بیخطر برای گوش و چشم و ذهن خانوادهها
نگاهی بر سریال «نون.خ» /تصویر سادگی و صمیمت دست نخورده
یادداشت وارده/ پریناز فروزان - جامعه شناس
“نون.خ” سریال طنزی است که زیباییها و جلوههای فرهنگی یکی از اقوام اصیل ایرانی یعنی قوم کُرد و منطقه کردستان را به تصویر کشیده و با پرداختن به موضوعات اجتماعی در روستایی در غرب کشور شب ها مخاطب را پای تلویزیون می نشاند.
یکی از نقاط قوت این سریال خارج شدن از فضای آپارتمانی، سفر به دل طبیعت و بافت روستایی و اهمیت به گویشها، آداب و رسوم و اقوام ایرانی است که که علاوه بر جذابیت، مخاطب را از کلیشه ها و زندگی پرتنش و پراسترس شهری دور و اوقات مفرح و شادی را برایش فراهم می کند.
فصل اول "نون.خ" در ایام نوروز پخش شد و مخاطبان زیادی را جذب خود کرد. پخش فصل دوم این سریال که قرار بود برای پخش در ماه رمضان آماده شود به دلیل شیوع ویروس کرونا در قسمت های کمتر از اواخر فروردین ماه آغاز شد و این نکته باعث شد "نون.خ" با از دست دادن پخش نوروزی و ماه رمضان کمی مظلوم واقع شود. با این حال جذابیت داستان و بازی خوب بازیگران به ویژه سعید آقاخانی سبب شده تا مخاطبان خود را داشته باشد.
سعید آقاخانی نوروز 98 در فصل اول سریال “نون.خ” با پرداختن به موضوع اختلاس و حق الناس که موضوع روز جامعه بود مخاطب خود را هرشب به غرب کشور و در میان اقوام کرد برد.
آقاخانی با ساخت دو فصل از سریال "نون.خ" توانسته راوی زندگی و ساده زیستی مردمی شود که در غرب کشور و در استان کرمانشاه با وجود تحولات زندگی مدرن، همچنان سادگی و صمیمیت خود را حفظ کنند.
همه چیز درباره نور الدین خانزاده
در "نون.خ" همه چیز حول محور شخصیت "نورالدین خانزاده" با بازی خوب و پر قدرت سعید آقاخانی و دخترهایش اتفاق می افتد.
نورالدین خانزاده مردی از تبار کرد است که چهار دختر دارد و در هر دو فصل درگیر مشکلات و بی کفایتی دامادهایش است که هنوز نیاز به مراقبت و راهنمایی دارند. خانزاده تاجر تخمه و معتمد و امین اهالی روستا است اما هنوز تاوان ورشکستی اش را میدهد و با دست خالی تنها دلخوشی تکیه گاه و قوت قلب دخترانش است. از ویژگی های این شخصیت خونسردی غیر قابل انکار او در مواجهه با مشکلات است و گاهی این خونسردی و آرامش به حدی می رسد که گاهی خون مخاطب را به جوش می آورد.
و این پارادوکس با توجه به قومیت و پیشینه ای که برای خانزاده تعریف شده از جذابیت های این سریال و این شخصیت به شمار میرود. در کنار خانزاده و خونسردی عجیبش در فصل اول، شخصیت دختر او "کژال" را می بینیم که جای پسر نداشته اش را پر کرده وگاهی زبان گویای پدرش می شود تا حق و حقوقش را زنده کند و در فصل دوم شخصیت "روناک" که خواهرزاده نورالدین است جای خالی کژال را پر کرده تا این ترکیب را کامل کند.
یکی دیگر از جذابیت های شخصیت نورالدین دیالوگهای کوتاه و مفهومی و شیرینی است که با هوشمندی تمام و به جا استفاده می شود و نورالدین را به شخصیتی محبوب و آشنا بدل کرده است.
پشت سر گذاشتن کلیشه ها
از ویژگی های شاخص این سریال که نقطه عطف آن می باشد به تصویر کشیدن زندگی ساده و با صفای مردم کرد در خانه های روستایی و بافت سنتی موجود در غرب کشور است که علاوه بر گیرایی، سختی های خاص خود را به همراه دارد.
از جذابیت های سمعی و بصری سریال استفاده از لهجه کردی و نه گویش (به طوری که برای مخاطب غیر کرد قابل فهم باشد) برای آشنایی گوش مخاطب و استفاده از موسیقی های محلی و آوازهای کردی و نیز نمایش طبیعت بکر و دست نخورده روستاهای غرب کشور، لباس های محلی، نمایش مراسم سنتی، رقص ها، آواز های کردی، پخت نان، جشن انار و ... است. در فصل اول اقتصاد خانواده ها حول محور تولید و تجارت تخمه می گردد و در فصل دوم باغداری انار نیز به عنوان منبع درآمد در این خطه به مخاطب معرفی می شود.
عبور هوشمند، ظریف و خلاقانه از خط قرمزها
“نون.خ” سریالی است که توانسته هوشمندی، دقت و ظرافت سعید آقاخانی را در شوخی و طنز پردازی به رخ بکشد. سعید آقاخانی با نبوغی که در نویسندگی و بازیگری دارد توانسته به درستی خط قرمزهای تلویزیون را پشت سر گذاشته و شوخیهایی کند که حرمت خانواده ها هم از بین نرود.
متاسفانه در سریال های شبکه خانگی و بعضی از فیلم های سینمایی شاهد شوخیهایی هستیم که امکان در کنار هم تماشا کردن سریال را از خانواده ها میگیرد و این نقطه ضعف تولیدات تلویزیونی و سینمایی ماست؛ چون یکی از اهداف اصلی این حوزه که صرف اوقات فراغت خانواده ها در کنار یکدیگر است را کاملا نادیده می گیرد.
اما آقاخانی توانسته با هوشمندی این موضوع را در "نون.خ" رعایت کند تا در عین عبور از خط قرمز ها، اثرش آسیب و خطری برای گوش و چشم و ذهن کودک و نوجوانان مخاطب سریالش نداشته باشد.
زبان دل کرمانشاه
یکی دیگر از هوشمندی ها و نکته سنجی های سعید آقاخانی در تولید فصل دوم "نون.خ" پرداختن به موضوع زلزله های پی در پی کرمانشاه و غرب کشور است که چند سالی است زندگی مردم آن خطه را دستخوش تغییرات کرده.
چند قسمت از سریال صرف نمایش مردمی میشود که دست خالی با غیرت خود در سرمای سخت خطه کردستان و کرمانشاه برای بقای حیات خود تلاش می کنند.
همچنین شوخی "ن.خ" با داوری جشنواره فیلم فجر یکی دیگر از شوخی های هوشمندانه او بود که واکنش هایی را هم در پی داشت.
وجه تمایز "نون.خ" در فصل دوم با فصل قبلی اش این نکته است که هنوز قصه خط داستان مشخصی را پیدا نکرده است. انگار کارگردان روایتگر زندگی جاری مردمی در یک روستا در غرب کشور شده و مخاطب هر لحظه شاهد برخورد و دست و پنجه نرم کردن شخصیت ها با چالش های آنی و زود گذر آنها باشد.
هر چند این وجه تمایز هم به گونه ای درست مدیریت شده تا شاهد داستانی پاره پاره و بی سر و ته نباشیم؛ اما ممکن است در دراز مدت به نقطه ضعف داستان بدل شود. ضمن آنکه پرداختن به ماجرای زلزله و آواره شدن مردم روستا از خانه هایشان و پناه بردن به سیاه چادرها در سرمای زمستان با امکانات اندک، شاید همان خط اصلی داستان فصل دوم "نون.خ" باشد که باید در ادامه سریال شاهد آن بود.
مروری بر کارنامه سعید آقاخانی
فصل اول “نون.خ” به نویسندگی امیر وفایی و کارگردانی سعید آقاخانی و با بازی متفاوت او به موضوع اختلاس و حق الناس پرداخت و آقاخانی پس از سال ها توانست بار دیگر توانایی خود را در عرصه کارگردانی به رخ بکشد.
مروری بر کارنامه سعید اقاخانی گویای این حقیقت خواهد بود که غالب سریال هایی که وی در مقام کارگردان، نویسنده و بازیگردان در آن فعالیت داشته جزو آثار پر مخاطب و ماندگار تلویزیونی شده است.
از آثار ماندگار سعید آقاخانی می توان به همکاری اش با رضا عطاران در سریال خاطره انگیز متهم گریخت اشاره کرد، که در مقام نویسنده و بازیگر تأثیر بسزایی در جذابیت این سریال داشت. پس از این آقاخانی تجربه کارگردانی چند تله فیلم موفق را داشت و بعد با سریال های "زن بابا" ، "خوش نشین ها"، "نقطه سر خط" و "راه دررو" ، توانست بار دیگر در عرصه تولید سریال های طنز و نوروزی خوش بدرخشد.