بیمه چیست؟
یادداشت وارده/ علی فصیحی* کارشناس بیمه
بیمه همچون چتری بزرگ در زمینههای مختلف روی زندگی مردم، جوامع بشری و فعالیت هایشان سایه میگستراند و محیطی امن برای جبران خسارتهای مردم ایجاد میکند.
امروزه با تردد در خیابانهای شهرهای سراسر کشور به تابلوهایی برمی خوریم که عبارت «نمایندگی بیمه» روی آن درج شده است. نمایندگیهای بیمه در ایران نقش حامیان طبقات مختلف مردم جامعه در مقابل اتفاقات و خسارات وارد شده را بازی میکنند.
توجه به بیمه و نحوه ورود آن به زندگی امروزی مردم کشورمان، موضوعی است که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت.
● ادبیات بیمه برای اینکه از نحوه قرارداد بستن بیمه گذارها سردر بیاورید لازم است که با ادبیات خاص کارگذاران بیمه آشنایی داشته باشید.
▪ بیمه گر: شرکت بیمه است که مشخصات آن در بیمه نامه قید میشود و جبران خسارت و پرداخت غرامت ناشی از حوادث احتمالی طبق شرایط مقرر در بیمه نامه را برعهده میگیرد.▪ بیمه گذار: شخص حقیقی یا حقوقی است که مشخصات او در بیمه نامه ذکر میشود و پرداخت حق بیمه را تعهد میکند. ▪ بیمه شده: شخصی است که احتمال تحقق خطر یا خطرات مشمول بیمه نامه برای او موجب انعقاد بیمه نامه میشود. ▪ ذی نفع: ذی نفع شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی هستند که بیمه نامه به نفع آنها منعقد و مشخصات آنها در بیمه نامه ذکر شده است. ▪ حق بیمه: حق بیمه وجهی است که بیمه گذار در مقابل تعهدات بیمه گر میپردازد. ▪ سرمایه بیمه یا غرامت بیمه: وجهی است که بیمه گر متعهد میشود در صورت تحقق خطر یا خطرات مشمول بیمه طبق شرایط بیمه نامه به ذی نفع بپردازد. ▪ حادثه: حادثه موضوع بیمه عبارت است از هر واقعه ناگهانی ناشی از یک عامل خارجی که بدون قصد و اراده بیمه شده بروز میکند منجر به جرح، نقص عضو، از کارافتادگی، فوت یا خسارت دیگر بیمه شده شود. ▪ مدت بیمه نامه: مدت بیمه، یک سال تمام شمسی است و از ساعت ۱۲ ظهر روزی که به عنوان تاریخ شروع بیمه نامه قید شده، آغاز و در ساعت
۱۲ ظهر روز «انقضا» بیمه نامه خاتمه پیدا میکند. مگر اینکه بین طرفین به نحو دیگری توافق شده باشد. به عنوان نمونه در مورد بیمههای اتومبیل ساعت شروع بیمه نامه از ساعت ۱۲ روز عقد بیمه نامه است. ▪ پرداخت حق بیمه: بیمه گذار موظف است حق بیمه را در مقابل دریافت بیمه نامه نقدا بپردازد و قبض رسیدی که به مهر و امضا، بیمه گر رسیده باشد، دریافت کند. به طور نمونه بیمه نامه شخص ثالث طبق قانون باید نقدا پرداخت شود. اما اغلب حق بیمههای دیگر مخصوصا اگر مبلغ حق بیمه بالا باشد، به صورت اقساطی پرداخت میشود. ▪ بیمههای اجباری و اختیاری: عمده فعالیتهای بیمهای در کشور بر عهده تامین اجتماعی یا سازمان خدمات درمانی و زیرنظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی است و تنها پوششهای بیمهای به افراد را در بر میگیرد. این نوع بیمه ها، از نوع بیمههای اجباری است.
در بیمههای تامین اجتماعی پوششهای بیمهای از قبیل: بازنشستگی، درمان، غرامت، هزینه کفن و دفن و... وجود دارد. کسانی که به نحوی از پوششهای تامین اجتماعی یا سازمان خدمات درمانی استفاده میکنند و افراد بیمه شده در شرایط قراردادهای بیمهای و سقف پوششها هیچ اختیاری ندارند. اما بیمههایی وجود دارد که میزان حق بیمه و تعهدات به صورت انعطاف پذیر و با توافق طرفین وضع میشود، مانند بیمههای آتش سوزی، اموال و...
شرکتهای بیمهای متعددی وجود دارند که به ارائه خدمات میپردازند. هر شرکت بیمه دارای شعبات و نمایندگیهایی است که به طرق مختلف با توجه به حجم فعالیت شرکت به فعالیت میپردازند. همچنین شرکتهای کارگذاری هم وجود دارند که به صورت بازاریابی و با دریافت کارمزد از تمامی بیمهها فعالیت میکنند و منحصر به شرکت خاصی نیستند.
شرکتهای بیمه در ایران به ۳ گروه تقسیم میشوند: ۱) بیمههای دولتی شامل: بیمههای ایران ۲) بیمههای خصوصی شامل: بیمههای، آسیا، البرز، دانا، معلم، پارسیان، کارآفرین، سینا، سامان، رازی، توسعه، دی، نوین، ملت، پاسارگاد و میهن ۳) بیمههای مناطق آزاد شامل: بیمههای اتکایی امین، حافظ، امید و ایران امید
● شهر فرنگ بیمهها در تمامی انواع بیمه، افزون بر پوششهای مختلف، استثناهایی نیز وجود دارد که بیمه گر درصورت وجود این استثناها؛ تعهدی نسبت به پرداخت خسارت ناشی از این استثناها ندارد. یکی از این استثناها؛ عمد بیمه گذار در ایجاد حادثه است و اصولا حوادث یا خسارتهایی که بیمه گذار به صورت عمدی موجب میشود از تعهد بیمه گر خارج است و پوشش ندارد. زیرا فرض بر این است که بیمه منبع مناسبی برای جبران خسارت و برگرداندن بیمه گذار به وضعیت قبل از حادثه است؛ بنابراین بیمه نباید منبعی برای سودآوری یا انتفاع قرارگیرد.
▪ بیمه آتش سوزی: اساس این نوع بیمه نامه بی احتیاطی است. اما بیمه نامه کارآمدی است و قاتل کبریت و آتش محسوب میشود. به درد خانههای مسکونی هم خیلی میخورد.
▪ بیمه اموال: اگر وسایل و اسباب خانه و محل کارتان را دوست دارید یا یک ظرف عتیقه دارید که نگهداری از آن شجره نامه خانوادگی تان است و مهم، این بیمه نامه خیلی به دردتان میخورد.▪ بیمه باربری: اگر در زمانهای قدیم بیمه وجود داشت دیگر کسی از غرق شدن کشتی هایش غصه دار نمیشد. حالا شرکتهای بیمهای همه باربر و مرسولات پستی و حتی اسباب و وسایل در حال اسباب کشی را هم بیمه میکنند.▪ بیمه اتومبیل: معروفترین بیمهای که به گوش همه خورده بیمه اتومبیل است. ▪ بیمه مهندسی: مهندسها هم یک زیر گروه ویژه در صنعت بیمه دارند. بیمههای مهندسی درست است که رقمهای درشتی دارد، اما خیال کادر فنی و مهندسی را در اجرای برنامهها و مسوولیتها تضمین میکند. ▪ بیمه هواپیما: حادثه دردناک سقوط هواپیمای تهران ارومیه را یادتان هست؟ بعد از اعلام مبلغ کارشناسی، شرکت بیمهای که هواپیما را بیمه کرده بود موظف به پرداخت خسارت ۶ میلیاردی آن شد. ▪ بیمه دام: جنون گاوی و تب برفکی و آنفلوآنزای مرغی، بیمه دام و طیور را با اقبال زیادی روبه رو کرد. ▪ بیمه انفجار اتمی: خدا نصیب نکند. اما با رشد علوم اتمی و شیمیایی و ریسک بالای انجام این کارها بیمه یک تکیه
گاه خوب است که خیال آدم را راحت میکند. ▪ بیمه تعطیلی کارگاهها وکارخانه ها: این بیمه از آن فرصتهایی است که کارگرها و کارفرماها از آن استقبال میکنند. اما حساسیت کارشناسهای بیمه روی علت تعطیلی کارگاه و کارخانه بسیار مهم است. ▪ بیمه دزدی: حالا که سارقها از هیچ کوششی برای دزدی اموال مالکان دریغ نمیکنند صاحب خانهها میتوانند با بیمه اموالشان دست همه دزدها را از پشت ببندند. ▪ بیمه زندگی: همان بیمه عمر است. ▪ بیمه حوادث: هر اتفاقی که در کمین آدم هاست را میشود با سپر بیمه دفع کرد. ▪ بیمه درمانی: دفترچه بیمههای درمانی را که دیگر دست همه دیده اید. بیمههای درمانی طبق تعریف خاص خدمات درمانی را ارائه میدهند. ▪ بیمه مسوولیت: پزشکان و مهندسان و کارفرماهایی که مسوولیت کاری و حرفهای بالایی دارند با قرار گرفتن زیر پوشش طرح بیمه مسوولیت استرس مسوولیت بزرگی را که بر دوش گرفته اند کم میکنند و با کیفیت بیشتر به انجام کارشان میپردازند.