متقاضیان سهام پالایشی یکم بخوانند
با آغاز پذیره‌نویسی صندوق پالایشی یکم، همه مردم می‌توانند برای خرید سهام چهار پالایشگاه تهران، اصفهان، بندرعباس و تبریز وارد بورس شوند، صندوقی که پس از کش و قوس‌های فراوان بورسی شد.
دولت از سال گذشته تصمیم گرفته بود مابقی سهام خود در شرکت‌های دولتی را به بخش خصوصی یا فعالان بازار سرمایه عرضه کند. اوایل امسال بود که دولت در نخستین تصمیم عملیاتی سهام خود در بانک‌ها و بیمه‌ها را در قالب صندوق دارا یکم وارد بورس کرد و برای جذاب شدن آن، تخفیف قیمت در نظر گرفت.
با اقبال مردم به صندوق دارا یکم قرار شد سهام دولت در شرکت‌های پالایشی به عنوان صندوق دوم و سهام دولت در شرکت‌های فولادی و خودرویی در صندوق سوم به بازار بیاید. با تأیید مسئولان دولتی مبنی بر عملیاتی شدن این دو برنامه، مقرر شده بود در اوایل شهریورماه، باقی‌مانده سهام شرکت‌های پالایشی که در اختیار دولت است آغاز شود که ناگهان اختلاف وزارت نفت و اقتصاد منجر به «هوا شدن» صندوق پالایشی شد.
این اختلاف که با اعلام رسمی خبر عرضه بلوکی سهام پالایشی همراه شد، اعتماد عمومی به بورس را به شدت کاهش داد تا بزرگ‌ترین اصلاح تاریخ بورس ایران رقم بخورد. ریزش شدید شاخص کل و ضرر‌های ۳۰ تا ۵۰ درصدی اغلب سهام‌ها روز‌های سختی را بر فعالان بازار سرمایه تحمیل کرد. در چنین شرایطی دولت تصمیم گرفت برای اصلاح وضعیت خبر از عرضه سهام پالایشگاه‌ها به صورت صندوق دارا بدهد.
وزیر نفت که به عنوان مقصر اصلی سقوط بورس شناخته شد از موضع خود کوتاه آمد تا تاریخ مشخصی برای پذیره‌نویسی اعلام شود. چهارشنبه هفته گذشته، روز نخست پذیره‌نویسی صندوق پالایشی یکم بود که در این روز ۵۷۰ میلیارد تومان سهام این صندوق توسط مردم خریداری شد.
متقاضیان بخوانند
اما خرید سهام پالایشی چگونه است؛ بر اساس اطلاعیه‌هایی که در این خصوص صادر شده است، از روز چهارشنبه هفته پیش تا ساعت ۲۴ روز ۱۹ شهریور، زمان پذیره‌نویسی دومین ETF دولتی با نماد «پالایشی یکم» است. پذیره‌نویسی این صندوق برای افراد دارای کد معاملاتی از طریق کارگزاری و سامانه‌های آنلاین و برای افراد فاقد کد بورسی به وسیله درگاه‌های غیرحضوری بانکی امکان‌پذیر است. البته فروش واحد‌های این صندوق تنها از طریق معاملات برخط بورس ممکن است و دارنده آن باید برای فروش کد بورسی داشته باشد.
سقف سرمایه‌گذاری هر شخص حقیقی (هر کدملی ایرانی) در مجموع دو صندوق قابل معامله اول و دوم دولتی، ۵۰ میلیون ریال (۵ میلیون تومان) تعیین شده است. پذیره‌نویسی برای هر فرد دارای کدملی امکان‌پذیر است و محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد. در واقع در زمان پذیره‌نویسی نیاز به کد بورسی نیست و هر فردی که دارای کد ملی است، می‌تواند نسبت به پذیره‌نویسی اقدام کند.
نکته‌ای که وجود دارد، این است که کدملی جایگزین کد بورسی نمی‌شود، بلکه مبنا قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر فردی که کد بورسی ندارد، می‌تواند در ETF مشارکت کند، اما این به معنای جایگزین‌شدن نیست. متقاضیان می‌توانند با مراجعه به شعب بانکی که دولت اعلام کرده بدون داشتن کد بورسی خرید واحد‌های صندوق ETF را انجام دهند و بعد برای اخذ کد بورسی مراجعه کنند. در نهایت افراد برای نقل و انتقال سهم‌های ETF باید کد بورسی داشته باشند و عضو بورس باشند.
پس از اتمام پذیره‌نویسی و اخذ مجوز فعالیت صندوق از سازمان بورس و اوراق بهادار، سهام موضوع فعالیت این صندوق با اعمال ۲۰ درصد تخفیف به قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی قبل از شروع پذیره‌نویسی توسط سازمان خصوصی‌سازی به صندوق واگذار خواهد شد.
حداکثر تعداد واحد‌های سرمایه‌گذاری قابل خریداری توسط هر شخص حقیقی ایرانی دارای کدملی، پس از کسر میزان سرمایه‌گذاری همان فرد در صندوق دارا یکم، ۵۰۰ واحد سرمایه‌گذاری است. پذیره‌نویسی به صورت همزمان از طریق بورس اوراق بهادار تهران و شبکه بانکی کشور برای هر شخص حقیقی دارای کدملی امکان‌پذیر است.
در واقع پذیره‌نویسی واحد‌های این صندوق برای اشخاص دارای کد معاملاتی (کد بورسی) صرفاً از طریق کارگزاری‌های بورس و سامانه‌های آنلاین معاملاتی صورت می‌گیرد. اشخاص فاقد کد معاملاتی (کد بورسی) می‌توانند از طریق درگاه‌های غیرحضوری و حضوری بانک‌های منتخب برای خرید واحد‌ها اقدام کنند. هر شخص می‌تواند صرفاً یکی از این دو روش را انتخاب کند.
متقاضیان دارای حساب در هر یک از بانک‌های منتخب می‌توانند از طریق مراجعه به درگاه‌های غیرحضوری و حضوری که توسط بانک‌های مربوطه اطلاع‌رسانی خواهد شد و با ورود حداقل اطلاعات مورد نیاز، نسبت به پذیره‌نویسی واحد‌های سرمایه‌گذاری مذبور اقدام کنند. چنانچه متقاضی به درگاه‌های غیرحضوری و حضوری بانک منتخبی که در آن بانک فاقد حساب است مراجعه کند، بانک‌ها مکلف به پذیرش و دریافت اطلاعات وی هستند.
بر این اساس بانک‌های منتخب شامل ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، ملت، صادرات، تجارت، توسعه تعاون، رفاه کارگران، قرض‌الحسنه مهر ایران، پست‌بانک، اقتصاد نوین، پارسیان، پاسارگاد و کار‌آفرین می‌شوند.
چه سودی در میان است؟
تا پایان چهارم شهریورماه، یعنی روز مبنای قیمت‌گذاری پالایشی یکم، ارزش چهار نماد موجود در پورتفوی این صندوق به این شرح است: پالایش نفت بندر عباس (شبندر) ۱۹ هزار و ۲۵۴ میلیارد تومان، پالایش نفت اصفهان (شپنا) ۲۴ هزار و ۵۷۳ میلیارد تومان، پالایش نفت تهران (شتران) ۲۴ هزار و ۲۴۵ میلیارد تومان و پالایش نفت تبریز (شبریز) ۶ هزار و ۹۷۰ میلیارد تومان که مجموع آن ۷۵ هزار میلیارد تومان خواهد بود و با احتساب تخفیف ۲۰ درصدی کل ارزش آن به ۶۰ هزار و ۶۳۸ میلیارد تومان خواهد رسید.
با محاسبات انجام شده ۵۰۰ واحد از صندوق پالایشی یکم شامل ۴۶۰ سهم شتران، ۳۱۵ سهم شبندر، ۱۰۷ سهم شبریز و ۴۶۳ سهم شپنا خواهد بود. با توجه به افت قیمت نماد‌های پالایشی در مدت اخیر به نظر می‌رسد اگرچه بازدهی این صندوق همانند دارا یکم بالا نباشد، اما با توجه به تخفیف ۲۰ درصدی احتمالاً بتواند سوددهی خوبی را در زمان بازگشایی عاید سهامدارانش کند.
