آشنایی با قلعه پرتغالی های قشم و قلعه نادری لافت

به گزارش شمانیوز: قلعه پرتغالی ها دارای پلان ذوزنقه ای و مصالح به کار رفته در ساخت آن سنگ های مرجانی، سنگ لاشه و ملات ساروج است. این قلعه دارای چهار برج دیده بانی با چهار بارو که آثار قرار گیری توپ بر فراز برج ها و باروها به صورت حفره هایی بزرگ دیده می شود. ورودی قلعه در کنار برج جنوب غربی و از زیر برج صورت می گیرد که آثار یک حفره مسلط بر در ورودی نیز در کف اتاقک برج دیده می شود. دیگر سازه های موجود در این قلعه شامل آب انبار بزرگ مرکزی، آب انبار کوچک، آثار اتاق استراحت نگهبانان، انبار مهمات، گارگاه تعمیر توپ و سطح شیب دار انتقال و جابجایی توپ و نیرو به باروها است. 

با ورود پرتغالی ها به خلیج فارس در دوره صفوی دراوایل قرن شانزدهم میلادی با هدف تجارت و سپس با تصرف جزایر تنگه هرمز در حدود 500 سال پیش به منظور کنترل عبور و مرور کشتی های تجاری در این تنگه، قلعه ها ساخته شده است. پرتغالی ها در حدود 117 سال بر خلیج فارس تسلط داشتند و باعث از بین رفتن کشتی رانی و تجارت محلی شدند. سرانجام در دوره صفوی و زمان شاه عباس اول با فرماندهی امام قلی خان این قلعه و قلعه هرمز درسال 1622 میلادی و 1031 هجری قمری تسخیر و بعد از مدتی به کلی پرتغالی ها از خلیج فارس بیرون رانده شدند.

قلعه نادری لافت

 قلعه نادری نیز در روستای لافت بر روی بستری صخره ای که نسبت به روستای لافت پنج متر مرتفع تر است، قرار دارد. این بستر صخره ای از شمال دارای شیب و بخش جنوبی آن با شیب ملایمی به قلعه منتهی می شود. این قلعه دارای پلان مربع شکل به ابعاد 33×33 متر و چهار گوشه اصلی بنا چهاربرج نیم دایره با قطر سه متر و عرض دیوارهای اصلی 160 سانتی متر ساخته شده است. 

تنها راه دسترسی به داخل قلعه از طریق درگاهی در ضلع جنوبی قلعه است و در دو طرف این ورودی هم دو برج دیده بانی وجود دارد. مصالح به کار رفته در بنا شامل سنگ های قلوه ای، لاشه ای مرجانی و ملات گچ و گل است. محوطه داخل قلعه دارای فضاهای متعددی بوده که در وضع موجود به علت تخریب آنها وضعیت کارکردی این سازه ها نامشخص است. در داخل قلعه چاه آب با عمق زیاد نیز وجود دارد. 

در تپه لافت و در نزدیکی قلعه نادری آثار هشت برج دیده بانی وجود دارد که تنها سه برج تقریبا سالم باقی مانده و از برج های دیگر تنها داغ پی قابل مشاهده است.  

بندر تاریخی لافت در 60 کیلومتری شمال غرب شهر قشم در پیش آمدگی خشکی های ساحل شمالی جزیره قشم واقع شده است. فاصله نزدیک با ساحل اصلی، قابلیت دسترسی آسان و عمق آب در این نقطه از ویژگی های بندر تاریخی لافت است که از مهم ترین دلایل و پیشرفت آن در گذشته محسوب می شود. این روستا با بافت قدیمی دارای معماری شاخص بادگیر، آثارتاریخی مانند برج های دیده بانی، قلعه نادری، چاه های تلا و آب انبار سنگی می باشد. 

بخش اصلی لافت که هسته اولیه و قدیمی آن است در کنار دریا و در دامنه کم ارتفاع کوه قرار دارد. این بندر با توجه به ویژگی جغرافیایی از جمله نزدیکی به سرزمین اصلی نسبت به سایر مناطق جزیره در دوره های متعدد برای سکونت انتخاب شده است. بادگیرها شاخص ترین سازه معماری در این بندر تاریخی هستند.  بادگیرهای دوطرفه و چهار طرفه دو گونه اصلی بادگیرهای لافت است و به عنوان یکی از مهم ترین عناصرمعماری جزیره قشم محسوب و در بسیاری از روستاها دیده می شود. بافت قدیم این بندر در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد.