حاشیه های دومین مناظره نامزدهای ریاست جمهوری
شبکه مردمی اطلاع رسانی(شمانیوز): دومین مناظره تلویزیونی ۸ کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری که با محتوا و مضامین فرهنگی و اجتماعی برگزار شد، با حاشیههایی همراه بود.
به گزارش خبرنگار شبکه مردمی اطلاع رسانی(شمانیوز)، دومين مناظره انتخاباتي 8 کانديداي انتخابات رياست جمهوري دوره يازدهم ساعت 16 بعدازظهر امروز در پيشخوان رسانه ملي و پيشگاه مردم ايران آغاز شد. * اين مناظره تلويزيوني با محتواي و مضامين فرهنگي و اجتماعي بود و مرتضي حيدري مجريگري اين برنامه را برعهده داشت، البته پيش از اين اعلام شده بود که جعفر خسروي مجري برنامههاي شبانه شبکه دو، مجري مناظره فرهنگي است اما مناظره فرهنگي کانديداها باز هم با اجراي حيدري برگزار شد. * 8 داوطلب انتخابات رياست جمهوري ساعت 15 با استقبال دارابي وارد سازمان صداو سيما شدند. * پس از ورود کانديداها عزتالله ضرغامي رئيس سازمان صداوسيما ضمن خيرمقدم به کانديداها، با آنها گفتوگو کرد البته سيدصولت مرتضوي معاون سياسي وزير کشور، سيدرمضان شجاعي کياسري و قاضي سراج که عضو شوراي نظارت بر صداوسيما هستند نيز در اين جلسه حضور داشتند. * ساعت 15:55 دقيقه براي تعيين محل استقرار هر کانديدا در استوديوي برگزاري اين مناظره قرعهکشي شد و هر کانديداها براساس شماره خود بر روي صندلي خود جاي گرفتند. ترتيب نشستن داوطلبان انتخابات نيز از سمت راست به اين صورت بود" 1.سيدمحمد غرضي، 2. محمدرضا عارف، 3. سعيد جليلي، 4. علي اکبر ولايتي، 5. غلامعلي حدادعادل، 6. حسن روحاني، 7. محمدباقر قاليباف و 8. محسن رضايي. * پس از برگزاري مناظره اول که 10 خردادماه برگزار شد، برخي کانديداها نسبت به شيوه برگزاري آن اعتراض داشتند که صداوسيما هم با حضور نمايندگان کانديداها تغييراتي را در شيوه برگزاري مناظره دوم ايجاد کرد. طبق تصميمهاي گرفته شده براي اين مناظره 16 سوال از همه نمايندگان پرسيده شود و هر يک از نامزد به قيد قرعه دعوت ميشود تا پشت تريبون قرار گرفته و به مدت 4 دقيقي پاسخگوي سوال خود باشد. در ادامه نيز ساير نامزدها 2 دقيقه فرصت دارند تا درباره آنچه که گفته شد، نظرات موافق يا مخالف خود را اعلام کنند. در اين بخش هر کانديدايي که نقدي به سخنان نامزد پشت تريبون نداشته باشد، 2 دقيقهاش محفوظ خواهد ماند و ميتواند در فرصت ديگري از آن استفاده کند. در نهايت هم نامزد پشت تريبون به مدت 3 دقيقه فرصت دارد تا به سخنان ارائه شده پاسخ دهد و يا سخنان خود را جمعبندي کند. * نکته قابل توجه در مناظره امروز اين بود که محورهاي اصلي سوالات بنا به درخواست کانديداها در اختيار نمايندگانشان قرار گرفته و به آنها اطلاع داده شده است. * راس ساعت 16 مرتضي حيدري آغاز رسمي دومين مناظره کانديداها را اعلام کرد؛ وي در ابتداي سخنان خود خطاب به بينندگان اين برنامه گفت که "عصر روز جمعه شما بخير" البته حيدري اين سخن خود را اصلاح کرد و اينبار گفت "عصر روز چهارشنبه 15 خرداد شما بخير". * طلوعي مدير شبکه جام جم نيز به عنوان ناظر و کمک مرتضي حيدري در کنار مجري حضور داشت. * نخستين کانديدايي که به قيد قرعه پشت تريبون قرار گرفت، محسن رضايي بود که سخنان خود را با جمله "حسبنا الله و نعم الوکيل، نعم المولي ونعم النصير. يا ابوالفضل" شروع کرد البته وی موظف بود که رئوس برنامههای فرهنگی خوداعلام کند اما رضایی به بحثهای اقتصادی پرداخت و گفت: من صحبتهای خود را با این حدیث نبوی آغاز میکنم که نزدیک است فقر به کفر بینجامد. مردم عزیز ایران رسول خدا هشدار میدهم نزدیک است فقر به کفر بینجامد، زمانی که ما از فرهنگ صحبت میکنیم، باید به فقر و دغدغه مردم توجه کنیم. بیکاری عزت جوانان را از بین برده است و موجب مشکلات زیادی شده است. من وقتی که افتادن جوانی را در کف خیابان میشنوم، مثل این است که پتکی بر سر من خورده است و وقتی دختری دست گدایی در خیابانها دراز میکند، تیری به قلب من میخورد. آقایان به اقتصاد توجه کنید. این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با درآوردن یک اسکناس هزار تومانی از جیبش و نشان دادن آن به مخاطبان ادامه داد: امروز این هزار تومان معادل 300 تومان سال گذشته است! پس از سخنان رضایی، 7 کاندیدای دیگر فرصت یافتند تا به نقد سخنان وی بپردازند که البته همه آنها بجز حسن روحانی، اظهارات رضایی را نقد کردند؛ جالبترین انتقاد نیز از سوی حدادعادل مطرح شد. وی در سخنان خود گفت: من تعجب میکنم از دکتر رضایی که بدون صحبت از فرهنگ و برنامههای فرهنگی خود به یکباره وارد برنامههای اقتصادی شد، چراکه مشکلات اقتصادی بر فرهنگ و مسائل فرهنگی نیز اثر میگذارد. اینکه فرمودید هزارتومانی ارزشش کاهش یافته، متعلق به سال اخیر است. آیا قبلش مشکل فرهنگی نداشتیم؟ اگر مشکل فرهنگی ناشی از اقتصاد است، پس تقوا جایش کجاست؟ مطابق صحبت شما باید اینطور بفهمیم که پولدارها مشکل فرهنگی ندارند در حالی که خیلی از ناهنجاریها ناشی از ثروت های کلان است. رضایی هم در دفاع از سخنان خود گفت: خوشحالم بحث من باعث شد گرمی بیشتری در مناظره شکل بگیرد و از حالت خشک و یک طرفه که وقت مردم را بخواهد تلف کند، خارج شود. امیدوارم بحثهای جدی و صادقانه مطرح شود چون رسول خدا میگوید النجاه فیالصدق. از صحبتهای بعضی دوستان بر میآید که بیش از حد در تهران زندگی میکنند. من بیش از 250 شهرستان رفتم و اگر در انتخابات گذشته اخطار کردم که اگر این وضع ادامه پیدا کند، ما به سمت پرتگاه میرویم. الان هشدار میدهم دشمن با تمام توان آمده و مشکلات فقر، گرانی و بیکاری را باید حل کنیم، زیرا هم سیاست و هم دین را تهدید میکند البته من هنوز وارد برنامههایم نشدهام و میگویم فرهنگ و هویت چه تاثیری بر سیاست و اقتصاد دارد. * حسن روحانی نفر دومی بود که به قید قرعه پشت تریبون رفت؛ وی سخنان خود را با "گرامیداشت امام موسی بن جعفر" اسوه صبر و مقاومت و با گرامیداشت 15 خرداد و یاد امام راحل آغاز کرد. این کاندیداهای انتخابات هم به جای بیان برنامههای فرهنگی خود تنها از مشکلات و معضلات فرهنگی سخن گفت. البته حدادعادل هم حسن روحانی را از انتقادات خود بیبهره نگذاشت و گفت: آقای روحانی که هم اسماً روحانی و هم در کسوت روحانی هستند، اشاره کردند که نگران باورها و اعتقادات فرهنگی هستند و همچنین در مورد سانسور و این مسائل خیلی اظهار نگرانی میکردند، من هم مدافع سانسور نیستم، ولی من از آقای دکتر روحانی سوال میکنم که اگر در یک اثر هنری مثل کتاب یا فیلم به باورهای دینی و مقدسات جامعه اهانت شود و یا ریشهها و پایههای اخلاقی جامعه مورد هجوم قرار گیرد، شما به عنوان دولت اجازه میدهید که آنها وارد خانوادهها شود و فساد ایجاد کرده و مانع ورود آن نمیشوید و سانسوری انجام نمیدهید، به عقیده من این مسئله بسیار مهمی است. روحانی هم در دفاع از اظهارات خود تاکید کرد که راهحل این است که بسیاری از امور را بوسیله قانون شفاف کنیم و به انجمنهای حرفهای و نظامهای صنفی استفاده کنیم. آیا مقدسات ما را آن کارمندی میشناسد که میخواهد ممیزی کند یا پیشکسوتانی که در این زمینه کار کردهاند؟ اگر میخواهیم فساد نباشد به رسانهها و مطبوعات آزادی بدهیم. اکتفا نکنیم به نظارتهای رسمی. فرهنگ البته تزریقی نیست. اشکال ما این است که فرهنگ آبشاری است و باید روی مردم باز شود. * سومین کاندیدایی که پشت تریبون رفت، محمدرضا عارف بود که سخنان خود را با تسلیت رحلت آیتالله طاهری اصفهانی نخستین امام جمعه اصفهان، گرامیداشت 15 خرداد، تسلیت شهادت امام معصوم و تبریک پیروزی تیم ملی فوتبال آغاز کرد. پس سخنان عارف تنها کاندیدایی که سخنان وی را نقد کرد، قالیباف بود چراکه 6 نفر دیگر بهگونهای سخنان عارف را تکمیل کردند. عارف هم در بخش پایانی سخنان خود گفت که مسائل فرهنگی باید توسط خود خبرگان این بخش و در قالب نظام مهندسی و صنفی خودشان مسائل را حل و فصل کنند. اگر تخلفی کردند، باید بر طبق قانون رسیدگی شود. پزشک هم خطا میکند و هم نظامپزشکی رسیدگی میکند و هم خود بیمار حق دارد پیگیری کند. همچنین الان ما باید ببینیم روی پیشخوان فرهنگی کشور تولیدات داخلی چه سهمی دارد؟ ما یک فیلم را به خاطر پنج یا 10 درصد اختلاف نظر اجازه اکران نمیدهیم. متاسفانه می بینیم که یک شبکه خارج از کشور با استقبال بیشتری روبرو میشود تا شبکههای صدا و سیما. ما میخواهیم این مسائل اصلاح شود تا انشاءالله با رویکرد فرهنگی بتوانیم در راستای انقلاب فرهنگی گام برداریم. * ولایتی کاندیدای بعدی بود که پشت تریبون قرار گرفت و در تعریف فرهنگ، آن را تجلی باورها و رفتار یک جامعه برشمرد و گفت: انقلاب ما فرهنگی است و براساس آیه شریفه قرآن کسانی که خداوند به آنها امکاناتی میدهد، آنها نماز را بر پا میکنند و زکات می دهند دولت آینده باید دولت هدایت باشد. مسوولان خود باید اسوه الگوی فرهنگی ایرانی و اسلامی باشند و اینگونه القاء کنند که دولت بیش از همه به باورهای مردم عمل میکند. پس از سخنان ولایتی، تقریبا انتقادی به اظهارات وی وارد نشد و تنها محسن رضایی دوباره به مشکلات اقتصادی اشاره کرد و با بیان اینکه آقای ولایتی بگویند در خانوادههای ما امروز آرامش هست یا نیست، گفت: معلمی که بعد از 25 - 26 سال فقط 600 تا 700 هزار تومان حقوق میگیرد و دو سومش هم به دلیل گرانیها آب رفته است، وقتی روی تخته معادله فیزیک مینویسد، اسم پسرش را هم مینویسد، چون ذهنش درگیر مشکلات خودش است، شما بفرمایید مساله اقتصاد بر مساله فرهنگ اثرش چقدر است و از نظر جنابعالی چه تاثیری دارد؟ محمدرضا عارف کاندیدای اصلاح طلب انتخابات در این میان از محمدرضا شجریان خوانندهای که در دوران فتنه 88 به خارج از کشور رفت و چندین بار با رسانههای مخالف جمهوری اسلامی مصاحبه کرد، یاد کرد و گفت: باید به هنرمندان و اندیشمندان اعتماد کنیم تا بتوانیم به آثار ارزندهای برسیم. مثلا ببینیم ربنای استاد شجریان چه تاثیر فرهنگی در جامعه داشته است. تقریبا همه خانوادهها آرزو میکنند روزه خودشان را با ربنای شجریان افطار کنند. این اثر سازنده و مفید یک خلق هنری است. ولایتی هم که علاوه بر کسوت پزشکی، تاریخدان هم هست، در زمان دفاع از سخنان خود این مناجات محمدتقی امیرکبیر که میگوید "خداوندا امیر تویی، کبیر تویی، تقی شاگرد آشپز است. معبودا روبه سوی تو میآورم، عنایتی بفرما و گره از کار مردم باز کن تا مرهون الهی گردند به حق محمد و آل محمد یا ارحمن الراحمین"، را قرائت کرد. * قالیباف کاندیدای پنجم بود که پشت تریبون قرار گرفت؛ با اینکه سخنان قالیباف چندان چالشی نبود اما نمایندگان در نقد سخنان قالیباف نکاتی را گفتند. محمدرضا عارف که در مناظره قبلی هم با قالیباف بگومگو کرده بود, اینبار خطاب به قالیباف گفت: شما فرمودید که فرهنگ اساس کار دولت است. من سوالم از شما این است که آیا در شهرداری تهران نیز شما با همین رویکرد جلو رفتید؟ به طور مثال آیا معماری شهر تهران و مجوزهایی که به آن داده میشود، با رویکرد معماری اسلامی - ایرانی است؟ در ارتباط با برجهایی که در شمال شهر ساخته میشود، نیز به طور مثال میگویم که در نزدیکی منزل ما باغی در حدود دو هزار و 500 متری وجود داشت که چند سال اخیر درختهای آن در حال خشک شدن بود و من خودم با شهرداری تماس گرفتم و نگرانی خود را ابراز کردم. ایشان بررسی کردند و به من اطلاع دادند که این اتفاق نخواهد افتاد اما متاسفانه در آن باغ دو برج ساخته شده و از لحاظ فرهنگی مشکلاتی را برای منطقه ایجاد کرده است و سوال من این است که رویکردی که فرمودید با عملکردی که در شهرداری تهران داشتید، تطابق دارد؟ البته این رویکرد، خاص دوره شما نیست و متاسفانه از گذشته شروع شده است اما چون فرمودید فرهنگ باید اساس کار باشد، این سوال را کردم که شما در شهرداری تهران چه رویکردی را دنبال میکنید؟ حدادعادل هم در فرصت اظهارنظر خود فرهنگ را به سبزی خوردن سر سفره تشبیه کرد و گفت: اگر این سبزی خوردن در سفره باشد، قشنگی سفره است اما اگر نبود، کسی از گرسنگی نمیمیرد. قالیباف هم در دفاع از خود تاکید کرد که من شهردار تهران هستم و باید برای مردم احترام و حرمت قائل شوم؛ اگر زیر پایشان را برای پیادهروسازی خراب کردم، از آنها عذرخواهی کنم و بگویم ظرف 10 روز این کار را جمع میکنم. هیچ برج و ساختمانی بدون طرح تفصیلی که مصوب شورای عالی شهرسازی است، انجام نمیشود. در حوزه شهرسازی، شهرداری هیچ مسئولیتی ندارد. سازمان نظام مهندسی هیچ مسئولیتی ندارد، شورای عالی انقلاب فرهنگی و اسناد بالادستی نگفتند نمای ساختمان را چطور بسازیم و هر کس هر طور بخواهد، میسازد و ما نمیتوانیم قانونا جلویش را بگیرم. * سیدمحمد غرضی هم ششمین فردی بود که پشت تریبون رفت، در سخنان ابتدایی خود به اینکه 50 سال از 15 خرداد گذشته و این 15 خرداد عزیز گرفته میشود، افتخار کرد. وی باز هم به تاریخ ایران، مشروطه و حضور نیروهای روسیه و انگلیس در کشور پرداخت. با اینکه در سخنان غرضی نکته خاصی نبود که بخواهد با نقد دیگر کاندیداها مواجه شود اما سعید جلیلی در این فرصت به اظهارات روحانی اشاره کرد و گفت: آقای روحانی یک مثال خوبی زد که در سال 80 مقام معظم رهبری بحث جنبش نرمافزاری و کرسیهای آزاداندیشی و مناظرات را مطرح کردند. من سوالم این است اگر ما میگویم فضای امنیتی، چرا آن چهار سال این کارها انجام نشد. در چهار سالی که آقای روحانی مسئول امنیتی کشور بود، مساله به گونه دیگری بود. نمیخواهم تقصیر را بر گردن ایشان بیندازم. عرضم این است که اگر آسیبشناسی غلط داشته باشیم، به موضوعاتی توجه میکنیم که از اصل موضوع غافل میشویم. روحانی هم به سخنان جلیلی پاسخ داد و البته تاکید کرد که نمیخواستم صحبت کنم اما آقای جلیلی حرفی زدند که باید پاسخ بدهم. وضعیت دانشگاه الان کجا آنوقت کجا. چقدر استاد اخراج شدند و چه فضایی بوجود آمد. فضای الان با 83 بسیار متفاوت است. در سال 82 و 83 تمام اقداماتی که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی داشته، برای رفاه دانشجویان بوده و مدارکش در دبیرخانه هست. قوه قضائیه را خواستیم و صحبت کردیم و گفتیم تمام دانشجویان که پرونده برایشان درست شده، باید از بین برود پروندهشان. قوه قضائیه را قانع کردیم تا دانشگاه فضای بهتری یابد. همه وظیفه داریم فضای لازم را در دانشگاه برای ایجاد این کرسی ها و استفاده از آن بودجود بیاوریم. * هفتمین کاندیدایی که به قید قرعه پشت تریبون رفت، حدادعادل بود. وی با سلام به پیشگاه امام هفتم و سلام بر امام راحل و شهدای گرانقدر سال 42 و دانشمندان و هنرمندان کشور تاکید کرد که فرهنگ هم با اقتصاد مرتبط است هم با سیاست، بحثی نیست اما امروز آمده ایم درباره فرهنگ صحبت کنیم و نمیشود به جای صحبت از فرهنگ یکسره درباره اقتصاد یا سیاست صحبت کنیم. سعید جلیلی در این فرصت اجازه خواست تا در رابطه با سخنان روحانی نظر دهد. وی خطاب به روحانی گفت: با این کارهایی که شما میگویید انجام دادی، بالاخره چرا فضای فرهنگی در شکل صحیحش برای کرسیهای مناظره و آزاداندیشی شکل نگرفت و خروجی نداشت؟ عرض من این است که دچار اشتباه نشویم. در این زمان حسن روحانی خارج از وقت پاسخ داد: البته کرسیهای آزاداندیشی تشکیل شد. حدادعادل در زمان دفاع از خودش و در پاسخ به اظهارات عارف که در باره برنامه چهارم توسعه از حدادعادل سوال کرده بود، گفت: برخی از قوانینی که در برنامه آمده است، ممکن است اصلاح شده باشند و برخی دیگر نشده باشند البته اشکال ما به برنامه چهارم یک اشکال بنیادی و فراتر از این بود، یعنی برنامه چهارم در آن مبانی برنامه که از سوی سازمان برنامه وبودجه چاپ شده بود، به اندازهای ایراد داشت که میتوان گفت آش آن قدر شور بود که خود آشپز هم فهمید و جمعش کردند. * هشتمین و آخرین نامزدی که پشت تریبون قرار گرفت، سعید جلیلی بود. وی سخنان خود را چنین آغاز کرد: صلی الله علیک یا امین الله فی ارضه یا موسی ابن جعفر. گرامی میدارم همزمانی جلسه را با 15 خرداد و حرکت بزرگ امام راحل. مزیت نسبی ما فرهنگ است و امام با تکیه بر قدرت فرهنگی این حرکت را شروع کردند و اگر عزت و پیشرفت و تولید قدرتی شد بر اساس ظرفیت فرهنگی ما بود. فرهنگ یک موضوع در کنار سایر مقولات نیست بلکه فضای تنفسی است که بر همه موضوعات مانند سیاست و اقتصاد و .. حاکم است. اگر بتوانیم از آن استفاده کنیم، قدرتی که ایجاد میکند، بسیار بیشتر از مقولاتی حتی قانون است. حدادعادل در جریان نقد اظهارات جلیلی به محتوای اصلی مناظره اشاره کرد و خطاب به مجری گفت: قرار بود این مناظره، مناظره فرهنگی و اجتماعی باشد. اینطور که در ضوابط بیان کردید، اشکالی ندارد که من در وقت خود به مسایل اجتماعی بپردازم؟ مرتضی حیدری هم چنین پاسخ داد که من میخواستم قبل از پایان وقت در جمعبندی این را به سهم خود تذکر بدهم که موضوعات اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. حدادعادل همچنین خطاب به عارف گفت: وی راجع به برداشتن آنتنهای ماهوارهای صحبت کردند که باید نکتهای را عرض کنم، البته میدانم ایشان هم از برنامههای ماهواره دفاع نمیکنند. میدانم با اینکه رشتهتان هم همین است ولی شما را میشناسم که اگر قانون هم اجازه میداد این ماهواره را داخل خانوادهتان نمیبردید. میخواهم به شما عرض کنم ببینید برخی از این سریالها و فیلمهای ماهوارهای با چه نیتی تهیه میشوند. ما هم ننشستیم پای فلان شبکه و یک سریال از اول تا آخر ببینیم، نه وقتش را داریم و نه به خودمان این اجازه را میدهیم ولی به ما به عنوان اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی گزارشی از آنچه میگذرد، داده میشود. بیشتر این سریالها اصولا چنان طراحی شده که بنیان خانواده را ویران کند. اگر جمع کردن آنتن راه درستی نیست که من هم قبول دارم، خوب عمل نکردیم و قانون باید اصلاح شود، خوب است دوستان بگویند باید چه کار کنیم؟ آیا رها کنیم که به اسم آزادی و امنیت، دشمن هر کاری خواست با ما بکند؟ روحانی هم در نقد سخنان جلیلی خاطرنشان کرد: نکتهای که خواستم از آقای جلیلی بپرسم این است که اعتقاد ایشان چه هست؟ چون برخی آنقدر دایره خودی را تنگ میکنند که تعداد و گروهی خاص و عددی خاص که عدد بالایی نیست را دور خود جمع کرده و هر کس که مثل خودشان فکر نکند را محکوم میکنند و فکر آنها را حاصل توطئه دانسته و میگویند طراحی استعمار بود، طراحی صهیونیسم بود و اساسا گفتمان ما به گونهای نیست که ما بتوانیم با دنیا تعاملی داشته باشیم و اساسا دنبال حذف و کنارهگیری در جهان هستند. به اعتقاد من ما باید در امور فرهنگی زمینه و فضا را برای فعالیت باز کنیم. در حال حاضر چرا شرایط به گونهای شده که فرار مغزها ایجاد میشود؟ به دلیل اینکه در دانشگاهها جاده یک طرفه درست کردهایم و اجازه ندادیم اساتید و محققان به خاطر بروند، در سمینارها شرکت کنند و مشکلاتی برای آنها درست شده است. وقتی جاده یک طرفه میشود مغزها از کشور فرار میکنند و در واقع این سرمایه ملی است که از بین رفته است. همچنین محمدرضا عارف در فرصت زمانی خود برای نقد سخنان جلیلی تاکید کرد که امروزه بهترین راهکار برای مقابله با کانالهای غیراخلاقی حذف نیست، شیوههایی وجود دارد که اگر کسانی که بخواهند وارد میشوند، با توجه به اینکه فناوریهای مختلفی امروز ظهور پیدا کرده است. راه مقابله، حذف و بستن نیست به ویژه اینکه ما امروز در عصر ارتباطات قرار داریم. راه مقابله با اینها، تولیدات فاخر فرهنگی است و تشویق جوانان به سمت کانالهای خودمان و اینکه به نظر میرسد راههایی بهتر از این نیز وجود نداشته باشد. * ساعت 18:45 دقیقه و پس سخنان سعید جلیلی، بخش طرح رئوس برنامههای فرهنگی کاندیداها به پایان رسید. مرتض حیدری هم در پایان بخش اول وقتهای اضافه نامزدهای انتخابات را اعلام کرد که براین اساس عارف 5 دقیقه و 20 ثانیه، غرضی 12 دقیقه و 27 ثانیه، قالیباف 4 دقیقه، ولایتی 10 دقیقه، حدادعادل 1دقیقه و 51 ثانیه، جلیلی 7 دقیقه و 24 ثانیه، رضایی 11 دقیقه و روحانی تنها 54 ثانیه فرصت داشتند تا سخنان خود را جمع بندی کنند. البته حیدری تاکید کرد که سیستم به صدای نامزدها حساس است و با حساسیت میلیثانیه وقتها را اندازه میگیرد. * با اعلام وقتهای مانده نامزدها، روحانی از بقیه کاندیداها خواست تا اگر میتوانند کمی از وقتشان را به او بدهند البته مجری برنامه هم در پاسخ به این درخواست روحانی اعلام کرد که بر اساس نظر کمیسیون تبلیغات انتخابات، امکان واگذاری وقت کاندیداها به سایرین وجود ندارد. * در جریان جمعبندی نظرات کاندیداها، حسن روحانی درباره بحث بیمه سلامت صحبت کرد، ولایتی هم در زمان تقریبا طولانی خود در باره تاریخ ایران و معاصر سخن گفت البته از بنیامیه و بنیعباس، حکیم ابوالقاسم فردوسی، اشغال ایران توسط استعمارگران، تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی، محمدعلی شاه و استبداد صغیر، ستارخان و باقرخان و قیام تبریز، اشغال ایران توسط متفقین در جنگ اول جهانی، تاثیر هیئت های مذهبی در انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و فتنه 88 و ... هم یاد کرد. * عارف هم در مورد بگومگوهای جلیلی و روحانی صحبت کرد و گفت: "آقای جلیلی استاد دانشگاه است و قاعدتا باید بدانند در سالهای اخیر فضای امنیتی بیسابقهای حاکم شد که نتیجهاش بیانگیزگی دانشجویان و کاهش مشارکت بود. به طوری که حتی به برخی دانشجویان و تشکلهای دانشگاهی اجازه فعالیتهای صنفی نمیدانند. متاسفانه با چماق کمیته انضباطی عملا دانشجو را در یک کانال خاص آموزش قرار داده بودند و بحث ستاره کردن نیز بحث روشنی است. تشکلهای دانشجویی عملا حضوری نداشتند و در برخی از دانشگاهها حتی این تشکلهای دانشجویی تعطیل شدند. به طور مثال من نمیدانم که به چه دلیل دانشگاهها در نیمه دوم امسال فشرده شد. زمانی که دانشجویان و تشکلهای دانشجویی باید حضور فعال داشته باشند. قرار است که حماسه سیاسی شکل گیرد اما ترم را فشرده میکنند و تا پایان اردیبهشت دانشگاه ها تعطیل میشود و الان هم زمان امتحانات است در حالی که دانشجویان باید حضور پیدا میکردند شور و نشاطی نمیبینیم یا از سوی دیگر استاد دانشگاه برای حضور در یک کنفرانس علمی توسط حراست دانشگاه مورد پرس و جو قرار میگیرد و یا اگر مخالفتی کند، بازنشستگی میخورد یا با لغو استخدامش مواجه میشود." * جلیلی هم در سخنان خود پاسخ عارف را این چنین داد: در مورد صحبتهای آقای عارف باید بگویم که اساتید بسیار زیادی فعال هستند و در همایشها و برنامههای مختلف حضور مییابند. همین دیشب من در جمع دانشگاهیان سیستان و بلوچستان سخنرانی داشتم که شاید تلویزیون هم آنرا نشان بدهد؛ جلسه بسیار آزادی بود که بسیاری از اساتید حتی از من انتقادات شدیدی درباره شورای عالی امنیت ملی کردند. فضا بسیار باز است ما باید سال 80 را ببینیم، در آن سال هیچ کاری در زمینه برگزاری کرسیهای مناظره و پاسخگویی به شبهات انجام نشد. افکار عمومی میتوانند قضاوت کنند که آیا این کارها انجام شد یا خیر؟ * محسن رضایی هم در این قسمت از مناظره درباره برنامه های خود برای بخش فرهنگ گفت: پای سیاست و امنیت را از مسائلی که مربوط به آن نیست، بیرون میکشم، نگاه امنیتی سیاسی را به مردم کنار میگذارم، نگاه فرهنگی و اجتماعی خواهم داشت.اخلاق را به رفتار دولتمردان برمیگردانم و اولین دولت اخلاقی را شکل میدهم، سمت و سوی تمام برنامه ها را به سمت مردم شکل میدهم. من میگویم سلام بر زندگی و یا ابالفضل، وزارت فرهنگ را فرهنگ و هنر و ارشاد اسلامی میکنم، اقتصاد فرهنگ و هنر و ورزش را سامان میدهم، شورای عالی راهبردی برای هنرمندان تشکیل میدهم، اهانت به مرجعیت را خط قرمز اعلام و حوزههای علمیه را تثبیت کرده و امور فرهنگی را از دولت گرفته و به اصحاب فرهنگی میدهم، از دخالت سیاسیون در فرهنگ و ورزش و هنر جلوگیری میکنم، فرهنگ اقوام را از آذربایجان و لرستان و کردستان و عرب و بلوچ را تقویت میکنم، روحیه پهلوانی را در ورزش تقویت میکنم. * "ایران یک مجموعه فرهنگی در طول تاریخ است، قبل از اسلام و بعد از اسلام"، "کوروش همان ذوالقرنین است و کوروش ناجی یهودیان میشود"، "من با کلمه اجباری که در زمان رضاخان مطرح شد، مخالف هستم"، "آنچه شما تصور کنید فرهنگ مذهبی ناشی از سیاست از خطاست، این که تصور شود ناشی از قدرت سیاسی است خطاست و اینکه تصور شود قدرت سیاسی توانایی اداره جامعه را دارد خطاست همچنین تصور این که قدرت سیاسی میتواند در جامعه دخالت کند خطاست"، " بابا این روشهای گذشته رضاخانی و محمدرضاخانی و مدرکگرایی متروکه است"، "چهار میلیون دانشجو داریم فدای قدم همهشان، ولی عزیزان تو باید بروی مهارت کسب کنی نه اینکه به دنبال مدرک باشی این لیسانسها را میخواهید چی کار کنید"، "پسران و دختران بسیاری با مدرک لیسانس علوم سیاسی، حقوق و ... گریه میکنند زیرا کار ندارند"، "لعنت بر ما که ما افرادمان را به جای این که به سمت نرم افزار ببریم، به سمت سخت افزار میبریم"، "بابا این تهران دیگر آدمهایش نمیروند کارگری کنند"، "اگر تکنولوژی را رها کنیم، جوانان فرار میکنند"؛ اینها جملاتی بود که سیدمحمد غرضی در فرصت جمعبندی سخنان خود مطرح کرد. * قالیباف هم در زمان 4 دقیقهای خود از قابل قبول نبودن کارنامه اقتصادی و فرهنگی کشور برای مردم سخن گفت و خواستار توجه به تغییر اساسی و تحول جدی در عدم کارآمدی و مشکلات شد. * حدادعادل اظهارات این فرصت خود را خطاب به عارف مطرح کرد و گفت: ایشان در بحث ماهواره گفتند منع ممکن نیست و باید مصونیت ببخشیم به جوانان و جامعه که تحتتاثیر قرار نگیرند. اتفاقا خودشان اعتیاد را مثال زدند. اگر عارف رئیس جمهور شود، آیا اجازه میدهد مواد مخدر بدون حساب از مرزها وارد شود؟خیر هم جلوی ورود مواد را میگیرد و هم مصونیت ایجاد میکند. در هر قضیه فرهنگی اینگونه باید عمل شود. تا آنجا که ممکن است هم باید مصونیت فرهنگی ایجاد کنیم و هم جلوی ریزش و ورود سم را به داخل غذای روحی ملت بگیریم. مردمی که پای تلویزیون هستند، از ما که نامزد هستیم، انتظار دارند جوری صحبت کنیم که بتوانند جمعبندی کنند. نباید موزائیکوار صحبت کنیم. باید نظمی برقرار باشد. * پس از پایان این قسمت از مناظره تلویزیونی کاندیداها، مرتضی حیدری بخش دوم مناظره را اینچنین توضیح داد: ما به پایان بخش اول رسیدیم دو انتخاب داریم یک بحث را ادامه دهیم 16سوال دو دقیقه ای داریم به همراه 2 دقیقه جمعبندی که با صحبت های بنده و حواشی آن 55 دقیقه میشود یا میتوانیم 10دقیقه استراحت اعلام کنیم و بحث را ادامه دهیم انتخاب با شما است. حدادعادل در این موقع گفت: حداقل به بینندگان استراحت بدهید. این جمله حدادعادل در حالی بیان شد که غرضی از صندلی خود بلند شده و در حال خروج از استودیو بود. حیدری هم با دیدن این صحنه گفت: آقای غرضی که رفتند. غرضی هم با گفتن "خیلی کلاس سختی است" پاسخ مجری برنامه را داد. * ساعت 19:25 دقیقه بخش اول این مناظره تلویزیونی به پایان رسید و قرار شد بخش دوم 10 دقیقه بعد آغاز شود. * ساعت 19:35 دقیقه بخش دوم مناظره آغاز شد؛ هر کاندیدا در این بخش ملزم بود تا به دو سوال پاسخ دهد، برای هر سوال هم دو دقیقه فرصت داشت، همچنین در انتها به هر نامزد دو دقیقه فرصت میدادند تا دیدگاههای خود را جمبندی کند. * براساس قرعهکشی حدادعادل نخستین کاندیدایی بود که باید به این سوال که تهیه پیوست فرهنگی برای طرح های عمرانی و ... چقدر ضرورت دارد؟ پاسخ دهد و البته وی جواب خود را این چنین بیان کرد که مقصود از پیوست فرهنگی این است که دستگاههایی که میخواهند در کشور طرحی اجرا کنند، باید دغدغه آثار فرهنگی آن را داشته باشند. باید پیوستی تهیه کرده و پیشبینی کنیم و برای آن اندیشه کنیم. پیوست دادن یعنی مدیران کشور باید در کارهای غیرفرهنگی دغدغه فرهنگ را داشته باشند. * سعید جلیلی هم در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه: اقدام عملی شما در استفاده از ظرفیتهای گسترده هنرمندان کشور در مقابله با جنگ نرم چیست؟ گفت: عمیقا باور دارم هنر و هنرمندان بخصوص بر مبنای گفتمان انقلاب اسلامی یک فرصت و ظرفیت است اگر بتوانیم پیام انقلاب اسلامی را هرچه با شکل و قالب هنری ارائه کنیم، کمک میکند به همان پشتوانه قدرت ما. یکی از بحثهای اساسی صادرات محصولات فرهنگی است. باید دولت مبنای قوی برای پشتیبانی از هنر و هنرمندان داشته باشد. * همچنین حسن روحانی در پاسخ به این سوال که موثرترین اقدام شما در تقویت و توسعه صنعت گردشگری چیست؟ گفت: مساله گردشگری مساله بسیار مهمی از لحاظ اقتصادی، اجتماعی، تبیین فرهنگ انقلاب اسلامی و اشتغال است. ما ظرفیتهای زیادی داریم و چهارمین کشور از نظر جاذبههای گردشگری هستیم. در صنعت توریسم باید زیربناها مثل هتل، فرودگاه و حمل و نقل را درست کنیم و همه اینها به راحتی امکانپذیر است. مهمترین مشکلی که داریم و باید حل کنیم، بحث بانکی و مسائل مالی است که به خاطر تحریم مشکل داریم و دولت باید برنامهریزی کند تا پول گردشگران به نحو مناسب وارد کشور شود. * ولایتی هم به این سوال که الگوی دولت شما برای تحقق شادی و نشاط بیشتر در جامعه چیست؟ اینگونه پاسخ داد که قبل از هرچیز باید موضوع شغل و مساله بیکاری جوانان مورد نظر قرار بگیرد و تا زمانی که مساله اقتصادی مردم حل نشود و تا زمانی که معاش مردم تامین نشود، صحبت از ایجاد شادی و نشاط در جامعه و خانوادهها کردن صحبت بیپایهای است. اگر فراهم شد، میتوانیم از انواع امکانات در کشور برای گردشگری داخلی و همچنین تامین یک مسائلی که بتواند اوقات فراغت جوانان و مردم را به وجه احسن تامین کند استفاده کنیم. * سیدمحمد غرضی هم براساس قرعه باید به این سوال که فوریترین اقدام دولت شما برای حل مشکل سلامت در جامعه چه خواهد بود؟ پاسخ میداد. وی در این فرصت، برنامه خود را راهاندازی شبکه هوشمند سلامت و وارد کردن نسل سوم و چهارم تلفن موبایل به کشور برشمرد. این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری همچنین گفت: ما الان 12 میلیون شخصیت در کشور داریم که چاق هستند. اینها تماماً دچار آسیبهای آینده میشود سکته مغزی و غیره میآورد. برای اینکه نمیتوانیم نسل وسیعتری را به دانشهای پزشکی مامور کنیم، چون هم هزینهاش بالا است هم نباید از پزشکان کار زیاد و فیزیکی بکشیم، بلکه باید آنها را در محلی مستقر کنیم و همه نیازهایشان را در همان محل برآورده سازیم. امیدوارم پزشکان را از این که مریض به آنها رجوع کنند نجات دهیم. * پرسش ششم این بود که دولت شما چگونه فضای مجازی را ساماندهی خواهد کرد؟؛ محمدرضا عارف در پاسخ به این سوال گفت: مهمترین مسالهای که در فضای مجازی با آن روبرو هستیم، بحث امنیت فضای مجازی است چراکه امروزه بسیاری از مراودات و مکاتبات که جنبه طبقهبندی شده نیز دارد از این فضا عبور میکند که خیلی از کشورها آسیبهای زیادی از این فضا میبینند همچنین در ارتباط با بدآموزیهای این فضا نیز باید مقابله کرد و از ورود به سایتهای مستهجن و اطلاعات نادرست و غیراخلاقی جلوگیری کرد. * محسن رضایی دیگر کاندیدای ریاست جمهوری در پاسخ به این سوال که نگاه شما به وظیفه رسانه ملی در ارتباط با دولت و پیگیری مطالبات مردم چیست؟ گفت: من انتظاری ندارم که رسانه ملی نظام و مردم و ارزشها را فدای دولت کند. در دولت من هر وقت صداوسیما دولت را نقد کند، او را تشویق میکنم و منتقدان را دعوت میکنم تا حرفهای خود را جدی بزنند و من و دوستانم در دولت نیز پاسخگو خواهیم بود. مردمسالاری دینی فقط حضور در راهپیمایی یا انتخابات نیست بلکه نقد و اعتراض هم جزئی از مردمسالاری دینی است. در دولت خود مناظرههایی را برگزار خواهم کرد. اولین مناظره را بعد از انقلاب را من و بنیصدر با گروههایی که به گنبد کاووس حمله کرده بودند مثل فرخ نگهدار گذاشتیم. در سال 88 هم مناظرات خوب بود اما نباید دوستان میترسیدند و مناظرات را به صورت گفتوگوی دسته جمعی برگزار کنند. * محمدباقر قالیباف هم در پاسخ این سوال که دولت شما در تحقق سبک زندگی ایرانی اسلامی تا چه میزان خود را مسئول میداند؟ گفت: در سبک زندگی دو نگاه وجود دارد. یک وقتی هست نگاه از بالا به پایین داریم که رئیس دولت حس میکند رئیس خانواده ها هم هست و میتواند برای همه تعیین تکلیف کرده و سبک زندگی را با یک بخشنامه حل کند، یعنی به سبک کره شمالی میتواند بگوید همه یک جور بخورید و بپوشید و رفتار کنید. سبک زندگی باید از دل مردم و جامعه و خانواده بیرون بیاید تا واقعی باشد. دولت میتواند در هدایت و توجه به هنجارهای جامعه و کارهای فرهنگی یک هدایت توسط سرمایههای اجتماعی و نخبگان و نه خود دولت انجام دهد. سازمانهای مردم نهاد و دانشگاهها و مراکز اجتماعی باید این کار را انجام دهند. دولت اگر بتواند در رفتارش اعتمادسازی کند. * در دور دوم سوالات، محسن رضایی به در پاسخ به سوال موثرترین اقدام دولت شما برای حل مساله اعتیاد چیست؟، شعری از آیتالله بهجت با این مضمون که "به دنیا آمدهایم که قیمتی زندگی کنیم/نه اینکه به هر قیمتی زندگی کنیم"، خواند و گفت: کانون اصلی مواد مخدر در 70 - 80 کیلومتری بیرون مرزهای ماست. به کمک نیروهای امنیتی و نیروهای دیگر با این مشکل مقابله میکنم. به کشورهای منطقه میگویم و به آمریکا هشدار میدهم که این وضعیت را جمع کند، اگر این کار را نکند، به صراحت میگویم که این مراکز را از بین میبریم. مساله بعد تقاضاست که باید از طریق فرهنگی کاهش یابد. معتادهای فعلی هم باید ترک اعتیاد شده و به حالت قبلی برنگردند. * در ادامه غرضی در پاسخ به این سوال که دولت شما چقدر نقدپذیر است و کرسیهای نقد اندیشی را ترویج میکنید؟ گفت: همیشه سعی کردم در جامعه ارتباطات دوطرفه برقرار کنم. همیشه به روزنامهنگاران و کتابنویسها میگفتم شما ارتباط یکطرفه دارید و من وزیر تلفن هستم و دوطرفه عمل میکنم و وضع من بهتر است. دولتی اگر بخواهد قاعده اجتماعی وسیعی داشته باشد، باید ارتباطات اجتماعی وسیعی داشته باشد. امیدوارم به صورت منطقی و منظم به بخشی از جامعه که سوال دارند، پاسخ بدهم. * سعید جلیلی هم در دور دوم سوالات به این پرسش که به عقیده شما مهمترین آسیب فرهنگی اجتماعی که تحکیم خانواده ها را تهدید میکند، چیست؟ این چنین پاسخ داد: نگاهی که به زن و خانواده داریم، باید دیدگاه اصیل خودمان که مبتنی بر اندیشه دینی و فرهنگ ایرانی است را داشته باشیم. اگر دچار مونتاژ و التقاط شویم، مهمترین تهدید برای خانواده ماست. اگر این نگاهمان که اصیل، دینی و مترقی است و موجب احترام به زن و وظیفه اصلیش یعنی مادری و حضور مجاهدانه در عرصههای مختلف است را نادیده بگیریم، بزرگترین تهدید است. اگر به مادر بها بدهیم، بسیاری از آسیبهای اجتماعی را شاهد نخواهیم بود. باید به این موضوع توجه جدی شود که با اقتضائات و الزاماتی که نگاه دینی و ایرانیمان دارد، برنامهریزی کنیم نه بر اساس نگاه دیگران. * روحانی هم در پاسخ به این سوال که دولت شما برای حفظ حقوق شهروندی و حریم خصوصی شهروندان چه برنامههایی دارد؟ گفت: مساله حقوق شهروندی طبق قانون اساسی و فصل سومش که در واقع حقوق ملت است، این حقوق شهروندی باید تدوین شود. اساس حقوق شهروندی این است که همه ایرانیان از حقوق شهروندی مساوی برخوردارند. مساله مذهب و قومیت و نژاد نمیتواند در حقوق شهروندی تاثیرگذار باشد. مساله مهمتر مساله حریم خصوصی است. من تعجب میکنم از نیروی انتظامی شنیدم، در یک رسانهای خواندم، گفته بود با راپل میتوانیم روی پشت بام برویم چون خصوصی نیست و مجموعه 10 آپارتمان است. دچار حیرت شدم. اگر پشت بام مشاع هست، برای صاحبان آپارتمان است نه بین آنها و کسی که میخواهد به پشت آپارتمان برود. خودشان گفتند جمع کردن دیشها هیچ نتیجهای نداشته است. ورود به حریم خصوصی ممنوع است. در مطبوعات و رسانهها و صداوسیما هم همینطور است. وقتی فردی نسبت به آبرو و شخصیت فردی توهین میکند، باید به او حق دفاع کنیم وگرنه حریم خصوصی و حق شهروندیش نقض شده است. * علیاکبر ولایتی هم در پاسخ به این پرسش که مهمترین اقدام دولت شما برای گسترش ورزش چیست؟ گفت: اولین خاصیت ورزش این است که مهمترین نقش را در پیشگیری بیماریها دارد. دو وروزش ژیمناستیک و شنا در دبستانها اجباری شده برای اینکه افراد را ورزیده میکند. توسعه ورزش همگانی زمینهساز ورزش پهلوانی است. برای ورزشکاران بیمه جامع برای بازنشستگی و درمان و ... داشته باشیم که هیچ ورزشکاری دغدغه زندگی نداشته باشد. معنی ندارد برخی باشگاهها دست دولت است. ریاست و مدیریت ورزش نباید سیاسی باشد بلکه باید دست خودش باشد. گاهی میخواهند به یک فرد سیاسی امتیاز بدهند او را رئیس باشگاه میکنند. * سوال دیگری که از عارف پرسیده شد این بود که دولت شما برای تسهیل جوانان چه اقدام عاجلی میکند؟ وی نیز به مشکل افزایش سن ازدواج اشاره کرد و گفت: مهمترین اقدام من بحث اشتغال است چراکه به دلیل بالا بودن نرخ بیکاری و عدم امکان تامین زندگی جوانان رغبتی به ازدواج ندارند. مشکل مسکن هم بحث دیگر است که مسکن ماندگار را با اصلاحی بر روی مسکن مهر فعلی پیشنهاد دادیم. ایجاد تسهیلات برای ازدواج جوانان هم باید باشد. همچنین جوان حین و قبل ازدواج باید آموزش های لازم را ببینند تا زندگی با ثباتی داشته باشند. * حدادعادل هم در پاسخ به این سوال که مهمترین اقدام شما در گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه چیست؟ گفت: مهمترین اقدام بنده برای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب معتقد کردن نسل آینده و جوانها به حجاب است. معتقدم پایههای حجاب باید با اعتقاد محکم شود. جامعه ما عفیف است اگرچه برخی خانم ها به قول هواشناسی کمی تا قسمتی بدحجاب هستند ولی اینطور نیست که زن ایرانی حجاب را نپذیرفته باشد. زن ایرانی به خاطر فطرتش حجاب را پذیرفته و ما باید برای ترویج حجاب اختلافنظر در مسئولان را به وحدت نظر تبدیل کنیم. نمیشود نیروی انتظامی یک سیاستی را در پیش بگیرد و بعدش سخنگوی دولت بگوید این را نمیپذیریم. این کارها اقتدار نظام را خراب میکند. * قالیباف هم در پاسخ به آخرین سوال راجع به اینکه اقدامش در گسترش فرهنگ مقاومت و تکریم ایثارگران چه خواهد بود؟ گفت: اولین اقدامم این است که قانونی که در مجلس تصویب و در مجمع نهایی شده را حتما به اجرا درآورم. دوم حفظ این فرهنگ ایثارگری است که در سایه فرهنگ جهاد و شهادت است و مهمترین فرهنگی است که میتواند عزت و اقتدار