از بهمنش تا فردوسی‌پور؛
نگاهی به گزارشگران ۶ دوره جام‌جهانی
زنده‌یاد عطاءالله بهمنش، عباس بهروان، جهانگیر کوثری، جواد خیابانی، عادل فردوسی‌پور و مزدک میرزایی صاحب صداهایی هستند که با گزارش خود فینال جام جهانی را از سال‌های دور تاکنون (۱۹۷۰ تا ۲۰۱۴ ) را برای ما ماندگار کردند.
به گزارش شمانیوز، در میان این گزارشگران، عادل فردوسی‌پور گزارش سه دوره از رقابت‌های فینال جام جهانی ـ ۲۰۰۲، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰ ـ را بر عهده داشته است.
در این گزارش به اسامی گزارشگرانی که فینال‌های جام جهانی فوتبال را طی دو دهه گزارش کرده‌اند، به ترتیب دوره برگزاری اشاره خواهیم کرد.
جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه برزیل و جواد خیابانی
شانزدهمین دوره جام جهانی فوتبال از تاریخ ۱۰ ژوئن تا ۱۲ ژوئیه سال ۱۹۹۸ در کشور فرانسه برگزار شد. این دوره از بازی‌ها با قهرمانی تیم ملی فوتبال فرانسه پایان گرفت که برزیل را در بازی پایانی با نتیجه ۳ به ۰ شکست داد. جواد خیابانی به عنوان گزارشگری که با گزارش بازی ایران و استرالیا نقطه عطفی در کارنامه خود به وجود آورد، گزارش حساس فینال جام جهانی ۱۹۹۸ برزیل را برعهده داشت و به عنوان گزارشگر اعزامی از همان جا این دیدار را گزارش کرد.
او درباره‌ی درباره تجربه گزارشگری، به جام جهانی ۹۸ فرانسه رجوع می‌کند و به ایسنا می‌گوید: آن زمان من حدود ۳۴ سال سن داشتم. بازی ایران ـ آمریکا پنج هزار نفر گزارشگر داشت. یکی از آن‌ها فقط زیر ۳۵ سال سن داشت که من بودم. گزارشگر تلویزیون کلمبیا ۷۵ سال سن داشت. گزارشگر تلویزیون آرژانتین ۵۵ سال سن داشت. این‌ها همه گزارشگرانی بودند که چون کنار هم بودیم و آن‌ها حرف می‌زدم، حرف‌هایشان یادم می‌آید. گزارشگر کلمبیا به من می‌گفت که تو الان گزارشگر تلویزیون ایران هستی!؟ خیلی کار اشتباهی کردند که بازی به این حساسی گزارشگر جوان را برای گزارشگری فرستاده‌اند. این بازی حساس نیاز به کسی دارد که با فوتبال زندگی کرده باشد، کار کرده باشد و تجربه کسب کرده باشد و خیلی از اطلاعات دیگر. خب به هر حال من آن بازی را گزارش کردم.
جواد خیابانی در این دوره از رقابت‌های جام جهانی هم گزارش دیدار رده‌بندی را عهده‌دار بود.
فردوسی‌پور و ۳ دوره فینال جام جهانی
جام‌جهانی ۲۰۰۶ مهمترین رویدادی است که عادل فردوسی‌پور آن را تجربه کرده است. او بیشتر بازی‌های ایران در راه رسیدن به این جام را گزارش کرد و تیم‌ملی در بازی با بحرین با گزارش این گزارشگر تلویزیونی، صعودش به جام‌جهانی را جشن گرفت. فردوسی‌پور به آلمان اعزام شد تا اولین جام‌جهانی را تجربه کند. او علاوه بر اینکه هر سه دیدار ایران در آن تورنمنت را گزارش کرد، حدود ۱۰ بازی دیگر هم از ورزشگاه‌های آلمان برای میلیون‌ها بیننده ایرانی با صدای خود روی آنتن برد. فینال جام‌های جهانی ۲۰۰۲ و ۲۰۱۰ هم با گزارش عادل فردوسی‌پور برای بینندگان ایرانی به صورت زنده پخش شد.
گزارش فینال جام جهانی ۲۰۰۲، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰ که به دیدار حساس تیم‌های ملی «برزیل آلمان»، «ایتالیا فرانسه» و «اسپانیا هلند» اختصاص داشت، به عادل فردوسی‌پور واگذار شد.
او که بازی‌های جام‌های جهانی ۱۹۹۸، ۲۰۰۲ و ۲۰۱۰ را هم گزارش کرده است، درباره‌ی تفاوت حضور در ورزشگاه‌های جام‌جهانی با گزارش از ایران معتقد است: جام‌جهانی یک فضای منحصربه‌فرد دارد. در آن زمان حتی کسانی که در طول سال فوتبال نمی‌بینند هم بازی‌ها را تعقیب می‌کنند. آنچه از جام‌جهانی ۲۰۰۶ در ذهن من مانده شوروشوق مردم است. عشقی که به تیم ملی کشورشان نشان می‌دادند.
او از بازی فینال که در جام‌جهانی ۲۰۰۶ گزارش کرده است خاطره‌ای نقل می‌کند و می‌گوید: من ۱۲، ۱۳ تا بازی را گزارش کردم خاطره‌ای که در ذهنم مانده به یکی از بازی‌های ایتالیا برمی‌گردد. فکر کنم بازی فینال بود. تصویر ماتراتزی را تلویزیون نشان داد. دقت کردم دیدم کل دستش خالکوبی شده است. گفتم، به جای اینکه روی دست ماتراتزی مقداری خالکوبی باشد، روی خالکوبی‌های ماتراتزی مقداری دست وجود دارد.
جام جهانی ۲۰۱۴ آلمان آرژانتین و گزارش مزدک میرزایی
گزارشگر مسابقه تیم‌های ملی آلمان و آرژانتین در مرحله فینال رقابت‌های جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل مزدک میرزایی بود.
او در این دوره گزارشگر اعزامی از سوی صدا و سیما انتخاب شد اما موفق نشد برای ورود به ورزشگاه‌های میزبان جام جهانی کارت بگیرد و با تاخیر به برزیل رفت. مزدک میرزایی نتوانست بازی‌های مهمی را گزارش کند اما به هر ترتیب گزارش فینال این رقابت‌ها به او واگذار شد.
میرزایی که در جام جهانی امسال مسابقه چندانی را گزارش نکرد، حالا برای دومین بار گزارش فینال جام جهانی را عهده‌دار می‌شود.
اما در کنار گزارشگرانی که این روزها پای اصلی گزارش مسابقات مهم فوتبال هستند، تلویزیون و مخاطبانش صداهایی را به خاطر دارند که مسابقات جام جام‌جهانی را در ذهنشان به یادگار ثبت کرده‌اند.
جام جهانی ۱۹۷۰ و زنده‌یاد عطاءالله بهمنش
عطاءالله بهمنش گزارشگری بود که در دوران کاری‌اش به زودی به گزارشگر برتر رادیو و اولین انتخاب این رسانه برای مهمترین رقابت‌های ورزشی تبدیل می‌شود. در دوران ۲۰ ساله همکاری با رادیو، بهمنش بسیاری از رقابت‌های ملی و بین‌المللی را با صدای گرم و گزارش‌های جذابش پوشش می‌دهد. طی آن دوران طولانی اغلب موفقیت‌های ورزشی ایران در المپیک با گزارش‌های او همراه است و بدین ترتیب صدای بهمنش نزد مردم ایران صاحب شناسنامه می‌شود.
چند نمونه از گزارش‌های خاطره‌انگیز و جملات قصار او طی آن سال‌ها زبانزد خاص و عام است و برخی از آن‌ها هنوز هم در خاطره علاقه‌مندانش باقی است. نمونه جالب این کلام شیرین را می‌توان در جام جهانی ۱۹۷۰ مشاهده کرد. جایی که بهمنش در گزارش بازی آلمان و مراکش در حالی که دروازه‌بان مراکش بالاتر از انتظار ظاهر شده و چندین بار از سقوط دروازه‌اش جلوگیری کرده بود گفت به نظر می‌آید گلر مراکش درِ دروازه را قفل کرده و کلیدش را انداخته روی پشت‌بوم کازابلانکا! این اتفاق ۴۴ سال قبل و در زمانی رخ داده است که هنوز طنازی و تکه‌پرانی به سبک گزارشگران امروزی مد نشده بود.
آقای گزارشگر بعد از پیروزی انقلاب در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ و در سال ۷۴ اولین بار پشت میکروفن زنده رادیو قرار گرفت و رقابت‌های کشتی جوانان جهان را گزارش کرد و پس از آن دیدار استقلال و پرسپولیس را که اولین بار بعد از انقلاب با حضور یک داور خارجی انجام می‌شد به شکل زنده گزارش کرد.
وی همچنین در ۵۴ سالگی گزارشگر بازی ایران و استرالیا و پیام‌رسان گل غفور جهانی بود. در آن بازی که در حضور بیش از ۹۵ هزار تماشاگر ورزشگاه آزادی فعلی برگزار شد در اواخر نیمه اول روی پاس زیبای علی پروین، غفور جهانی دروازه استرالیایی‌ها را باز کرد. عبارت معروف بهمنش برای آن دیدار، بازی با کلمات «غفور جهانی جام جهانی» بود که آن را برای مهاجم انزلی چی تیم ملی ماندگار کرد.
عباس بهروان و جهانگیر کوثری گزارشگران مسابقات جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا
جام جهانی ۱۹۹۴ عباس بهروان و جهانگیر کوثری
پس از انقلاب حکایت‌ها از جام جهانی ۱۹۹۴ آغاز شد وقتی که بهرام شفیع، عباس بهروان، جهانگیر کوثری و کیومرث صالح نیا به عنوان گزارشگران اصلی جام جهانی ۱۹۹۴، وظیفه‌ای خطیر را بر دوش گرفتند؛ گزارش کردن بازی‌های تاریخی جام جهانی و آشنا کردن مردم ایران با فوتبال روز دنیا و بازیکنان بزرگ آن دوره تاریخی.
بدون شک این افراد کار بسیار سختی را بر عهده داشتند چرا که چیزی به نام اینترنت و حتی روزنامه ورزشی موجود نبود. روزنامه ابرار ورزشی هم پس از جام جهانی ۱۹۹۴ به عنوان اولین روزنامه ورزشی منتشر شد. تنها مرجع کسب اطلاعات از تیم‌ها و اخبار جام، استفاده از دو مجله کیهان ورزشی و دنیای ورزش و البته اخبارهای ورزشی کوتاه ۳ الی ۴ دقیقه‌ای بود.
اواخر دهه ۵۰ که مصادف با پیروزی انقلاب اسلامی بود، جهانگیر کوثری گام به دنیای گزارشگری گذاشت. کوثری سال ۷۳ و پس از پایان جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا کم‌کم از تلویزیون به عنوان گزارشگر فاصله گرفت.
عباس بهروان که قدیمی‌ها او را در گزارشگری جام جهانی ۱۹۹۴ به خاطر دارند، سابقه گزارشگری، مفسری، مجری‌گری ورزشی و نویسندگی مطبوعات را در کارنامه خود دارد. او پس از سال‌ها حضور در عرصه گزارشگری درباره مهمترین نقدی که به گزارشگران فعلی دارد، می‌گوید: اشتباه اکثر گزارشگران فعلی این است که تفاوت بین گزارشگری، مجری‌گری، مفسری و کارشناسی را رعایت نمی‌کنند، ضمن اینکه اغلب دیده شده است که بیشتر اطلاعات می‌دهند تا گزارش و گاهی هم بیش از اندازه اسیر احساسات خود می‌شوند.
در آن سال جام جهانی ۱۹۹۴ به میزبانی آمریکا برگزار شد و برزیل در نخستین فینال جام جهانی که با نتیجه بدون گل تمام شد توانست در ضربات پنالتی ایتالیا را شکست دهد و برای چهارمین بار قهرمان جهان شود.
بهروان می‌گوید: خاطره‌ای از جام جهانی ۹۰ ایتالیا دارم که تمام گزارش‌ها را تنهایی گفتم، در حالی که آن زمان نه اینترنتی بود و نه فضای مجازی برای به دست آوردن اطلاعات. فقط کیهان ورزشی و دنیای ورزش را پیگیری می‌کردیم. خاطره دیگرم مربوط به زمانی است که حسین رضازاده به مسابقات المپیک سیدنی رفت. من رکوردهای رضازاده را می‌دانستم و قطعا مدال می گرفت. به همین خاطر هماهنگ کردیم که مادرش را روی خط بیاوریم. حسین رضازاده و مادرش روی خط و من هم بودم. مادر رضازاده با حالت عجیب حسین را صدا زد و گفت بدبختی ما تمام شد. فردای آن روز یک روزنامه ورزشی نوشت: «بهروان اشک مردم را درآورد».
