خداحافظی بازیگر «مختارنامه» با دنیای سینما

عرب نیا درباره آخرین وضعیت خود را چنین توصیف کرده:«در حال حاضر مشغول پرداختن به امور زندگی هستم. بیشتر وقتم صرف آشپزی و خانه‌داری می‌شود و سامان دادن به کارهای جان‌یار و کمک به او در کارهایش اولویت زندگی‌ام است. اوقات فراغتم را نیز به ورزش و مطالعه می‌پردازم». بازیگر «سلطان» مسعود کیمیایی از یکی دو سال قبل روی فیلم نامه‌ای با موضوع مهاجرت به نام «هجرت» کار کرده که ابتدا قرار بود سال جاری در سوئد ساخته شود اما به دلیل تداخل با پروژه «ماه تی‌تی» داوود میرباقری آن را به تعویق انداخت اما الان هم که از این پروژه کنار رفته به دلیل گذشتن فصل فیلمبرداری این فیلم ساخت آن در سال جاری منتفی است و شاید سال آینده ساخته شود. اما در حالی که حضور عرب نیا در پروژه ماه تی تی تقریبا قطعی شده بود به ناگاه او از این پروژه کناره گیری تا دومین همکاری‌اش با میرباقری پس از سریال «مختارنامه» شکل نگیرد. عرب‌نیا می‌گوید با تهیه‌کننده این پروژه قرارداد هم بسته بوده و حتی در پی پیدا کردن راه حل‌هایی برای اقامت پسرش در خارج و تحصیل او رفته تا بتواند هفت ماه در «ماه تی تی» حاضر باشد اما در آخرین لحظات به این نتیجه می‌رسد که این پروژه توان انجام تعهدات مالی خود را ندارد: «با تایید حدس بنده از طرف تهیه‌کننده متوجه شدیم نه تنها قول‌هایی که به بنده داده شده که حتی بر امضاهایی که در قرارداد وجود داشت هم جای شک و شبهه بود. برای همین من ترجیح دادم دوستی‌ها حفظ شود و مشکل دیگری برایم پیش نیاید. خیلی بی‌پرده باید بگویم برای سه فیلم آخری که کار کردم بلااستثناء دستمزدم را کامل دریافت نکردم و این انگار یک رویه عادی در سینما و تلویزیون شده است. من ترجیح دادم دوباره دچار این معضل نشوم به خاطر اینکه شکل زندگی‌ام و اقامت پسرم و تحصیلش در خارج از کشور اجازه همچنین مسائلی به من نمی‌دهد، برای همین از پروژه «ماه‌تی‌تی» جدا شدم.» عرب نیا گویا دل پری از فیلم هایی که در این دو ساله بازی کرده دارد و می‌گوید به لحاظ مالی برای گرفتن کامل دستمزدش از فیلم‌های «گاهی» و «آخرین بار کی سحر را دیدی» بارها به خانه سینما و شورای حل اختلاف مراجعه کرده و آن‌ها نیز حق را به او داده‌اند اما در پروسه وزارت ارشاد حق او نادیده گرفته شده است. به گفته او حتی با برخی چهره ها در سازمان سینمایی هم صحبت‌هایی انجام داده که تا تسویه حساب نهایی جلوی اکران این دو فیلم گرفته شود که در نهایت این اتفاق رخ نداده است. او درباره نتیجه این دو فیلمی که بازی کرده هم نظر جالبی دارد: «از فیلم «گاهی» اصلاً راضی نیستم. خروجی کار بسیار ضعیف از آب درآمده است؛ تهیه‌کننده و کارگردانش اشخاصی نابلد بودند! نتیجه‌اش هم می‌شود این که با وجود زحمت عوامل و انرژی که گذاشتیم، کار بسیار سطحی از آب درآمده است و ایراداتی فاحش دارد... درباره «آخرین بار کی سحر را دیدی؟» نمی‌توانم هیچ نظری بدهم چون هنوز نتیجه کار را ندیده‌ام. اما در مورد اینکه می‌تواند موفق باشد، ندیده هم می‌توانم بگویم که چرخه اکران در ایران و موفقیت در فروش فیلم به عوامل زیادی بستگی دارد که این عوامل متاسفانه نه سینمایی و فرهنگی و نه هنری هستند.» عرب نیا ترجیح می‌دهد درباره توهین های اخیر «یالثارات» به جامعه سینمایی و برخی سینماگران به شکل اخص نظری نداشته باشد و می ‌گوید:«به شکل خیلی کلی می‌توانم بگویم که متاسفانه این گردابی که هنرمندان در آن مشغول غرق شدن هستند به این دلیل است که تنها از زاویه سیاست به مسائل نگاه، و فرهنگ نادیده گرفته می‌شود. برخوردها همه سیاسی است و کنش‌ها همه براساس منافع سیاسی است. اگر کنشی انجام بشود قطعاً سیاسی است و اگر انجام نشود هم باز سیاسی است.» با این حال او معتقد است این مسائل و توهین‌ها مستقیماً مرتبط با بهداشت روانی و ناهنجاری‌هایی است و اگر کمی مسئولین سیاست را کنار بگذارند و به مسائل انسانی توجه نشان بدهند شاید شاهد تغییرات مثبت باشیم. بازیگر فیلم «شوکران» در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که اگر شخص بهتری کاندید نشود باز هم در دوره آینده به حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور رای خواهد داد اما این دلیل نمی شود که ضعف دولت او در بخش فرهنگ را نادیده بگیرد: «با صراحت اعلام می‌کنم که تا وقتی مسئولین فعلی ارشاد از وزیر تا مدیران میانی بر سرکار هستند، من دیگر در سینمای ایران کاری نخواهم کرد. از همه بیشتر هم خودم متاسف هستم اما این تنها راهی هست که برای مقابله با این اتفاقات دارم. دوستی می گفت در دوره قبل هربار به ارشاد می‌رفتی با جواب «نه» برمی‌گشتی اما در این دولت پاسخ «آره» می‌گیری اما کارت انجام نمی‌شود. این تلخ‌کامی‌اش بیشتر است. آنچه که برمن می‌رود نماد و سمبلی است از آن چیزی که برهمه ما سینماگران می‌رود. به این جهت من صرفاً به خاطر نشان دادن اعتراضم درمورد بی‌توجهی مسئولین ارشاد به حقوق هنرمندان و آینده‌شان و مصائبی که درگیرش هستند دیگر با این مدیریت کار نخواهم کرد.» عرب نیا آنقدر بر این کار نکردن در سینمای ایران تاکید دارد که حتی حاضر نیست پیشنهاد اصغر فرهادی را هم قبول کند: «درحال حاضر دیگر کارگردانی که بخواهد این‌قدر من را وسوسه کند که در فیلمش نقشی بازی کنم وجود ندارد و تولیدات اینقدر ترغیب کننده نیستند. فقط می‌ماند همان آقای فرهادی که آن هم قطعاً اگر در یک پروسه تولید جهانی باشد صد در صد بدون فکر پاسخ مثبت خواهم گفت. اما اگر آن پروژه داخل ایران باشد و براساس فیلمنامه مصوبی ارشاد و درگیر چرخه و شورای اکران و با این مدیران باشد، بله، قطعاً خواهم گفت: نه!» اما امسال هم در ایام محرم تله فیلم های موضوعی که تلویزیون از سریال «مختارنامه» اقتباس کرده برای سومین سال پی در پی روی آنتن رفتند. عرب‌نیا که با حضور در نقش مختار ثقفی در این سریال دوباره احیا شد و یکی از ماندگارترین نقش‌های کارنامه کاری‌اش را بازی کرد هنوز هم از اینکه مخاطبین با شوق این مجموعه را نگاه می‌کنند و برایشان تکراری نشده ابراز خوشحالی می‌کند اما در عین حال می‌گوید نگران این وضعیت پخش سریال است: «به جای اینکه بگویم ناراحت می‌شوم باید تاکید کنم که نگران می‌شوم چرا که در درجه اول این موضوع نشان دهنده این است که تولیدات خوب انجام نمی‌شود و اصطلاحاً کفگیر به ته‌ دیگ خورده است. دومین موضوعی که نگرانم می‌کند این است که ممکن است این مجموعه به جهت تکرار زیاد به قول شما لوث شود. اما چیزی که بیشتر نگرانم می‌کند این است که بازهم نگاه سیاسی - عقیدتی بر موضوع سایه انداخته؛ نگاهی که هنر را موظف می‌داند و برایش کارکرد متصور است و آن کارکرد را هم در معنی کردن فرهنگ به صورت خیلی محدود و فقط با توجه خطوط قرمز تلویزیون و ارشاد پیش می‌برد نه نگاه و دغدغه‌مندی فرهنگی. وقتی به ریشه‌یابی این پدیده هم برسیم که قطعاً همگی نگران‌تر می‌شویم وقتی ندانیم این نگاه با سرنوشت کشور ما چه خواهد کرد. درنتیجه با عنوان همه این نگرانی‌ها باید بگویم امیدوارم وقتی که «مختارنامه» نزد مردم عادی شد و از آن استقبال نکردند این مجموعه دیگر پخش نشود.»