تشکیل وزارت بازرگانی؛ یا یک وزیر یا سه وزیر

به گزارش شمانیوز: تعدادی از کارشناسان و نمایندگان مجلس، به دنبال طرح تفکیک وزارت بازرگانی از وزارت صنعت و معدن و تجارت، به این موضوع اشاره کرده اند که این مصوبه به معنای جداسازی کامل وزارت بازرگانی است و چون دو تشکیلات جدید ایجاد شده باید برای هر دو وزارتخانه وزیر جداگانه معرفی و رای اعتماد بگیرند.

این در حالیست که در مقابل، بسیاری از صاحب نظران معتقدند که با تشکیل وزارت بازرگانی، تنها این وزارتخانه نیازمند معرفی وزیر جدید و رای اعتماد از مجلس است و چون تغییر عمده ای در وزارت صنعت و معدن و سایر تشکیلات وزارت صمت رخ نداده، لذا نیازی به معرفی وزیر جدید ورای اعتماد برای وزارت صنعت ومعدن نخواهد بود.

شاهد مدعا، تحولات و تغییراتی است که در ماه های اخیر با ادغام و انحلال برخی شرکت ها از وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های مختلف رخ داده، اما تحلیل کارشناسان و نمایندگان مجلس این نبوده که باید برای وضعیت جدید وزارت جهاد کشاورزی نیز وزیر جدید معرفی و دوباره رای اعتماد بگیرد. در این رابطه، در ماه های اخیر، ادغام ها و انحلال های مختلفی در سازمان های بازرگانی و کشاورزی کشور صورت گرفته و از جمله شرکت بازرگانی دولتی به وزارت صمت پیوسته است. اما نمایندگان مجلس یا کارشناسان، درخواست نکرده اند که باید برای وزارت جهاد کشاورزی  به خاطر تغییرات جدیدی که در آن رخ داده باید وزیر جدید معرفی شود یا دوباره صلاحیت وزیر بررسی شود.

به عبارت دیگر، جدا شدن وزارت بازرگانی از وزارت صمت، درست مانند جدا شدن شرکت بازرگانی دولتی و سایر سازمان ها و شرکت ها از وزارت جهاد کشاورزی یا هر وزارتخانه دیگری است. آیا به خاطر این تغییرات و ادغام و انحلال ها وزیر جدید معرفی شده است؟

نکته ای که باعث شده برای تشکیل وزارت بازرگانی وزیر جدید معرفی شود، اهمیتی است که قانون برای یک وزارتخانه و معرفی وزیر به مجلس قائل شده است و چون وزارت بازرگانی تازه تشکیل می شود، باید برای آن وزیر معرفی شود. اما وزارت صنعت و معدن در حال فعالیت است  و به کار خود ادامه می دهد و تشکیلات جدیدی نیست که نیاز به معرفی وزیر داشته باشد.

در طرح ادغام وزارت بازرگانی با وزارت صنعت و معدن نیز همواره پیوستن وزارت بازرگانی به وزارت صنعت و معدن، با هدف هماهنگی تولید و تجارت، صنعت و بازرگانی مطرح بوده و برای آن که واردات وتنظیم بازار متناسب با تولید باشد، وزارت بازرگانی به وزارت صنعت ومعدن پیوسته است. قبل از آن نیز وزارتخانه های صنایع سنگین، و معادن و فلزات برای ایجاد هماهنگی بیشتر در تولید و صنعت به وزارت صنایع پیوسته اند. لذا از ابتدا ثبات کار و فعالیت وزارت صنعت مد نظر بوده و سایر وزارتخانه ها برای ایجاد هماهنگی و حمایت از تولید به این وزارتخانه ملحق شده و ادغام شده اند.

به خصوص از آنجا که در سال رونق تولید هستیم، موضوع رونق تولید و حمایت از صنعت و اشتغال باید محور اصلی تصمیم گیری ها باشد و لذا وزارت صنعت ومعدن از این جهت نیز باید محور تصمیم گیری و قانون گذاری و معرفی وزیر باشد.

براین اساس، جداسازی تشکیلات وزارت بازرگانی نیازی به معرفی وزیر جدید برای وزارت صنعت ومعدن ندارد و تنها به سبب تشکیل وزارتخانه جدید بازرگانی باید یک وزیر معرفی شود.

اگر مبنای تحلیل موافقان معرفی دو وزیر تغییراتی است که در هر دستگاهی رخ داده و مثلا در وزارت صنعت و تجارت نیز تغییری رخ داده و یک بخش از آن کم شده، و لذا باید وزیر جدید معرفی شود، پس این تحلیل باید برای وزارت جهاد کشاورزی نیز صدق کند چون چند شرکت از وزارت جهاد جدا شده و به وزارت صنعت ومعدن و تجارت پیوسته است. در نتیجه باید سه وزیر برای وزارت صنعت و معدن، وزارت بازرگانی و وزارت جهاد کشاورزی معرفی شود.

نکته مهم دیگر این است که معمولا صلاحیت ومعرفی وزیر براساس سنجش توانایی وزیر برای اداره یک وزارتخانه انجام می شود، که آیا توان اداره آن رادارد یا خیر؟ براین اساس، وقتی وزیر فعلی صمت، توانایی اداره وزارت صنعت، معدن و تجارت را داشته و اکنون قرار است که وزارت بازرگانی جدا شود، در نتیجه توانایی اداره وزارت صنعت و معدن را بیش از پیش خواهد داشت.

لذا چه براساس معرفی تشکیلات جدید وزارت بازرگانی و چه براساس توانایی وزرا، باید توجه داشت که باید یک وزیر برای وزارت بازرگانی معرفی شود. در غیر این صورت اگر مبنا تغییرات به هر میزانی و به هر شکلی در وزارتخانه ها باشد، در نتیجه باید سه وزیر برای بازرگانی، جهاد کشاورزی و صنعت ومعدن معرفی شود.

زیرا وقتی ساختار و کارکرد وحوزه وظایف و خدمات یک وزارتخانه تغییر عمده ای نداشته و چند شرکت یا مجموعه به دستگاه دیگری پیوسته، نیازی به معرفی وزیر جدید برای وزارت صنعت و معدن و یا جهاد کشاورزی یا وزارتخانه های دیگر نیست.

در ارتباط با وزارت صنعت ومعدن و تجارت، نیز تنها بخش بازرگانی به طور کامل جدا و تفکیک می شود و برای آن وزیر جدید معرفی و اعتماد نمایندگان به آن بررسی خواهد شد. اما در مورد وزارت صنعت و معدن، اتفاق و تغییر خاصی صورت نگرفته و تنها از وظایف آن کاسته شده است و لذا وزارت صنعت و معدن همچنان با وجود همین وزیر به کار خود ادامه خواهد داد.

این موضوع در سایر موارد و تجربه تاریخی کشورهای مختلف نیز به همین شکل رخ داده و هر جا تفکیک و جدا سازی صورت گرفته، برای بخش جدید وزیر یا مسوول معرفی شده و برای بخش باقی مانده کار همان مسوول و وزیر ادامه یافته است. زیرا اساسا رای اعتماد، و بررسی صلاحیت وزیر،‌ برای تشکیلات جدید، و  دولت جدید، معنادار است و در هیچ دوره ای، مجلس از دولت نخواسته که به وزیر در حال خدمت یا دولت در حال انجام وظیفه، دوباره رای اعتماد بدهند!

در زمان ادغام وزارت خانه های بازرگانی، صنایع سنگین، صنایع، معادن و فلزات در یک وزارتخانه با نام صمت یا صنعت، معدن و تجارت، هدف اصلی و انگیزه مهم قانون گذاران و دولت، ایجاد هماهنگی در سیاست ها و تصمیم گیری ها بوده تا وزیر این وزارت خانه بتواند بین تولید و تجارت، بین بازرگانی و صنعت هماهنگی ایجاد کند. صنعت و تولید فدای تجارت و بازرگانی نشود و در عین حال تنظیم بازار، معیشت مردم و قیمت کالاها به خاطر دفاع از تولید به حاشیه نرود و به موقع واردات، انبارها، بازار، سفره مردم و تامین معیشت جامعه مورد توجه قرار گیرد.

با تشکیل وزارت بازرگانی، و تفکیک این وزارتخانه از وزارت صمت، چه اتفاق افتاده ای رخ داده که نیاز به معرفی دو وزیر و رای اعتماد به دو وزیر داشته باشد؟ اگر ارزیابی برخی نمایندگان و کارشناسان این است که اکنون دو تشکیلات متفاوت و جدید داریم و لذا باید دو وزیر معرفی شود، در آن صورت سوال این است که چرا برای وزارت جهاد کشاورزی و جدا شدن شرکت بازرگانی دولتی و امور دام، وزیر معرفی نمی شود؟ زیرا در وزارت جهاد کشاورزی نیز تغییرات جدیدی ایجاد شده است.