به بهانه ١٨ فروردین‌ماه؛ روز جهانی بهداشت و سلامتی

به گزارش شمانیوز، سلامت چیزی نیست کـه نتوان بـه آن اهمیت داد. هر فردی اگر بخواهد زندگی باکیفیتی داشته باشد، ناگزیر باید بـه سلامت فردی و حتی اجتماعی توجه داشته باشد.

 تاریخچه روز سلامتی یا روز جهانی بهداشت

هرساله روز ۱۸ فروردین «۷ آوریل» بـه عنوان روز جهانی بهداشت در کشور‌های مختلف جهان گرامی داشته می‌شود. در چنین روزی در سال ۱۹۴۸ میلادی در نیویورک، اولین اساسنامه کنفرانس بین‌ المللی بهداشت از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین شد. همچنین در ژوئن همان سال، اولین مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی در ژنو با حضور نمایندگان بیش از شصت و یک کشور جهان تشکیل شد.

هدف این روز در ابعاد جهانی این اسـت کـه خاطرجمعی حاصل شود کـه هرکسی بتواند مراقبتی را کـه نیاز دارد، زمانی کـه بـه آن نیاز دارد، در جامعه‌اش بـه دست آورد.

هدف و رسالت روز جهانی بهداشت چیست؟

رسالت روز سلامتی یا روز جهانی بهداشت بالا بردن آگاهی عموم مردم جهان، درباره موضوع خاص بهداشتی اسـت کـه سازمان بهداشت جهانی «WHO» ان را در رأس اولویت‌های‌ بهداشتی سال قرار داده اسـت.

این روز بـه‌عنوان نقطه شروع اجرای برنامه‌های بهداشتی بلند مدتی اسـت کـه می‌بایست مدت‌ها قبل از ۷ آوریل، فعالیت‌های آن انجام شده و منابعش فراهم شود.

هدف این سازمان، فراهم کردن حداکثر امکانات بهداشتی و سلامتی برای انسان‌های روی زمین اسـت. بـه دنبال این هدف، سازمان، برنامه‌های زیادی را بـه مرحله اجرا می‌گذارد تا زمینه مساعدت کشور‌ها را برای تقویت بهداشت عمومی خود فراهم کند.

نقش لبنیات در حفظ و ارتقای سلامتی

لبنیات فواید زیاد و متنوعی برای بدن انسان دارد. عمده‌ترین دلیلی که همیشه برای مصرف شیر و لبنیات ذکر می‌شود، تأمین کلسیم مورد نیاز برای بدن است اما این تنها خاصیت لبنیات نیست چراکه می‌تواند منبعی برای تأمین ویتامین دی، فسفر و سایر منابع معدنی و ویتامینی هم باشد. لبنیات شامل شیر، ماست، پنیر، دوغ، کشک و خامه گروهی از مواد غذایی هستند که ارزش‌غذایی زیادی دارند به طوری که تقریباً تنها گروه از مواد غذایی‌اند که با مصرف آن‌ها قسمت اعظم نیازهای بدن برآورده می‌شود.

پروتئین لبنیات بسیار مرغوب و منحصر به فرد است، کلسیم مورد نیاز بدن را هم تأمین و از بروز اختلالات و ضایعات استخوانی پیشگیری می‌کند و مصرف کافی آن در کودکان و نوجوانان نیز رشد قدی آن‌ها را افزایش می‌دهد. لبنیات همچنین بهترین منبع انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین A و ویتامین‌های گروه B به‌ویژه B۲ هستند. مصرف لبنیات باعث سلامت استخوان‌ها، جلوگیری از پوکی استخوان، حفظ سلامت دندان‌ها، مقاومت بدن در برابر آسیب‌ها و ضربه پذیری، افزایش انعطاف پذیری و افزایش هوش است.

توصیه می‌شود که تمامی افراد خصوصاً کودکان و نوجوانان و افراد سالمند حتماً استفاده از انواع لبنیات را در رژیم غذایی خود بگنجانند تا بتوانند از خواص لبنیات برای بدن انسان و مزایای آن بر روی سلامتی‌شان بهره‌مند شود.

روزی چقدر لبنیات مصرف کنیم؟

شیر حاوی پروتئین بوده که موردنیاز بدن است، به طوری که حدود یک لیتر شیر، می‌توان ۸۰ تا ۱۰۰ درصد پروتئین بدن انسان را در طول روز تأمین کند اما کلسیم در بدن انسان نقشی مهمی دارد، وجود کلسیم برای نوجوانان و کودکان در حال رشد بسیار ضروری است چرا که برای تراکم استخوان و رشد استخوان‌های بدن آن‌ها مفید بوده و در صورت تأمین کلسیم موردنیاز بدن در این دوره، در سنین میان‌سالی و بزرگسالی با پوکی‌استخوان مواجه نخواهند شد. میزان کلسیم موردنیاز بدن انسان در طول روز حدود ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم است.

به طور میانگین یک لیوان شیر حدود ۳۰۰ میلی‌گرم کلسیم بدن را تأمین می‌کند یا به‌عبارت‌دیگر تقریباً یک‌سوم نیاز کلسیم بدن را می‌تواند تأمین کند. عوارض کمبود کلسیم در بدن انسان می‌تواند منجر به بیماری‌های نظیر راشیتیسم در کودکان، ستئو مالاسی در میان‌سالی و استئوپروز در بزرگسالی شود؛ لذا می‌توان با مصرف شیر، ماست، پنیر، بستنی یا فرآورده‌های لبنی از این بیماری‌ها جلوگیری کرد.

فواید درمانی مصرف شیر و لبنیات

۱. پیشگیری از پوکی استخوان

برای اینکه توده استخوانی بدن دچار تخلخل نشود و ساخت بافت استخوانی جدید که به صورت طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد، ادامه پیدا کند، باید عوامل متعددی در نظر گرفته شود. یکی از مهم‌ترین موارد آن تأمین کلسیم کافی برای بدن است. لبنیات و شیر یکی از اصلی‌ترین منابع طبیعی و خوراکی قابل استفاده بدین منظور است.

۲. کاهش احتمال ابتلا به سرطان با مصرف شیر

شواهد محکمی وجود دارد مبنی بر این که مصرف شیر می‌تواند از بروز سرطان روده بزرگ و سینه در زنان جلوگیری کند. همچنین مطالعات بر روی حدود پنجاه هزار مرد در سوئد نشان داده است که در مردانی که روزانه ۱.۵ لیوان شیر یا بیشتر مصرف می‌کنند خطر ابتلاء به سرطان تا سی و پنج درصد کمتر از کسانی است که کمتر از دو لیوان در هفته شیر مصرف می‌کردند. یک مطالعه دیگر در نروژ نیز نشان داده است که افرادی که از کودکی تا بزرگسالی مصرف شیر را ادامه می‌دهند کمتر در معرض خطر سرطان سینه هستند.

کلسیم و چربی طبیعی موجود در لبنیات که تحت عنوان اسید لینولئیک کنجوکه (CLA) شناخته می‌شود، جز ترکیبات اصلی محافظت کننده در مقابل سرطان روده بزرگ است. بر اساس یک گزارش از مرکز تحقیقات سرطان آمریکا، رابطه معکوسی بین مصرف کلسیم و ابتلاء به سرطان روده بزرگ وجود دارد. عامل دیگر جلوگیری از سرطان وجود ویتامین D در شیر است که در تنظیم رشد سلولی و جلوگیری از سرطان نقش دارد. این مسئله به‌خصوص در افرادی که در شرایط اقلیمی با تابش نور کم زندگی می‌کنند بسیار حائز اهمیت است.

یک مطالعه دیگر بر روی زنان سوئدی نشان داده است که کسانی که میزان کلسیم مصرفی آن‌ها حدود یک گرم است حدود ۳۰ درصد کمتر از کسانی که نصف این مقدار کلسیم را در رژیم غذایی خود دارند به سرطان روده بزرگ مبتلا می‌شوند. می‌توان بیان داشت که مصرف روزانه سه لیوان شیر می‌تواند در کنار سایر مواد غذایی میزان کلسیم کافی را به بدن برساند. اگر شیر به اندازه کافی در دسترس نبوده یا مصرف نشود، برای بهره بردن از خواص لبنیات برای بدن انسان، می‌توان در کنار شیر از سایر لبنیات نظیر پنیر و ماست نیز استفاده کرد.

۳. تامین کلسیم با استفاده از لبنیات

از مهمترین خواص لبنیات برای بدن انسان تأمین کلسیم است. تأمین نامناسب کلسیم در طول زندگی، باعث افزایش احتمال ابتلاء به پوکی استخوان می‌شود. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف کلسیم ناکافی سبب کمبود تراکم استخوان، کاهش سریع تراکم استخوان و افزایش میزان شکستگی‌ها خواهد شد. مطالعات همچنین نشان داده‌اند که بسیاری از مردم کمتر از نصف کلسیم توصیه شده که برای ساخت و حفظ استخوان‌های سالم آ‌ن‌ها، مورد نیاز است را مصرف می‌کنند.

عمده‌ترین منابع غذایی دارای کلسیم شامل محصولات لبنی کم چرب مانند شیر و همچنین ماست، پنیر و بستنی است. برخی از سبزیجات تیره رنگ، گیاهان برگ دار، کلم بروکلی و اسفناج نیز منابع کلسیمی خوبی هستند. منابع دریایی مانند ساردین‌ها و ماهی قزل آلا، توفو و نیز بادام‌ها و غذاهای غنی شده با کلسیم، مانند آب پرتقال، غلات و نان نیز از جمله منابع کلسیمی هستند که می‌توانید با مصرف آنها کلسیم بدن خود را تأمین کنید.

نیاز به کلسیم در طول زندگی تغییر می‌کند؟

– تقاضای بدن برای کلسیم در سنین رشد و در دوران کودکی و نوجوانی بیشتر است.

– در دوران بارداری و تغذیه با شیر مادر نیز میزان نیاز به کلسیم بالاتر از زمان‌های دیگر است.

– همچنین زنان بعد از یائسگی و مردان مسن نیز به کلسیم بیشتری نیاز دارند. علاوه بر اینکه با افزایش سن، در بدن شما قابلیت جذب کلسیم و سایر مواد مغذی کاهش می‌یابد.

– افراد سالمند نیز که دچار بیماری‌های مزمن هستند نیز جذب کلسیم پایین‌تری دارند و در نتیجه مصرف لبنیات باید در این افراد همیشه در الویت باشد تا بتوانند بخشی از نیاز کلسیمی خود را تامین کنند.

۴. پیشگیری از بیماری‌های قلبی با مصرف شیر

هنگامی که صحبت از خواص لبنیات برای بدن انسان و مزایای مصرف شیر برای سلامتی می‌شود، همگی ما به یاد تأثیرات آن بر رشد و استحکام استخوان‌ها و تأمین کلسیم بدن می‌افتیم. اما بد نیست بدانیم که یکی از مهم‌ترین فواید مصرف شیر تأثیر آن بر سلامت دستگاه قلبی و عروق است.

به دلیل وجود پتاسیم در شیر، مصرف آن با آزاد شدن عضلات سرخرگی و کاهش فشارخون مرتبط است. در نتیجه افزایش مصرف پتاسیم که به دلیل مصرف شیر اتفاق می‌افتد، همراه با کاهش مصرف سدیم (نمک) یکی از تغییرات مهم در رژیم غذایی است که می‌تواند خطر ابتدا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد.

تحقیقاتی در همین زمینه نشان داد که افرادی که روزانه حدود چهار گرم پتاسیم مصرف می‌کنند، تقریباً نصف سایر افراد با خطر مرگ براثر سکته قلبی روبرو خواهند شد.

علاوه بر این مصرف شیر در جلوگیری از فشار خون و چاقی مؤثر است.

تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روزانه دو یا سه لیوان شیر در کنار مصرف سایر لبنیات و مواد غذایی می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی تأثیر بالایی باشد. علاوه بر اینکه کلسترول موجود در شیر و لبنیات از نوع مفید است و همچنین اسید چرب لینولیئک کنژوگه (CLA) شیر در پیشگیری از سکته‌های قلبی و مغزی مؤثر هستند. توصیه می‌شود که افرادی که دارای چربی خون و کلسترول بالا هستند از شیر کم‌چرب استفاده کنند.

۵. کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو و چاقی

تحقیقات انجام شده در خصوص مصرف لبنیات پرچرب نشان می‌دهد که بر خلاف تصوری که ایجاد شده است، مصرف آن می‌تواند تا حدودی خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش دهد و از چاقی نیز جلوگیری کند.

روابط عمومی شرکت صنایع شیر ایران