اثرات حذف دو خودروی محبوب از بازار

سرانجام پس از سال‌ها کشمکش بین سازمان ملی استاندارد، پلیس راهنمایی و رانندگی و البته جو عمومی جامعه از یک سو و دو خودروساز بزرگ از سوی دیگر، مقرر شد که تولید دو خودروی بحث‌برانگیز پژو 405 جی‌ال‌ایکس و پراید 131 از سال آینده متوقف شود. اتفاقی که به عقیده کارشناسان دیرهنگام بود ولی به هر حال اجرا شدنش جای خوشحالی دارد. اتخاذ این تصمیم با حواشی فراوان همراه بود. به طوری که مقام‌های بلندپایه وزارت صنعت و نیروی انتظامی نیز گاه و بیگاه به تقابل لفظی با یکدیگر می‌پرداختند. فارغ از چگونگی رسیدن به این تصمیم، اینکه بعد از حذف این دو خودروی پرفروش بازار چه واکنشی از خود نشان می‌دهد نیز اهمیت بسیاری پیدا کرده است.

کیفیت نازل، آلایندگی بالا و البته امنیت پایین دلایلی بوده است که سرانجام برای مسئولین امر جنبه معناداری پیدا کرد. چراکه این عوامل طی حداقل 5 سال گذشته بارها و بارها از سوی رسانه‌ها، فعالان اجتماعی و البته نهادهای مرتبط با حفاظت محیط زیست و استاندارد تکرار و تکرار شده است. بعد از قطعی شدن به پایان رسیدن عمر این دو خودرو حالا دغدغه دیگری در میان ناظران شکل گرفته و آن هم تبعات منفی حذف دو خودروی پرتقاضا و احتمال افزایش کف قیمت تولیدات دیگر است.

واکنش احتمالی بازار

درباره عکس‌العمل بازار نسبت به این پدیده نمی‌توان با قطعیت اظهارنظر کرد. چراکه تجربه سالیان اخیر نشان داده که بازار همچون موجودی زنده در زمان حال خود نسبت به پدیده‌های پیرامونی از خود واکنش نشان می‌دهد.

نگاه مثبت این است که محصولات همرده و تقریباً در یک بازه قیمتی این دو خودرو از سوی ایران خودرو و سایپا موجود است؛ به عبارت دیگر اگرچه پراید 131 از خط تولید حذف می‌شود ولی دیگر اعضای این خانواده یعنی 131 و 111 همچنان می‌توانند نقش‌آفرینی کنند. البته نباید از جانشین اصلی این خودرو یعنی تیبا نیز صرف‌نظر کرد. در آن سو، ایران خودرو نیز اگرچه 405 جی‌ال‌ایکس را از دست می‌دهد ولی ویرایش اس‌ال‌ایکس و البته سمند را نیز در دست دارد. پس از این حیث فروش ماشین در بازار نمی‌تواند دستخوش یک آسیب جدی شود.

اما نظر منفی حکایت از آن دارد که این دو خودرو از جمله محصولاتی بودند که حتی در کوران بحران صنعت خودرو نیز کم و بیش تولید و عرضه شدند. اتفاقی که شاید با دیگر تولیدات ایران خودرو و سایپا تکرار نشود. این به معنی تعلل احتمالی در عرضه و بروز شکایات جدید در این حوزه است.

آینده‌نگری خودروسازان

برنامه‌های دو خودروساز درگیر این ماجرا را می‌توان از روی شرایط جدید فروش آن‌ها درک کرد. کافی است نگاهی به جدیدترین شرایط فروش ایران خودرو بیاندازیم. در واقع در بخشنامه جدید شاهد حضور سمند ال ایکس EF7 پایه گازسوز، سمند ال ایکس با پیشرانه EF7 بنزینی، پژو پارس سال و معمولی، 206 تیپ 2، دنا معمولی و پژو 207 با جعبه‌دنده دستی هستیم. به عبارتی دیگر ایران خودرو خود را درگیر عرضه هیچ از مدل‌های پژو 405 نکرده است تا بتواند تحمل بازار را برای حذف ناگهانی این خودرو بسنجد؛ اما در مقابل سایپا کاملاً حرکت رو به جلو داشته است. به طوری که در شرایط فروش جدید این خودروساز می‌توان فروش همین پراید 131 را به صورت لیزینگی مشاهده کرد. به نظر می‌رسد که استراتژی این شرکت استفاده از آخرین ظرفیت‌های پذیرایی از مدل فوق بوده است.

پس لرزه در بازار وارداتی‌ها

اگر حداقل روی کاغذ اینگونه به نظر نمی‌رسد ولی تغییر و تحول در بازار خودروهای داخلی خیلی سریع در بازار خودروهای خارجی نیز تأثیر می‌گذارد. علت بروز این پدیده عجیب در علم اقتصاد بالا آمدن کف قیمت یک کالا در میان زنجیره به هم پیوسته کالاهای دیگر است. پراید جدا از قیمت غیر قابل باور آن در حال حاضر ارزان‌ترین خودروی صفر کیلومتر موجود در کشور است. قیمت بازار این خودرو متأثر از میزان عرضه و البته قیمت دیگر رقبای آن تعیین می‌شود. سلسله وابستگی پراید آرام آرام به دیگر تولیدات گران‌تر سایپا و پس از آن به ایران خودرو سپس به پارس خودرو و به همینگونه به خودروهای چینی و دست آخر به خودروهای وارداتی می‌رسد. پس جای تعجبی ندارد که قیمت خودرو خارجی در بازار نیز در میان مدت تحت تأثیر حذف این دو خودرو قرار بگیرد.