یک همت کوچک، برای شکوفایی کامل پتانسیل‌های اقتصادی صنعت فولاد؛ لطفا!

صنعت فولاد یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدنه اقتصادی ایران است. دهه‌هاست که از افتتاح اولین کارخانه‌های این حوزه در خوزستان، اصفهان و مشهد می‌گذرد. این صنعت، همواره به کمک اقتصاد کشور آمده و به‌خصوص در ارزآوری و کاهش نرخ بیکاری، نقش مهمی داشته است. اما آیا در ابتدای قرن ۱۵ شمسی، به اندازه کافی پتانسیل‌های آن شکوفا شده‌اند؟ در این مقاله به مزایای کارخانه‌های فولاد برای اقتصاد کشور پرداخته و در ادامه چالش‌های پیش روی آن را بررسی می‌کنیم. با ما همراه شده و با یکی از ستون‌های اقتصاد ایران آشنا شوید.

مزایای صنعت فولاد برای اقتصاد ایران

به‌طور قطع فولاد، یکی از مهم‌ترین و بزرگترین صنایع حال حاضر ایران است. در جای‌جای کشور، کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی آن مشغول به فعالیت هستند. نام برخی از آنها مانند فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان را حتی بی‌علاقه‌ترین افراد به صنعت فولاد نیز شنیده‌اند. این صنعت در مواردی که در ادامه بررسی می‌کنیم بر اقتصاد کشور تاثیرگذاری مثبت دارد.

اشتغال زایی صنعت فولاد

صدها کارخانه و مجتمع صنعتی بزرگ فعال در حوزه فولاد از کارخانه‌های تولید فولاد خام تا کارگاه‌های نورد، سهم بزرگی در کاهش نرخ بیکاری در ایران دارند. به آنها باید بنگاه‌های فروش و مشاغل ایجادشده غیرمستقیم در بخش حمل‌ونقل، صادرات و واردات را نیز اضافه کنید. درحالی‌که مطابق آمارهای دولت، نرخ بیکاری در کشور در مرز ۸ درصد نوسان می‌کند، شرکت فولاد مبارکه به‌تنهایی موفق به ایجاد ۳۸۰ هزار موقعیت شغلی شده است.

خودکفایی کشور از واردات فولاد

بسیاری از کشورها به دلیل قطعی صادرات فولاد اوکراین و روسیه در پی جنگ بین این دو کشور با کمبود فولاد مواجه شده‌اند. صنعت فولاد ایران اما تا حد زیادی در این زمینه خودکفاست. به‌خصوص نیاز دیگر صنایع کشور به محصولات سنتی و پرکاربرد مانند ورق، میلگرد و بسیاری از پروفیل‌های فولادی توسط تولیدکننده‌های داخلی تامین می‌شود.

خودکفایی در این عرصه، سبب تعدیل قیمت‌ها در بازارهای داخلی نیز می‌شود. به‌عنوان مثال قیمت ورق سیاه فولاد مبارکه در مقایسه با محصولات مشابه خارجی، بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است. توصیه می‌شود از وب‌سایت فولادینو، یکی از معتبرترین مراجع آنلاین فروش مقاطع فولادی در ایران برای استعلام قیمت مقاطع فولادی استفاده کنید.

ارزآوری فولاد برای کشور

فولاد از معدود صنایع ارزآور برای کشور است. کیفیت و کمیت تولید به دست آمده از پس ده‌ها سال فعالیت این صنعت، توانسته است بازار خوبی برای آن در برخی کشورها باز کند. نمونه‌ای از آنها الجزایر، بلاروس، بولیوی، اکوادور، ونزوئلا، لبنان، عمان، امارات، اندونزی، تایوان، هند، عراق، اردن، ایتالیا، بلژیک و اسپانیا هستند.

مطابق اطلاعات ویکی‌پدیا، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران یا ایمیدرو (IMIDRO) که دارای هشت شرکت اصلی و ۵۵ شرکت عملیاتی در صنعت فولاد است، بیست‌ودومین تولیدکننده بزرگ فولاد در دنیا محسوب می‌شود. از جمله شرکت‌های فعال زیر نظر ایمیدرو، فولاد مبارکه اصفهان، ذوب آهن اصفهان، شرکت ملی فولاد ایران و فولاد خوزستان هستند.

مطابق گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، حجم صادرات فولاد کشور در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۱٫۴ میلیون تن بوده است. با فرض عدد ۵۰۰ دلار به‌عنوان قیمت هر تن اسلب صادراتی، ارزش این حجم از صادرات به پنج میلیارد و هفتصد میلیون دلار می‌رسد.

کمک به رشد ناخالص ملی

یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رشد اقتصادی هر کشور، نرخ تولید ناخالص ملی آن است. صنعت فولاد ایران، همواره نقش مهمی در این شاخص داشته است. به‌طوری‌که حدود هشت درصد از تولیدات ناخالص ملی ایران ناشی از فعالیت فولاد مبارکه اصفهان است. همچنین تخمین زده می‌شود که در سال ۱۴۰۱، حدود ۳۰٫۵ میلیون تن فولاد در کشور تولید شده باشد. عددی که نسبت به سال قبل از آن، رشد ۹ درصدی را نشان می‌دهد.

معضلات صنعت فولاد در ایران

با وجود نقاط قوت ذکر شده برای صنعت فولاد در ایران به‌نظر می‌رسد، هنوز تا شکوفایی کامل پتانسیل‌های آن راه درازی باقی است. حجم صادرات کشور در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن حدود ۵٫۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

همچنین برخی از کارشناسان از سیاست گذاری‌های اشتباه در این عرصه شکایت می‌کنند. به‌نظر آنها دخالت دولت در قیمت‌گذاری مقاطع و محصولات خام فولادی و نیز صدور مجوزهای بی‌رویه برای تولید در این عرصه، سد راه پیشرفت شرکت‌های بزرگ و شناخته‌شده می‌شود. درست به همین دلیل است که با جستجوی قیمت ورق آهن امروز در اینترنت، قیمت‌های متفاوتی برای یک محصول مشابه به دست خواهید آورد.

علاوه بر این‌ها، بسیاری از کارخانه‌های فولادی هنوز به ظرفیت تولید خود نرسیده‌اند. دلیل اصلی این موضوع، زیرساخت‌های قدیمی، ضعف در مدیریت و نیز هزینه‌های بالای تولید به‌خصوص برای شرکت‌های تازه‌وارد است.

سخن آخر؛ گام های پیش روی صنعت فولاد

در کنار اصلاح برنامه‌ریزی‌ها و بهبود زیرساخت‌ها به‌نظر می‌رسد صنعت فولاد کشور باید توجه ویژه‌ای به محصولات نوین این حوزه مانند فولاد سبز و انواع فولاد آلیاژی داشته باشد. هم‌اکنون نیز رقبای قدرتمندی در کشورهای همسایه نظیر امارات در حال توسعه زیرساخت‌های خود در این صنایع هستند.