شمانیوز
شما نیوز

دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه به افسانه ها پیوست/ دریاچه ارومیه به طور کامل خشک شد!

دریاچه ارومیه به افسانه ها پیوست/ دریاچه ارومیه به طور کامل خشک شد!

باعث تاسف هست که دریاچه ارومیه از 17 شهریور به طور گامل خشک شده است.

به گزارش شمانیوز: مهدی زارع در یادداشتی با عنوان «ضرورت احیای دریاچه ارومیه که خشک شد» در روزنامه اعتماد نوشت: تصاویر جدید از دریاچه ارومیه نشان می‌دهد که تا ۱۷ شهریور ۱۴۰۳ بخش‌های شمالی و جنوبی دریاچه ارومیه خشک شده و با پوشش نمکی سفید رنگی در تصاویر ماهواره‌ای دیده می‌شود.

برای بار اول درست یک سال قبل در شهریور ۱۴۰۲ دریاچه ارومیه تقریبا به طور کامل خشک شد، به جز حوضچه‌های کوچک در ژرف‌ترین قسمت شمالی آن و نزدیک دهانه رودخانه جنوب غربی تراز دریاچه به حداقل تاریخی در رقوم کمتر از ۱۲۷۰ متر رسید که نسبت به بیشینه تراز ۱۲۷۸.۴ متر در اردیبهشت ۱۳۷۴- بر اساس اطلاعات شرکت آب و فاضلاب آذربایجان غربی- بیش از ۸ متر کاهش یافت.

این دریاچه یک بار دیگر در بهار ۱۴۰۳ به صورت فصلی و با بارندگی نسبتا خوب اواخر ۱۰۴۲ و ابتدای ۱۴۰۳ به صورت فصلی بخشی از آن در حدود یک میلیارد متر مکعب آبگیری شد، ولی مجددا از ابتدای تابستان ۱۴۰۳ روند خشک شدن آن شدت گرفت و مجددا در شهریور ۱۴۰۳ به طور کامل خشک شد.

خشک شدن چشمگیر دریاچه ارومیه خطر توفان گرد و غبار را برای ۵ میلیون نفر از ساکنان حوضه دریاچه تشدید کرده و باعث کاهش شدید فراوانی میگو‌های آب نمک آرتمیا و فلامینگو‌ها و فعالیت‌های کشاورزی و گردشگری شده است.

خشک شدن شدید دریاچه باعث ادغام چهار جزیره جنوبی با هم و تشکیل پل‌های خشکی شده که زندگی پستانداران ساکن در جزیره‌های سابق - از جمله آهو ایرانی و گوسفند وحشی ارمنی - را تهدید می‌کند. دریاچه ارومیه بیش از ۹۰ درصد آب ورودی خود را از رودخانه‌های جنوبی دریافت می‌کند که عمدتا با سد‌ها تنظیم می‌شوند.

از طرفی در فصول خشک، تبخیر زیاد و کاهش دبی باعث رسوب‌گذاری شدید نمک می‌شود. در نتیجه رژیم‌های ورودی مختلف در سال‌های خشک و مرطوب در دو دهه گذشته، دریاچه ارومیه تا ۶۰ سانتی‌متر تغییرات سطح آب بین سالانه را تجربه کرده است. این نوسانات آب و شوری به شدت بر ژرفاسنجی دریاچه ارومیه و روابط هیپسومتری آن اثر می‌گذارد.

نقشه هیپسومتری نقشه‌ای است که ارتفاعات در نقاط گوناگون یک دشت و افتادگی دریاچه ارومیه و تغییرات متناسب را نشان می‌دهد. سنجش‌های اخیر و در سال ۱۴۰۲ حجم رسوب‌گذاری تا ضخامت ۷ متر در بستر جنوبی دریاچه را نشان می‌دهد.

برنامه احیای دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۲ و در دولت اول روحانی آغاز شد، که هدف آن بازگرداندن دریاچه ارومیه به سطح اکولوژیکی هدف ۱۲۷۴.۱ متر تا سال ۱۴۰۵ و شامل چندین پروژه آبرسانی به دریاچه در افق‌های مختلف است. برای ارزیابی میزان تحقق مناطق و حجم‌های هدف برنامه‌ریزی شده طبق برنامه، معادلات هیپسومتری به‌روز شده مورد نیاز است.

همچنین بسیاری از مطالعات بر لزوم ایجاد یک ژرفاسنجی کامل و قابل اعتماد برای دریاچه ارومیه و به‌روز‌رسانی مکرر آن تاکید کرده‌اند، زیرا با رژیم ورودی دریاچه و ساز و کارهای بارش و انحلال نمک متفاوت است.

متاسفانه مساله احیای دریاچه ارومیه با برخی رویکرد‌های پوپولیستی و شعاری با پروژه‌هایی دنبال شده که بیشتر از جنس همان برنامه‌هایی هستند که به خشک شدن دریاچه ارومیه منجر شدند! نگارنده در شاخه زمین‌شناسی فرهنگستان علوم در برپایی نشستی برای بررسی وضعیت دریاچه ارومیه و احیای آن در سال ۱۳۹۳ همکاری کرد و کتاب مجموعه مقالات این نشست را تدوین و ویرایش کرد که از انتشارات فرهنگستان علوم در سال ۱۳۹۴ است.

به نظر می‌رسد که اولویت‌های مرتبط با دریاچه ارومیه در دهه گذشته تغییر چندانی نکرده و همچنان همان مباحث ۱۰ سال قبل در اولویت باشد. هم اکنون نیز یکی از دانشجویان دکترای نگارنده مشغول پژوهش بر روی تغییرات دینامیکی دریاچه ارومیه در دهه‌های اخیر است.

آب دریاچه از سال ۱۳۷۵ حدود ۹۰ درصد از از دست رفته است. در تیر ۱۳۹۹ سطح آب ۶.۵ متر کمتر از حداکثر تاریخی ۱۲۷۸ متر بود. آذر ۱۴۰۱ تراز آب با ۱۲۷۰.۱۰ متر، کاهش ۴۶ سانتی‌متری نسبت به سال قبل داشت، اسفند ۱۴۰۲ تراز ۱۲۷۰.۲ متر با حجم بیش از ۱.۴ میلیارد متر مکعب و در اوایل اردیبهشت ۱۴۰۳ تراز به ۱۲۷۰.۵۳ متر رسید.

جمعیت متنوع پرندگان دریاچه ارومیه و تالاب‌های مرتبط با آن با غلظت کلرید سدیم بیش از ۳۲۰ گرم در لیتر سازگار نیستند و این میزان املاح برای میگوی آب شور دریاچه کشنده است. به نظر می‌رسد شرایط بهینه برای آرتمیا اورمیانا در غلظت نمک بسیار کمتر از ۲۰۰ گرم در لیتر باشد.

در دریاچه ارومیه، مدیران به دنبال سطح دریاچه در رقوم ۱۲۷۴.۱ متری از سطح دریای آزاد برای کاهش شوری زیر ۲۶۳ گرم در لیتر و بازیابی آرتمیا به تراکم کافی برای حمایت از زیست فلامینگو‌ها هستند.

مدیران برنامه احیای دریاچه ارومیه باید بر خدمات اکوسیستمی متعدد تمرکز کنند و نحوه برآورده شدن آن‌ها را پیگیری کنند، زیرا سطح دریاچه در طول زمان تغییر می‌کند

گسترش کشاورزی آبی، سدسازی و سوءمدیریت بیش از افزایش دما و کاهش بارندگی بر خشکی دریاچه اثر گذاشته است. آئروسل‌های موجود در بستر دریاچه اکنون و در خشکی دریاچه ارومیه اثر منفی بر سلامت انسان دارند. بزرگراه شهید کلانتری که بر شوری، تبخیر و اکوسیستم در بازو‌های شمالی و جنوبی دریاچه اثر مخرب دارد.

آیا این خبر مفید بود؟
بر اساس رای ۰ نفر از بازدیدکنندگان
جهت مشاهده نظرات دیگران اینجا کلیک کنید
copied

  • اخبار داغ
  • پربحث‌ترین ها
  • اخبار روز
  • پربیننده ترین
تبلیغات متنی