دلیل هجوم مردم به شمال کشور چیست؟

یک استاد دانشگاه درباره چرایی انتخاب شمال کشور به عنوان اولین مقصد گردشگری بسیاری از مردم ایران گفت: «مردم ایران اصولا حوصله سفر کردن به نقاط جدید را ندارند. لذا شاید سهل انگاری، بی تفاوتی و بی حوصلگی در انتخاب مقاصد جدید و چالش های مربوط به یک جاذبه جدید از دیگر عواملی باشد که مردم صرفا به نقاط خاص و به ویژه شمال کشور توجه دارند.» هجوم مردم به شمال کشور در تعطیلات عید فطر باعث ترافیک سنگینی در جاده های منتهی به این نواحی شد به طوری که بسیاری از مردم وقت خود را در جاده ها سپری کردند. اگرچه در دیگر نقاط کشور نیز گزارش هایی از شلوغی و ترافیک اعلام شده اما شمال کشور مهم ترین مقصد مسافران تعطیلات اخیر بوده است. با بروز پدیده ترافیک در جاده های منتهی به شمال کشور شاید این سوال مطرح باشد که چرا مردم ایران به دیگر نقاط گردشگری روی نمی آورند و در هر تعطیلی اولین گزینه آنها شمال کشور است؟ دکتر احمد روستا استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: «عوامل متعددی در گرایش مردم برای سفر به شمال کشور وجود دارد که مهم ترین آنها هجوم عادت گونه مردم به نقاطی از پیش تعیین شده و تکراری است.» وی ادامه داد: «از دیگر عوامل می توان از عدم معرفی درست جاذبه های متنوع و جدید توسط فعالان بخش گردشگری کشور و عدم وجود زیرساخت ها و جاذبه های اقتصادی و تفریحی در دیگر مناطق که جایگزین شرایط گردشگری در شمال کشور شود اشاره کرد.» وی افزود: «تمرکز بیش از حد فعالیت های گردشگری در مناطقی محدود و عدم سرمایه گذاری و فعالیت های ترویجی و تبلیغی جهت معرفی پتانسیل ها و جاذبه های متنوع در دیگر نقاط دیگر کشور در بروز این پدیده (هجوم به شمال کشور) موثر است.» روستا در پاسخ به این سوال که سهم دولت و بخش خصوصی در بروز چنین پدیده ای تا چه میزان است؟، گفت: «اگرچه پاسخ دقیقی درباره درصد سهم هر یک از بخش ها نمی توان داد اما به طورکلی وقتی پدیده ای شکل می گیرد مجموعه ای از عوامل نقش دارند که به نظر من در این موضوع مردم نقش تعیین کننده ای دارند.» وی ادامه داد: «این سوال مطرح است که در ایران اولین گزینه ای که از سوی افراد برای سفر در نظر گرفته می شود کجاست؟ آیا این گزینه ها به صورت عادت درآمده است یا افراد می توانند در انتخاب سایر جاذبه های گردشگری پیشگام و پیش قدم شوند؟» وی افزود: «گاهی اوقات آرامش ناشی از وجود برخی امکانات یا گسترده بودن شرایط اقامت در مناطق شمالی باعث شده تا اولین گزینه بسیاری از مردم برای سفر شمال کشور باشد. در حالی که اگر به وضعیت آب و هوا و اقلیم توجه کنید خواهید دید که در این فصل از سال هیچگونه جذابیتی در شمال کشور که دارای هوایی شرجی است وجود ندارد. با این حال بازهم شاهد هجوم کم سابقه مردم به این مناطق هستیم.» این استاد دانشگاه تصریح کرد: «لذا باید در نظر گرفت که مردم نقش مهمی در انتخاب گزینه های دیگر دارند که البته در کنار آن نقش متولیان گردشگری کشور و فعالان حوزه گردشگری که می توانند در جهت دادن فعالیت های گردشگری نقش آفرین باشند را نباید نادیده گرفت.» وی افزود: «به نظر می رسد اگر پیش از فرا رسیدن اینگونه تعطیلات، در رسانه های مختلف انواع گزینه های جدید گردشگری و به خصوص مناسب بودن شرایط آب و هوایی آنها و سهولت رفت و آمد در جاده هایی که کمتر با ازدحام روبرو می شوند و وجود تسهیلات در آن نقاط تبلیغ شود می تواند در تصمیم گیری مردم برای انتخاب مقاصد جدید موثر باشد.» روستا با بیان اینکه سفر به شمال به لحاظ روانی برای مردم ایران به نوعی عادت تبدیل شده است گفت: «اگر از خود بنده یا شما نیز برای انتخاب گزینه ای جهت سفر سوال شود اولین گزینه ای که به ذهنمان می رسد شمال است. در حالی که همه می دانیم در این فصل از سال شمال کشور جذابیتی ندارد و 10 تا 12 ساعت هم وقتمان در جاده تلف می شود اما باز هم همه به سمت شمال می رویم.» وی افزود: «مردم ایران اصولا حوصله سفر کردن به نقاط جدید را ندارند. لذا شاید سهل انگاری، بی تفاوتی و بی حوصلگی در انتخاب مقاصد جدید و چالش های مربوط به یک جاذبه جدید از دیگر عواملی باشد که مردم صرفا به نقاط خاص و به ویژه شمال کشور توجه دارند.» روستا در پاسخ به این سوال که چرا در اقتصادی که در رکود به سر می برد حجم سفرهای برون شهری تا این اندازه بالا است؟، گفت: «اگر مطالعه ای در زمینه عوامل جامعه شناسی، روان شناسی و رفتار شناسی گردشگری در ایران صورت بگیرد بسیاری از عواملی که کمتر به آنها توجه شده است شناسایی خواهد شد.» وی ادامه داد: «به نظر من یکی از دلایل هجوم مردم برای سفر و گردشگری در تعطیلات چند روزه و به عبارتی زندگی متفاوت از زندگی روزمره، خستگی های گوناگون روحی و روانی و تکرارهای زندگی است که مردم فارغ از مسائل اقتصادی به شدت به آن توجه دارند.» وی افزود: «گاهی اوقات مشاهده می شود کسانی حاضر هستند در هنگام سفر در بدترین شرایط به سر ببرند اما تجربه جدیدی را به عنوان یک زندگی متفاوت داشته باشد. بنابراین عامل روانی و فرار از تکرار و خستگی های روزه مره زندگی یکی از دلایلی است که باعث می شود مردم حتی در شرایط رکود اقتصادی و محدویت های مالی به سوی گردشگری و سفر روی بیاورند.»