به گزارش شمانیوز: این پدیده تنها منحصر به انسان است. در واقع دانشمندان پس از مقایسه چشم انسان با چشم تقریبا نیمی از تمام گونه های اولیه به این حقیقت دست پیدا کرده اند که چشم انسان به لحاظ شکل و واکنش پذیری در میان موجودات منحصر به فرد است. انسان ها نه تنها دارای بیشترین کشیدگی افقی در شکل بیرونی چشم و همچنین بیشترین مقدار بافت چشمیِ در معرض دید در اطراف مردمک چشم هستند(که به آن اسکلرا می گویند) بلکه تنها گونه ای است که بافت اسکلرا در آن به رنگ سفید است. وقتی خودمان را با شامپانزه ها که نزدیک ترین خویشاوندان اولیه در قید حیات ما هستند مقایسه می کنیم، در می یابیم که ما انسان ها در هنگام بررسی چهره دیگران به طور پیوسته تری به ناحیه چشم آنها توجه و تمرکز می کنیم. از سن چهارده ماهگی خیره شدن و دنبال کردن چشم دیگران در انسان منحصر به فرد است و این در حالی است که سایر میمون های بزرگ بیشتر به سمت سر توجه می کنند.
حساسیت به چشم ها در ابتدای دوران نوزادی ظاهر می شود. نوزادان از زمان تولد علیرغم بینایی ضعیف شان اولویت شان را در نگاه به چهره افراد از خود نشان می دهند. نوزاد انسان ترجیح می دهد که به صورت با چشم های باز نگاه کند تا به صورت با چشم های بسته. همچنین نوزاد انسان ترجیح می دهد به صورتی نگاه کند که چشم های طبیعی داشته باشد یعنی چشم هایی با عنبیه سیاه و اسکلرای سفید در مقابل چشم های مصنوعی با عنبیه سفید و اسکلرای سیاه. نوزادان با نگاه کردن به چشم دیگران اطلاعات عاطفی درباره ذهن آنها را جمع آوری می کنند این دقیقا مشابه به کار گیری بخش هایی از مغز در بزرگسالان است که شامل درک شرایط روحی افراد دیگر است. به شکل قابل توجهی نوزادان تا هفت ماهگی نشانه های عاطفی را تشخیص می دهند و تنها به کمک بخش سفید چشم، میان نگاه مستقیم و غیر مستقیم تفاوت قائل می شوند.
تزریق هورمون عصبی اکسایتوسین (ماده ای که به روند تولد سرعت می دهد) پاسخ ما به علائم چشمی را افزایش می دهد. هنگامی که در طی آزمایش هرمون از طریق منفذهای بینی تزریق می شود، نوزادانی که در حال مشاهده چهره افراد هستند، بیشتر به چشم افراد خیره می شوند. علاوه بر این هورمون اکسایتوسین به طور قابل ملاحظه ای شناخت وضعیت های احساسی و ذهنی از طریق علائم چشمی را افزایش می دهد.
حساسیت کم نوزادان به چشم دیگران و به علائم چشمی آنها، به عنوان یکی از اولین علایم هشدار قابل تشخیص در گسترش اختلال طیف اوتیسم قلمداد می شود. مطالعات اخیر نشان می دهد که در روند پیشرفت این بیماری، در کودکان مبتلا به اوتیسم توجه به چشم دیگران در بدو تولد وجود دارد اما این توجه در طی دو تا شش ماهگی کاهش می باید. اگر تفاوت های خاصی که در پاسخ های مغز به خیره شدن چشم در سن شش تا ده ماهگی ثبت شود می تواند تشخیص اتویسم را در سن سه سالگی پیش بینی کند. علاوه بر این کودکان بزرگتر که به اتویسم مبتلا هستند پس از تزریق هرمون اکسایتوسین از طریق بینی، پاسخ های مغزی بیشتری به علائم چشمی از خود نشان می دهند. در واقع ارتباط میان اکسایتوسین و توانایی خواندن ذهن بسیار ظریف است: تحقیقات نشان می دهد که تغییرات ژنتیکی به آزاد سازی هورمون اکسایتوسین کمک می کند و تغذیه با شیر مادر تاثیر بسیار زیادی بر روی پاسخ های عاطفی نوزاد به چشم دیگران در هفت ماهگی می گذارد.
در مجموع توانایی خواندن ذهن دیگران در ابتدای تولد نوزاد انسان وجود دارد با رشد آن پیشرفت می کند و عمیقا تحت تاثیر علائم چشمی است. این پدیده نیازمند درک آشکار و تصویری از ذهن دیگران نیست بلکه بیشتر مبتنی بر تجربه مستقیم از حالات عاطفی و ذهنی دیگران است.
البته انسان ها از طریق حالت های مختلف، ذهن افراد دیگر را می خوانند برای مثال از طریق حس لامسه یا علائم صدا. اما علائم چشمی همیشه در هنگام ارتباط های نزدیک که فاقد تماس فیزیکی هستند ارزش خودشان را نشان می دهند. در اوایل تکامل انسان علایم چشمی برای همکاری در شکار و جستجوی غذا نقش حیاتی داشته است چرا که این توانایی برای دوری از حیوانات درنده و صید شکار به صورت گروهی ضروری بوده است. امروزه این علایم به ما در مواجهه با جهان بزرگ یاری می رساند چه هنگامی که از میان خیل جمعیت می گذریم و چه هنگامی که در محل کار خود مشغول هستیم. برقراری ارتباط از طریق چشم به همکاری با دیگران کمک می کند. این توانایی به ما کمک می کند تا با خواندن ذهن دیگران بهترین همکاران را تشخیص دهیم و با آنها هماهنگ شویم. چشم ها به عنوان پنجره ای به ذهن دیگران می توانند یکی از ویژگی های منحصر به فرد از عملکرد اجتماعی انسان محسوب شوند که ریشه های عمیقی در زندگی انسان دارند.
منبع:فرارو
