عفونت‌های دهانی که سر و گردن را فرا می‌گیرند

عفونت دندان یا آبسه به کیست پر از چرکی اطلاق می‌شود که در اطراف ریشه دندان یا لثه تشکیل شده است؛ این کیست اصولا با درد همراه است و باعث احساس ناراحتی در فرد می‌شود، راه‌های زیادی برای از بین بردن آن وجود دارد که عمل جراحی از شایع‌ترین آنهاست، آبسه معمولا از یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود که اغلب در حفره نرم دندان انباشته شده است. از علت‌های ایجاد آبسه در دندان، وجود پلاک دندان است که توسط غذا، بزاق و باکتری‌های دندانی را ایجاد می‌کند و باکتری‌های موجود در پلاک، به دندان چسبیده و به دندان و لثه آسیب می‌زنند، اگر پلاک‌های دندانی به‌طور مرتب با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان برداشته نشود، باکتری‌ها به داخل بافت نرم دندان یا لثه نفوذ می‌کنند و این امر در نهایت سبب ایجاد آبسه یا عفونت می‌شود. علیرضا سیف‌الهی دندانپزشک در گفتگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: سه نوع آبسه یا عفونت دندانی وجود دارد عفونت لثه، عفونت اطراف دندان و عفونت ریشه دندان؛ علائم آن شامل درد، طعم بد دهان و تب است که توسط عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود؛ جراحی کانال ریشه یکی از راه‌های درمان عفونت دندان است که در اغلب موارد این کار انجام می‌شود.

علائم عفونت دندان چیست؟ این دندانپزشک بیان کرد: برای کاهش درد باید از خوردن نوشیدنی و غذا‌های سرد خودداری و از مسواک نرم برای مسواک زدن استفاده کرد؛ درد یکی از علائم اصلی عفونت دندانی است از علائم دیگر آن می‌توان به احساس درد هنگام جویدن غذا یا لمس منطقه‌ای که آسیب‌دیده است، حساسیت به غذا‌ها و نوشیدنی‌های سرد یا داغ، طعم بد دهان، تب، احساس ناخوشایند کلی، سختی در باز کردن دهان، بلع سخت و بی خوابی اشاره کرد. وی با اشاره به اینکه عفونت دندان اغلب شدید است، گفت: درد معمولا به‌طور ناگهانی شروع می‌شود و با گذشت چند ساعت یا چند روز شدیدتر می‌شود؛ در بعضی از موارد درد می‌تواند به گوش، استخوان فک و گردن هم منتقل شود، به همین دلیل افرادی که دچار دندان درد می‌شوند گوش و استخوان فک‌شان درد می‌گیرد. انواع عفونت دندان سیف‌الهی با تاکید بر اینکه سه نوع عفونت دندان وجود دارد، اظهار کرد: عفونت در نوع آبسه‌ٔ لثه تنها در بافت لثه ایجاد می‌شود و روی دندان و رباط‌های اطراف دندان اثر نمی‌گذارد، نوع دیگر عفونت، آبسه‌ٔ پریودنتال است که این عفونت در ساختار استخوان حمایت‌کننده از دندان ایجاد می‌شود؛ عفونت در نوع آبسه‌ٔ پری‌آپیکال در پالپ نرم دندان ایجاد می‌شود، نوع آبسه، شدت و موقعیت علائم را تعیین می‌کند، هر فردی که علائم مربوط به عفونت دندان دارد، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. این دندانپزشک گفت: افرادی که مشکل بلع یا تنفس دارند، باید مستقیم به اورژانس بیمارستان مراجعه کنند؛ آبسه چرکی باید عمل جراحی شود چرا که این چرک حاوی باکتری است که مشکلات زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند از این رو باید سریعا تخلیه شود، پزشک برای این کار از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند. وی درباره درمان آبسه‌ٔ پری‌آپیکال، تشریح کرد: برای از بین بردن عفونت در درمان آبسه پری‌آپیکال از درمان کانال ریشه استفاده می‌شود؛ برای از بین بردن عفونت از یک دریل مخصوص برای سوراخ کردن دندان مرده استفاده می‌شود که در این صورت چرک بیرون می‌آید و هر آسیب بافتی، از حفره دندان خارج و برای جلوگیری از عفونت‌های بعدی، ریشهٔ دندان پر می‌شود. این دندانپزشک گفت: در درمان آبسه پریودنتال باید آبسه تخلیه و آن ناحیه تمیز شود سپس سطح مربوط به ریشه دندان که زیر خط لثه قرار گرفته است، تمیز شود؛ این کار باعث التیام درد دندان می‌شود و از ایجاد عفونت‌های بعدی پیشگیری می‌کند. سیف‌الهی با اشاره به اینکه افراد مبتلا به آبسه‌ٔ پری‌اپیکال و عفونت مکرر، باید بافت را با جراحی خارج کنند، گفت: برای خارج کردن عفونت باید به جراح دهان و دندان مراجعه کرد؛ اگر آبسه دندانی حتی بعد از جراحی برگشت، باید دندان کشیده شود. وی با تاکید بر اینکه دارو‌های مُسکن بدون نسخه می‌تواند تا زمان درمان، به کاهش درد کند، اظهار کرد: برای مصرف دارو‌های کاهش درد حتما باید به دقت از دستورات روی جعبه پیروی کرد؛ دارو‌های مسکن تنها میزان درد را کاهش می‌دهد و جایگزین مراجعه به پزشک نخواهد شد. هرمز احمدی دندانپزشک در گفتگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: عفونت دندان معمولا خود را با درد دندان نشان می‌دهد؛ افراد زمانی که به این درد مواجهه می‌شوند به دنبال دارو‌هایی برای کاهش این درد هستند، غافل از اینکه با مصرف این دارو‌ها نه تنها درد کاهش نمی‌یابد بلکه این دارو‌ها باعث افزایش عفونت در دهان می‌شود از این رو توصیه می‌شود زمانی که احساس درد در دندان خود داشتید به پزشک مراجعه کنید. این دندانپزشک بیان کرد: آسپرین، ایبوپروفن و تیلنول (پاراستامول) مسکن‌هایی مؤثر است که افراد در صورت مواجهه با درد دندان مصرف می‌کنند؛ اما برخی از آن دارو‌ها برای مصرف بعضی از بیماران مناسب نیست، بیماران مبتلا به آسم و زخم معده باید از مصرف ایبوپروفن خودداری کنند همچنین به هیچ عنوان به کودکان زیر ۱۶ سال این دارو را ندهید و علاوه بر این در صورت بارداری و شیردهی از مصرف این دارو خودداری کنید. وی ادامه داد: برای پیشگیری از انتشار عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود و می‌توان آن‌ها را همراه با دارو‌های مسکن مصرف کرد؛ آبسه‌ٔ دندان در بیشتر موارد یکی از عوارض عفونت است، باکتری‌ها که اغلب در پلاک دندان وجود دارند، آلودگی ایجاد و راه‌شان را به دندان باز می‌کنند. این دندانپزشک درباره آبسه‌ٔ پری‌آپیکال، اظهار کرد: باکتری‌ها از طریق سوراخ کوچکی که توسط پوسیدگی در سطح مینای دندان ایجاد شده است، وارد دندان می‌شوند، پوسیدگی در نهایت بافت نرم زیر مینا را تخریب می‌کند و اگر پوسیدگی ادامه پیدا کند، سوراخ به پالپ داخلی دندان نفوذ می‌کند و تبدیل به عفونت می‌شود، این اتفاق با عنوان پالپیت یا التهاب پالپ شناخته می‌شود. احمدی افزود: اگر پالپیت پیشرفت کند، باکتری‌ها راه خود را به استخوان‌های حمایتی اطراف دندان که استخوان‌های آلوئولار هستند، باز می‌کنند و آبسه پری‌آپیکال ایجاد می‌شود؛ در آبسه پریودنتال، زمانی که باکتری‌های موجود در پلاک دندان به لثه آسیب می‌زند، بیمار پریودنتیت دارد، لثه‌ها ملتهب می‌شوند که می‌تواند بافت حمایتی اطراف ریشه را از دندان جدا کند. وی یادآوری کرد: کیسه‌ٔ پریودنتال فضایی کوچک است و زمانی به وجود می‌آید که رباط پریودنتال از ریشه جدا شود؛ این کیسه به‌راحتی کثیف می‌شود و تمیز کردن آن سخت است، زمانی‌که باکتری‌ها در کیسه پریودنتال ساکن شوند، آبسه پریودنتال ایجاد می‌شود، در برخی مواقع درمان‌های دندانپزشکی به‌طور ناگهانی سبب ایجاد کیسه پریودنتال می‌شود و بیمار آبسه پریودنتال را تجربه می‌کند.