حقوق شهروندی اتاق شیشه‌ای و ضرورت تغییر
آذری جهرمی/ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات
رشد فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات نشان داده است که جهان پیش روی ما بشدت تحت تأثیر تحولات و امکاناتی است که این عرصه در اختیار انسان و جامعه قرارداده است. این تأثیرات چندگانه و با ابعاد مثبت و منفی بسیاری است که البته تأثیرات مثبت آن باید مورد بهره‌برداری قرارگیرد و ابعاد منفی آن مدیریت و کنترل شود.
دیوارها روز به روز فرو می‌ریزند و همه چیز به هم نزدیکتر می‌شود. در دنیایی زندگی می‌کنیم که پیوستگی و ارتباط عناصر اجتماعی- سیاسی - اقتصادی - فرهنگی روز به روز پیچیدگی اما شفافیت بیشتری می‌یابد.
شفافیت به این معنا که حتی اگر بخواهیم نمی‌توانیم از دیده‌ها پنهان شویم. امروز هر اندازه دور خود حصار بکشیم حصارهای ما در برابر امواج، دیواری خشتی و متزلزل بیشتر نیستند.
رشد فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات نشان داده است که جهان پیش روی ما بشدت تحت تأثیر تحولات و امکاناتی است که این عرصه در اختیار انسان و جامعه قرارداده است. این تأثیرات چندگانه و با ابعاد مثبت و منفی بسیاری است که البته تأثیرات مثبت آن باید مورد بهره‌برداری قرارگیرد و ابعاد منفی آن مدیریت و کنترل شود.
بدون اینکه قصد داشته باشم دراین نوشتار به تمام ابعاد این تأثیر بپردازم و البته چنین کاری شدنی هم نیست، تصمیم دارم تا از این فرصت مناسب - برگزاری نخستین همایش گزارش عملکرد دولت درخصوص حقوق شهروندی- استفاده کنم و فناوری ارتباطات و اطلاعات را به عنوان مؤلفه‌ای اساسی درجهت کمک به گسترش تعمیق و تأمین حقوق شهروندان مورد تأمل بیشتر قراردهم.
فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات با قراردادن انسان‌ها در اتاق‌های شیشه‌ای هرچند دشواری‌ها و آسیب‌هایی را به همراه دارد اما آنچه را که گریزناپذیر می‌کند ضرورت تغییر در مسیر کاهش خطاها و قرارگرفتن در مسیر تعالی و بهبود است.
به این معنا شهروندان اعم از مسوولان و مردم عادی در فضایی که کمتر امکان پنهان شدن دارند، ناظر اعمال، گفتار و عملکردهای یکدیگر هستند و دراین میان مسوولان بیشتر در معرض ارزیابی و نظارت و داوری از طرف شهروندان هستند. از این رو این اتاق شیشه‌ای نخستین ضرورتی را که پدید می‌آورد، ضرورت تغییر است.
این یک امکان بزرگ است که فناوری ارتباطات و اطلاعات در اختیار ما قرارداده است که خصوصا مسوولان باید از آن استقبال کنند و با تقویت و گسترش این فضا از این امکان برای اداره هرچه بهتر جامعه بهره‌برداری نمایند.
فناوری ارتباطات و اطلاعات با ایجاد امکان و شرایط سهل و ساده و تا اندازه‌ای غیرقابل کنترل، دسترسی به اطلاعات و پخش و توزیع آن در سطحی گسترده شرایط را برای دستیابی انسان و جامعه‌ای سالم‌تر و البته پاسخگوتر نسبت به آنچه انجام می‌دهد مهیا و آماده می‌سازد.
از این جهت زمینه لازم برای تمام کسانی که دغدغه اخلاق، زندگی مسوولانه، خدمت بیشتر به مردم و پیشگیری از مفاسد و ناهنجاری‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارند فراهم است. از این رو آنچه می‌اندیشیم، آنچه می‌گوییم و آنچه که عمل می‌کنیم روز به روز بیشتر درمعرض دید قرارمی‌گیرد.
در این میان آنچه را که نمی‌توانیم انجام دهیم این است که از شیشه‌ای شدن اتاق‌هایمان جلوگیری کنیم. لذا اکنون زمان تغییراست. تغییر در نگرش، تغییر در آنچه می‌گوییم و تغییر در آنچه انجام می‌دهیم اتاق شیشه‌ای فرصت مناسبی است تا برای تحقق حق مردم که مورد تأکید خداوند، ائمه و خرد انسانی است گام‌های جدی برداریم.
تغییر در مدیریت، فرآیندها، قوانین و مقررات، شیوه‌های نظارت و اجرای برنامه‌ها از دیگر تغییراتی است که باید با دقت و البته سرعت نسبت به آن همت وافر داشته باشیم.
فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات زمینه مساعدی را برای آگاهی بخشی بیشتر و آموزش و البته بلوغ مردم فراهم آورده است. مردم ضمن آگاهی یافتن از وقایع محیط پیرامون، خصوصاً آنچه مسئولان انجام می‌دهند، هم آگاه می‌شوند، هم می‌توانند مقایسه کنند و هم از تحلیل‌ها و تفسیرها با خبر شوند. از این رو سطح انتظار شهروندان نسبت به حقوقی که دارند و تکلیفی که به عهده مسوولان است بشدت ارتقا یافته است.
امروزه با مردمی آگاه، بالغ، آموزش دیده و توانا در تحلیل و فهم درست از نادرست، خوب از بد و کارآمد از ناکارآمد روبه‌رو هستیم. پس ضرورت دارد تا ما هم مدیرانی کارآمدتر، بالغ‌تر، آموزش دیده‌تر و البته پاسخگوتر در برابر تکالیف خود در برابر مردم باشیم.
این فرصت را به فال نیک بگیریم و از امکانی که این فناوری در اختیارمان قرارداده است برای خدمت بیشتر به مردم و تبدیل شدن به انسانی متعالی که از آموزه‌های قرآنی، ائمه و عقلانیت است نهایت بهره را ببریم.
منشور حقوق شهروندی که به همت رییس جمهور محترم با اتکا به قوانین احصا و به جهت آگاهی مردم و مسوولان و البته اجرا و عمل به آن ابلاغ شده است، تکلیفی مهم و البته خطیر را برعهده ما قرارداده است که گام برداشتن برای تحقق اهداف آن، همان خیرکثیر است که به عنوان یک تکلیف اساسی بر دوش همه قراردارد.
تحقق این اهداف یک ضرورت حیاتی می‌طلبد، آن هم عزم و اراده همه ما برای تغییراست، تغییری که نه از آن گریز می‌توان داشت و نه می‌توان آن را به تعویق انداخت. تغیری که تثبیت کننده مردم سالاری دینی درنظام اسلامی است که بنا دارد یاور مظلوم و در برابر ظالمان و مستکبران باشد.
