هشدارجدی رییس اداره ایدز وزارت بهداشت

ایدز  معمولا به عنوان بیماری ترسناک و به شدت واگیرداری شناخته می شود که افراد ابتلا به آن  را مساوی با مرگ می‌دانند اما این تصور غیرواقعی تنها زندگی را برای مبتلایان به این بیماری سخت‌تر می‌کند. اول دسامبر روزی است که به نام ایدز نام گذاری شده تا دنیا بیشتر درباره این بیماری صحبت کند و واقعیت را جایگزین تصورات اشتباه کرده و برای پیشگیری و جلوگیری از HIV اطلاع رسانی کند.

ویروس HIV از چه طریق منتقل می‌شود؟

تا نام ایدز می‌آید، نگاه مردم بر سر مبتلایان به این بیماری سنگینی می‌کند. انگار نامش با روابط غیراخلاقی گره خورده اما تماس جنسی تنها راه انتقال این بیماری نیست. تماس جنسی با فرد مبتلا (بدون استفاده از کاندوم)، استفاده مشترک از وسایل تزریق، تیغ اصلاح و یا هر نوع وسیله تیز و برنده دیگر آلوده به ویروس از راه انتقال خون و فراورده‌های خونی حاوی ویروس از مادر مبتلا به نوزاد در طی حاملگی و زایمان و شیردهی همه از راه‌های انتقال HIV هستند که هرکدام احتمال انتقال متفاوتی دارند.

افزایش تعداد زنان مبتلا به HIV  در ایران

عفونت اچ‌آی‌وی با بیماری ایدز یکی نیست. اگر HIV وارد بدن شده و در بدن مستقر شود، بعد از یک دوره زمانی محدود دستگاه دفاعی بدن را آنقدر ضعیف می‌کند که بدن دیگر نمی‌تواند در مقابل ابتلا به بیماری‌ها مقابله کند؛ در نتیجه، میکروب‌هایی که در یک بدن سالم می‌توانند به راحتی نابود شوند، در بدن فرد مبتلا به HIV عفونت‌های شدید و حتی کشنده ایجاد می‌کند. در این صورت گفته می‌شود شخص وارد مرحله بیماری ایدز شده است.

پروین افسر کازرونی، رئیس اداره ایدز و بیماری‌های مقاربتی وزارت بهداشت ضمن تایید این موضوع به خبرآنلاین می‌گوید: بر اساس آمار و اطلاعات  ۴۰۵۳۷ نفر مبتلا در کشور تشخیص داده شده و درصدی از مبتلایان هم تشخیص داده نشده اند و از ابتلا به این ویروس اطلاع ندارند. این بیماری، یک بیماری عفونی مزمن است و سال‌ها طول می‌کشد تا ویروس سیستم ایمنی را تضعیف کند و فرد دچار علائم و موارد پیشرفته شود ولی در طی این مدت می‌تواند آن را منتقل کند. مثلا اگر فرد آلوده این بیماری را به همسرش منتقل کند همین باعث می‌شود تا درصد زنانی که تشخیص داده می‌شوند بیشتر شود.

کازرونی در ادامه با بیان اینکه تعداد زنان مبتلا به این ویروس در طی ده سال اخیر افزایش داشته است، توضیح‌ می‌دهد: از کل مواردی که از ابتدا تا آخر شهریور ده سال پیش بود، ۸۲ درصد مردان و ۱۸ درصد زنان مبتلا به این ویروس بوده اند. اما موارد ابتلا در سال‌های اخیر ۹۶، ۹۷ و شش ماهه اول ۹۸، از میزان مبتلایان، ۳۱ درصد زنان و ۶۹ درصد مردان است. یعنی میزان ابتلای زنان به این بیماری در ده سال اخیر افزایش یافته است.

HIV  با چه علائمی بروز می‌کند؟

ابتلا به اچ آی وی هیچ علامت مشخصی ندارد و حتی وقتی که فرد مبتلا وارد فاز بیماری ایدز می‌شود علائمی  از خود نشان می‌دهد که مربوط به دیگر بیماری‌هاست و تنها راه تشخیص آزمایش است و از روش‌های دیگر نمی‌توان آن را تشخیص داد. هرچند که گاهی حتی فردی که آزمایش منفی HIV دارد هم ممکن است مبتلا باشد چون در مراحل ابتدای ابتلای فرد به اچ ای وی آزمایش، ابتلای او را نشان نمی‌دهد.

از موقعی که ویروس وارد بدن فرد می‌شود ۲ تا ۱۵ سال طول می‌کشد تا بتوان بیماری او را با معاینات بالینی و علائم ظاهری تشخیص داد. در واقع ایدز نشانگانی شامل بیماری های مختلف از جمله عفونت‌های فرصت طلب، سرطان های نادر و... است و علائمی که در مرحله انتهایی بیماری ایجاد می‌شود، علائم این بیماری‌ها مانند مثل تب، کاهش وزن، بزرگ شدن غدد لنفاوی و ...است.

با کاهش قدرت سیستم دفاعی، بدن به مرور آماده ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌هایی می شود که به طور معمول نادر است. بیماری‌های عفونی نادر، اسهال‌های شدید و مزمن، تب طولانی، کاهش وزن، بیماری‌های پوستی، مغزی و شخصیتی از علایم ایجاد بیماری است.

زندگی طبیعی با HIV  مثبت تنها با پایبندی به درمان

ویروس HIV به راحتی قابل تشخیص نیست و باید برای تشخیص آن آزمایش داد اما اگر شخصی تحت شرایط خاصی باشد، نیاز است حتما برای تشخیص این ویروس آزمایش بدهد. این شرایط عبارت اند از:

۱. تزریق مشترک

۲. رفتار جنسی محافظت نشده

۳. ارتباط جنسی با فرد اچ ای وی مثبت

۴. ارتباط جنسی با فرد مبتلا به بیماری‌های جنسی

۵. ارتباط جنسی مرد با مرد

درمان بعد از تشخیص آغاز می‌شود و فرد شروع به دریافت داروهای ضدویروسی می‌کند و علائم بیماری دیرتر ظاهر می‌شود و فرد می‌تواند زندگی طولانی و طبیعی داشته باشد. در حالی‌که نیمی از افراد آلوده به ویروس در صورتی که درمان ضد ویروسی نگیرند بعد از ۱۰ سال فوت می‌کنند. وقتی علایم ایدز آغاز شود ۵-۳ سال طول می کشد تا مرگ واقع شود. لازم به ذکر است که درمان دارویی با کاهش تعداد ویروس ها، خطر انتقال ویروس را نیز کاهش می دهد.

دکتر کازرونی در این رابطه می‌گوید: در حال حاضر HIV یک بیماری عفونی مزمن قلمداد می‌شود. هرچه زودتر فردی که در معرض ابتلا قرار گرفته و ویروس وارد بدنش شده است، به مراکز درمانی مراجعه کند و تشخیص داده شود، درمان سریع‌تر شروع شده و ویروس کنترل و مهار شده و اجازه پیشرفت به ویروس داده نمی‌شود، در نتیجه ویروس به مراحل پیشرفته نمی‌رسد و فرد  با پایبندی به دارو و درمان زندگی کاملا طبیعی خواهد داشت.

رئیس اداره ایدز و بیماری‌های مقاربتی وزارت بهداشت ادامه می‌دهد: مهم‌تر اینکه وقتی پیشرفت بیماری در بدن فرد کنترل می‌شود ویروس هم به حدی کاهش پیدا می‌کند که دیگر قابلیت انتقال به دیگری را ندارد. یعنی مثلا زنی متاهل و متعهد بوده و به این ویروس مبتلا شده به دلیل اینکه همسرش در معرض رفتاری بوده یا اعتیاد تزریقی داشته است و خبر نداشته که مبتلا است، ویروس را به همسرش انتقال داده است، اگر آن فرد زودتر مراجعه می‌کرد و بیماریش تشخیص داده می شد و دارو می‌گرفت، دیگر ویروس به همسرش منتقل نمی‌شد یا از همسر به کودک منتقل نمی‌شد. با تشخیص سریع و شروع درمان HIV می توان از انتقال آن به دیگران پیش گیری کرد و زندگی معمولی در پیش گرفت.

باید بدانید که کلیه خدمات تشخیص، مراقبت و درمان به طور رایگان انجام می‌شود و ۲۰۰ مرکز درمانی و مشاوره بیماری‌های رفتاری در کشور وجود دارد و درمان بر مبنای استانداردها و داروهای جهانی صورت می‌گیرد.

کازرونی  در این رابطه می‌گوید: همچنین درصد عمده‌ای از مبتلایان به ویروس HIV معتاد تزریقی بوده و حتی برای این گروه حتی داروهایی استفاده شده است که پایبندی شان به درمان را بیشتر کرده و تداخل با متادونی که برای کاهش اسیب اعتیادشان استفاده می‌شود نداشته باشد.

ماجرای شیوع ایدز در لردگان به کجا رسید؟

اواسط مهرماه امسال بود که ابتلای دسته جمعی تعداد زیادی از مردم روستای چنار محمودی لردگان، رسانه‌ای شد. مردم این روستا در اعتراض به این موضوع دست به تجمع زدند. اهالی این روستا معتقد بودند که عامل انتقال ویروس ایدز به مردم مامور بهورز شبکه بهداشتی وزارت بهداشت و استفاده از سرنگ مشترک برای تست دیابت بوده است. ادعایی که وزارت بهداشت آن را تکذیب کرد اما درباره آن توضیحی نداد.

رئیس اداره ایدز و بیماری‌های مقاربتی وزارت بهداشت در این رابطه می‌گوید: همان‌طور که دکتر رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفتند حدود ۴۰۵۳۷ نفر مبتلا به HIV  در کشور تشخیص داده شده و از اینکه این مبتلایان چه کسانی هستند و کجا هستند و چطور این اتفاق افتاده است، کسی اطلاعی ندارد. چون رازداری و محرمانه بودن جزئیات افراد مبتلا از اصول پیشگیری و کنترل برنامه HIV  است؛ در آن منطقه هم مانند خیلی از مناطق دیگر موارد ابتلا وجود داشته و برنامه ریزی های تشخیص و مراقبت و درمان انجام می‌شده است.

کازرونی ادامه می‌دهد: آنچه نام لردگان را در سطح بین المللی برد اشتباه و خطایی بود که از طرف افراد غیر متخصص در این زمینه صورت گرفت. این یک واقعه خاص و عجیب نیست و مثل بقیه مناطقی که این بیماری تشخیص داده می‌شود، تشخیص و مراقبت و درمان و استانداردها در حال انجام است و نباید بعنوان موضوعی ویژه برجسته شود. 

او WWW.HIV_STI.ir  یا HIVSTI.COM را  جهت دریافت آخرین اطلاعات و مطالب آموزشی در این باره مفید می داند.

همچنین علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت دیروز در همایشی که به مناسبت روز جهانی بهداشت برگزار شده بود، با اشاره به موضوع ایدز در لردگان گفت: در جهان حتی وزرای بهداشت نمی‌دانند بیماران مبتلا به ایدز برای کدام منطقه هستند، اما ماجرای ایدز در لردگان جهانی شد و این نشان از وجود یک اشکال در ماجرای لردگان و خبررسانی است.

او ادامه داد: اگر تیغ جراحی آلوده به خون بیمار مبتلا به ایدز دست جراح را ببرد، ۰.۶۷ درصد احتمال ابتلا به ایدز وجود دارد و اینکه با تست قند خون فرد به ایدز مبتلا شود، از نظر علمی درست نیست؛ اشکال آنجایی بود که افراد غیر متخصص ورود کردند و به ماجرا دامن زدند.