
پس از 40 سال رقم خورد؛
حافظان فرش دستباف تشکیل شد/ گردهمایی از جنس فرش برای صیانت از باارزشترین دستباف ایران

بزرگان فرش ایران در یک گردهمایی که پس از 40 سال رقم خورد "حافظان فرش دستباف" را کلید زدند. در این گردهمایی مهمترین چالشها و راهکار برای احیای یکی از بزرگترین صنایع ایران یعنی فرش دستباف مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت تا این هنر ایرانی بار دیگر در جهان بدرخشد.
به گزارش شمانیوز؛ در نشستی با حضور بزرگان فرش تهران که به همت حمیدرضا صابری قمی مدیرعامل فرش پارس و میلاد کاشانی برگزار شد، وضعیت فرش دستباف مورد بررسی و واکاوی قرار گرفت.
باید به فرش به عنوان یکی از بزرگترین صنایع ایران توجه شود
در ابتدای این نشست علی رضا قادری مسئول سایت فرش به بررسی وضعیت ارتباطات در صنعت فرش ایران پرداخت و به چالشها و نواقص موجود در این زمینه اشاره کرد.
وی با اشاره به اینکه علیرغم وجود نهادهای مختلف مانند مرکز ملی فرش و اتحادیهها، ارتباطات ارگانیک و منسجم بین اعضای صنعت فرش وجود ندارد، افزود: به عنوان کسی که به عنوان ناظر بیش از 25 سال در این حوزه، تلاش کرده ام تا ارتباطاتی بین فعالین داخلی و خارجی ایجاد کنم، اما به دلیل نبود همکاری و ارتباطات مؤثر، این تلاشها به نتیجه مطلوب نرسیده است.
قادری با اشاره به تعداد اعضای این صنعت که حدود 15 هزار نفر هستند و بیشتر آنها خارج از صنف قرار دارند، گفت: یکی از چالشهای نسل جدید این است که با وجود امکانات بهروز، از تجربه پیشکسوتان بهرهمند نیستند و این موضوع باعث سختتر شدن مسیر ارتباطات میشود.
وی با اشاره به نقصهای موجود در رسانهها و روزنامهنگاری در زمینه فرش گفت: این صنعت یکی از بزرگترین صنایع کشور است، اما کمترین توجه به آن میشود.
قادری همچنین با انتقاد از برخی وزارتخانهها که با وجود مسئولیتهای خود، نتوانستهاند ارتباطات مؤثری در این زمینه برقرار کنند، تاکید کرد: سایت اطلاعرسانی فرش ایران به عنوان یک تریبون برای انتقال نظرات و ارتباطات بین فعالین این حوزه در نظر گرفته شده است و از همه دعوت میشود تا نظرات خود را بیان کنند تا این نقصها جبران شود.
فرش باید مانند گذشته یکی از منابع اصلی درآمد ایران شود
در ادامه تورج ژوله مدرس و پژوهشگر حوزه فرش دستباف نیز به بررسی چالشها و تغییرات در صنعت فرش و هنر در ایران پرداخت.
وی با اشاره به تغییرات جهانی ناشی از پاندمی کووید-19، بر ضرورت تطبیق با شرایط جدید تأکید کرد و گفت: باید قواعد جدید تجارت را یاد بگیریم.
ژوله به این نکته اشاره میکند که بسیاری از ما به عادتهای قدیمی خود چسبیدهایم و نمیخواهیم هزینههای لازم برای یادگیری و انطباق با تغییرات را بپردازیم.
وی همچنین به نقش دولت و حاکمیت در حمایت از هنر و بهویژه صنعت فرش اشاره کرد و افزود: در گذشته فرش یکی از منابع اصلی درآمد کشور بود، اما اکنون به حاشیه رفته است و اگر دولتها نگاه جدی به هنر نداشته باشند، نمیتوان انتظار تغییرات مثبت داشت.
ژوله به مشکلات اقتصادی و معیشتی جامعه نیز اشاره کرد و گفت: افزایش نرخ ارز و نبود کنترل بر آن، زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
وی از بیتوجهی مسئولین به مسائل هنر و فرهنگ انتقاد کرد و افزود: این بیتوجهی باعث میشود که تبلیغات و معرفی فرش در سطح جهانی به فراموشی سپرده شود.
ژوله در نهایت، با تاکید بر اهمیت همبستگی و همکاری در صنف فرش گفت: برای پیشرفت، باید به روز باشیم و از تجربیات و تغییرات جهانی بهره ببریم.
کسادی بازار فرش به دلیل نبود تخصص و نداشتن متولی مناسب
در ادامه ابراهیم حسینجانی پدر فرش اراک و بزرگترین کلکسیونر دار ایرانی در مورد اهمیت سکوت و گوش دادن به دانایان صحبت کرد و به نقل از مولانا و سعدی به این نکته اشاره کرد که در زمان مناسب باید زبان را بسته نگه داشت و به جای سخن گفتن، از سکوت بهره برد.
حسینجانی همچنین به مشکلات تاریخی ایران و حملات مغول و دیگر فاتحان اشاره کرد و افزود: در زمانهای گذشته، افراد با تخصص و مهارت در جایگاههای مناسب خود قرار داشتند و این امر باعث رونق بازار فرش میشد.
وی با اشاره به وضعیت کنونی بازار فرش گفت: نبود تخصص و نداشتن متولی مناسب باعث کسادی بازار شده است.
حسینجانی به تجربههای شخصی خود در زمینه فرش و کمک به تولیدکنندگان اشاره کرد و گفت: در گذشته، تجار با تخصص به خرید و فروش فرش میپرداختند و این امر باعث رونق بازار میشد.
وی با اشاره به مشکلات اقتصادی و اجتماعی که به دلیل ناهماهنگی در بازار فرش به وجود آمده است، گفت: بسیاری از افراد در این صنعت در حال حاضر با مشکلات مالی مواجه هستند.
آمادگی اتحادیه فروشندگان فرش دستباف برای کاهش مشکلات اعضای اتحادیه
در ادامه این نشست مسعود سپهرزاد رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف اعلام کرد که اتحادیه آماده است تا به مشکلات اعضا رسیدگی کند، زیرا نمیتواند به تنهایی همه مشکلات را حل کند.
وی از حضار خواست که مشکلات مشترک خود را به اتحادیه ارائه دهند تا پیگیریهای لازم انجام شود.
تاثیر ارتباط اتحادیه صادرکنندگان فرش با مردم
در ادامه این نشست مجید شریف رئیس هیات مدیره مسجد ملک آباد بازار فرش به اهمیت موفقیت هیئت مدیره و اتحادیه صادرکنندگان و محبت و نزدیکی اعضای این هیئت با مردم پرداخت.
وی با اشاره به اینکه برخی از اعضای اتحادیه در طول 8 سال ریاست شان هیچ ارتباطی با مردم نداشتند، گفت: این فاصله باعث دلسردی مردم از اتحادیه میشود.
رئیس هیئت مدیره مسجد ملک آباد بازار فرش از حاج احمد آقای کریمی یاد میکند و خواستار حضور افراد جوانتر و فعالتر در اتحادیه میشود.
وی در ادامه به محبت و بزرگواری افرادی مانند حاج آقا حسین جانی اشاره کرد و از تلاشهای خود برای انتخاب بهترین افراد برای اتحادیه پرداخت.
رئیس هیات مدیره مسجد ملک آباد بازار فرش در نهایت از اعضای جدید اتحادیه که فعال و مردمی هستند، قدردانی و بر اهمیت رایگیری برای حفظ اتحادیه تأکید کرد.
آمریکا بهترین بازار صادراتی برای فرش ایران است
در ادامه این نشست مهدی جواهریان عضو اسبق اتحادیه و مدیرعامل فرش جواهریان به بررسی چالشهای صادرات فرش دستباف ایران و نقش اتحادیهها در این زمینه پرداخت.
وی ادامه داد: اتحادیهها نقش مؤثری در صنعت فرش دارند، اما در نهایت خریداران و فروشندگان در بازارهای خارجی هستند که تعیینکننده است. به گفته او، 85 تا 87 درصد تولید فرش ایران باید صادر شود، اما از سال 95 به دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی، صادرات به شدت کاهش یافته است.
جواهریان به از دست رفتن بازار آمریکا اشاره کرد که با جمعیتی بالغ بر 245 میلیون نفر و خانههای بزرگ، مشتریان خوبی برای فرش ایرانی بودند. او معتقد است که سیاستهای خارجی ایران مانع از صادرات فرش شده و اگر این مشکلات برطرف نشود، جمعیت فعال در این صنعت کاهش خواهد یافت.
وی با یادآوری جلسهای با وزیر اقتصاد در سال 87 که در آن به مشکلات بیکاری و عدم توجه به صنعت فرش اشاره شده است، به عدم تمایل جوانان به ورود به این صنعت و کاهش تعداد فعالین آن اشاره کرد.
جواهریان ادامه داد: بسیاری از تولیدکنندگان ناامید شدهاند. او بر اهمیت همکاری بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان تأکید میکند و امیدوار است که با حضور افراد جدید، این دو گروه بتوانند به یکدیگر نزدیک شوند و مشکلات را حل کنند.
وی بر ضرورت همکاری و حمایت متقابل تأکید میکند و هشدار میدهد که اگر هر کس به تنهایی عمل کند، موفق نخواهد شد و صنعت فرش به سمت نابودی خواهد رفت.
برای بهبود صادرات فرش باید تولیدات جدید و متناسب با سلیقه بازارهای هدف ایجاد شود
در ادامه عباس جناتی عضو اسبق اتحادیه صادرکنندگان و تولید کنندگان و تولید کننده موفق ایرانی فرش به بررسی وضعیت صادرات فرش ایران و چالشهای آن پرداخت.
وی افزود: صادرات فعلی فرش تنها به عنوان یک درمان موقتی برای مشکلات اقتصادی محسوب میشود و اگر بازار آمریکا باز شود، ایران چه محصولاتی برای صادرات دارد؟ او تأکید میکند که فرشهای موجود در بازار ایران به دلیل تغییر سلیقه و نیازهای بازار آمریکا، دیگر جذابیتی ندارند و ایران بازار خود را در این زمینه از دست داده است.
جناتی ادامه داد: فرشهای جدید تولید شده به دلایل مختلف از جمله رنگ، نقشه و قیمت، قابلیت صادرات ندارند و حتی به کشورهای اروپایی نیز به سختی فروخته میشوند. او همچنین به کاهش تقاضا برای فرشهای دست دوم و ارزان که قبلاً از خانهها بیرون میآمدند، اشاره میکند و میگوید که خریداران خارجی دیگر به دنبال این نوع فرشها نیستند.
وی تأکید میکند که برای بهبود وضعیت صادرات، ابتدا باید تولیدات جدید و متناسب با سلیقه بازارهای هدف ایجاد شود. او به عدم توجه کافی تولیدکنندگان و حاکمیت به این موضوع اشاره کرده و میگوید که تنها 5 درصد از تولیدکنندگان به این مسائل فکر میکنند.
پیشنهاد برگزاری مجمع عمومی برای پاسخگویی به مردم و بهرهمندی از نظران جامعه
در ادامه مصطفی چیت ساز رئیس اسبق اتحادیه فروشندگان فرش دستباف شهرستان تهران با اشاره به مسائل اقتصادی و اجتماعی کشور تأکید کرد که برای حل این مشکلات باید به علل اصلی آنها پرداخته شود و نه فقط به معلولها.
وی به نظریههای زندهیاد حسین عظیمی، دانشآموخته اقتصاد، اشاره کرد که نظریهای درباره تولید و ارزش افزوده ارائه داد که تأکید بر تولید کالاهای کاربر و واردات کالاهای دانش محور داشت.
وی همچنین به نظریه دکتر فرشاد مومنی در شورای عالی پول اشاره میکند که ارزش افزوده را بر اساس وزن کالاها بررسی کرده است.
چیت ساز به مشکلات مالیاتی و عوارض در کشور پرداخته و به اصلاحات انجام شده در این زمینه اشاره میکند.
وی توضیح میدهد که در گذشته عوارض صادرات فرش حذف شده و معافیتهای مالیاتی به نفع اصناف ایجاد شده است.
چیت ساز در ادامه، به انتخابات اتحادیه صادرکنندگان و اهمیت آن در بهبود وضعیت اقتصادی اشاره کرد و بر ضرورت ارتباط نزدیکتر با مردم و ایجاد انگیزه برای مشارکت آنها تأکید و پیشنهاد میدهد که مجمع عمومی سالیانهای برگزار شود تا اعضا بتوانند به مردم پاسخگو باشند و از نظرات آنها بهرهمند شوند.
وی با تاکید بر اهمیت قدرت مردم در تغییرات مثبت بر ضرورت ایجاد ارتباط مؤثر با جامعه برای دستیابی به موفقیتهای اقتصادی تأکید کرد.
باید از مشاوران و افرادی که در صنعت فروش تجربه دارند، کمک گرفت
در ادامه جعفر عرفانیان خواه دبیر اتحادیه فروشندگان و تولید کننده موفق تابلو فرش های متفاوت به اهمیت برند و نقش آن در موفقیت اشاره کرد و مایکل شوماخر را به عنوان یک راننده مشهور مطرح میکند. او میپرسد که آیا موفقیت شوماخر به خاطر برند خودروهایی که سوار شده، بوده یا به خاطر مهارتهای خود او. این سوال به نوعی به ارتباط بین برند و شخصیت اشاره دارد و تأکید میکند که برندها و افراد باید با هم همکاری کنند تا موفق شوند.
عرفانیان خواه همچنین به این نکته اشاره میکند که فرش ایرانی نیازی به حمایت ندارد و باید خود صنعتگران راهکارهایی برای بهبود وضعیت فرش پیدا کنند. او به تغییر مدل خرید و فروش اشاره میکند و تأکید دارد که باید از مشاوران و افرادی که در صنعت فروش تجربه دارند، کمک گرفت. در نهایت، او از همگان میخواهد که دست به دست هم دهند تا صنعت فرش دوباره رونق بگیرد و از شنوندگان تشکر میکند.
همبستگی باعث بازگشت جایگاه رفیع فرش میشود
در ادامه میلاد کاشانی نیز به حضور بزرگان و اساتید در این جمع اشاره و از آنها به عنوان افرادی با ارزش و تاثیرگذار یاد کرد و افزود: وقتی دو نفر کنار هم باشند، تعداد آنها به شکل تصاعدی افزایش مییابد و این اتحاد میتواند به رشد و پیشرفت هنر فرش کمک کند.
کاشانی ابراز امیدواری کرد که این همبستگی باعث بازگشت جایگاه فرش به وضعیت قبلی اش شود.
حافظان فرش دستباف تشکیل شد
همچنین حمیدرضا صابری، بازرس اسبق اتحادیه و مدیرعامل فرش پارس، درخصوص این گردهمایی عنوان کرد: در این گردهمایی، بزرگان بازار فرش از تمامی بخشها دور هم جمع شدند تا به بحث و تبادل نظر بپردازند. هدف این گردهمایی انجام کارهای مفید و موثر برای صنعت فرش است. براین اساس جلسهای با حضور تولیدکنندگان، فروشندگان و صادرکنندگان فرش دستباف برگزار شد.
وی ادامه داد: در این جلسه که به منظور حل مشکلات موجود در صنعت فرش دستباف تشکیل شد، نمایندگان دو اتحادیه فروشندگان و صادرکنندگان گرد هم آمدند. این نخستین بار در 40 سال گذشته است که این دو گروه در یک میز جمع شدند و نام گروه خود را "حافظان فرش دستباف" گذاشتند.
صابری افزود: در این جلسه، تولیدکنندگان نگرانی خود را درباره قیمت بالای اجناس و عدم توانایی در فروش در بازار مطرح کردند. همچنین، فروشندگان فرش در تهران پیشنهاد کردند که صادرکنندگان به جای خرید از مبدا، از تهران خرید کنند تا بازار تهران تقویت شود. به علاوه، قرار شد که صادرکنندگان به کشورهای در حال توسعه توجه بیشتری داشته باشند و نوع بافت و تولید را تغییر دهند.
وی ادامه داد: همچنین رئیس اتحادیه فروشندگان، آقای مسعود سپهرزاد، و اعضای هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان نیز در این جلسه حضور داشتند و نظرات را شنیدند. جلسه به خوبی و با قدرت برگزار شد و امید است که این جلسات تکرار شود. یکی از اهداف این نشست، جلب توجه مرکز ملی فرش به مدیریت بهتر آن و جلوگیری از قاچاق فرش، به ویژه فرش قاچاقی از افغانستان بود.
صابری افزود: در نهایت در این جلسه بر اهمیت اتحاد بین دو اتحادیه تأکید شد و به این نتیجه رسیدند که تنها راه حل مشکلات فعلی، اتحاد و همکاری است. هدف نهایی ایجاد رونق در بازار فرش و ترغیب مردم به استفاده از فرش دستباف به عنوان یک عنصر دکوراتیو مثبت در منازل بود.
گفتنی است، گردهمایی بزرگان فرش دستباف در قالب گروه "حافظان فرش دستباف" هر 6 ماه برگزار خواهد شد.
علی رمضانپور