیر خلق ادبی آشنا شوند. ما نیاز به پرورش یک نسل جوان برای خلق ادبی در عرصه ادبیات کودک و نوجوان داریم. ما باید نسبت به ادبیات بومی و شعر ملی حساس‌تر شویم. منظور این نیست که درهای ترجمه بسته و فیلترها در خصوص ترجمه آثار زیادتر شود بلکه باید دغدغه و نگرانی ما و خانواده‌ها نسبت به ادبیات و فرهنگ ایرانی بیشتر باشد.

همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان با عنوان «فرصت‌ها و چالش‌های ادبیات داستانی کودک و نوجوان» روز ۴ آذر ۱۳۹۸ در تالار مولوی دانشکده‌ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.