جنگ روسیه و اوکراین و تاثیر آن بر بازارهای اقتصادی جهان

علی آبشناس-  خبرنگار شمانیوز: محمدپارسا نجفی کارشناس حوزه بین‌الملل گفت: هم قیمت جهانی نفت و هم قیمت طلا در بورس های آمریکا تعیین می شود و شرکت های واقع در بورس آمریکا همیشه از وقوع جنگ سود می برند.

طی روزهای گذشته خبرهایی ضدونقیض از بحران اوکراین و جنگ روسیه با این کشور را همگی خوانده‌ایم و امروز نیز در صدر اخبارهای رسانه‌های خارجی و داخلی اطلاعاتی از درگیری‌های پراکنده و احتمال وقوع یک جنگ ثابت  که حتی بعضی رسانه‌ها از زبان سردمداران کشورهای اروپایی آن را تهدیدی در یک جنگ تمام‌عیار منتشر کرده‌اند، را مطالعه کرده‌ایم.

اما این میزان درگیری ها تا کجا تایید شده و دوام خواهد داشت؟ اینکه چه میزان سود اقتصادی برای آمریکا و روسیه دارد؟ تأثیر جنگ روسیه و اوکراین بر روند مذاکرات و بازارهای اقتصادی جهان خصوصا ارز، طلا و سکه ، رمزارزها و نفت چگونه خواهد بود؟ موضوعاتی است که در گزارش پیش روی شما در صحبت با محمدپارسا نجفی کارشناس مسائل بین‌الملل با خبرنگار شمانیوز مطرح گردیده است که با هم می‌خوانیم.

علت اصلی جنگ روسیه و اوکراین چیست؟

محمدپارسا نجفی کارشناس حوزه بین‌الملل درباره دلایل جنگ روسیه و  اوکراین گفت: دولت آمریکا و انگلیس و برخی از اعضای ناتو تلاش زیادی کردند که دولت غربگرای اوکراین به رهبری ولادیمیر زلنسکی رو تشویق کنند تا وارد فاز درگیری نظامی با جدایی‌طلبان روس‌تبار منطقه دونباس در شرق اوکراین بشود تا زمینه برای واکنش نظامی روسیه فراهم بشود و با ورود نیروهای روسیه به خاک اوکراین تلاش بشود برای تبدیل اوکراین به یک باتلاق جنگ فرسایشی علیه روسیه، تا از این رهگذر روسیه را به سمت بحران سوق بدهند.

وی ادامه داد: البته هدف روسیه در مسئله اوکراین بیشتر  مواجهه با ناتو هست یعنی هدفشان این است که اوکراین عضو ناتو نشود تا سلاح‌ها و ارتش آمریکا در اوکراین مستقر نشود. طبعا اگر اوکراین عضو ناتو بشود به این معنی است که ارتش آمریکا و سایر اعضای ناتو می‌توانند در فاصله حدود ۱۵۰ کیلومتری از مسکو (پایتخت روسیه) مستقر بشوند و این به معنای تهدید بالفعل حاکمیت روسیه و پایتخت این کشور محسوب می‌شود. در حالی که روسیه توانایی‌های مشابه را در مورد پایتخت های مهم کشورهای عضو ناتو مثل آمریکا را ندارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به  اعلام استقلال دو استان دونتسک و لوهانسک افزود: اعلام استقلال این دو استان که در مجموع به عنوان منطقه دنباس شناخته می‌شوند و رسمیت یافتن آنها توسط ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، یک گام برای تجزیه اوکراین محسوب میشود و در اصل اوکراین با دل سپردن به وعده های توخالی آمریکا و انگلیس یک بخش مهمی از خاک خودش را از دست داد. آن هم بخشی که از نظر سرمایه گذاری از نظر صنعت و توانمندی تولیدی بسیار حائز اهمیت و دارای ارزش برای اوکراین بود.

نجفی اضافه کرد: منطقه دنباس که شامل دو استان لوهانسک و دونتسک می‌شود و اکثریت قریب به اتفاق‌شان روس تبار هستند و از سال ۲۰۱۴ که دولت غربگرای یانکوویچ سقوط کرد، همزمان با جدا شدن منطقه شبه جزیره کریمه اوکراین این منطقه هم اعلام استقلال کرد اما با واکنش شدید ارتش اوکراین و یک جنگ نسبتا فرسایشی چند ساله و در نهایت توافق صلح مینسک، قرار شد که این منطقه از خاک اوکراین جدا نشود و دولت کی‌اف به این دو استان خود مختاری بدهد که متاسفانه با مداخله گری آمریکایی‌ها خودمختاری داده نشد و دولت زیلنسکی تلاش می‌کرد با حمله نظامی جدایی طلبان را سرکوب کند و با اخراج روس‌تبارها حاکمیت کی‌اف را به  این دو منطقه بازگرداند که با واکنش روسیه این اتفاق نیفتاد و در نهایت دومای روسیه به رسمیت شناختن استقلال این دو استان را تصویب کرد و در نهایت رئیس جمهور روسیه را امضا کرد و برخی کشورها مثل نیکاراگوئه هم استقلال دو استان دونتسک و لوهانسک را به رسمیت شناختند.

آمریکا و اروپا در بحران اوکراین چه نقشی دارند؟

کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در خصوص تهدیدات؛ هم بایدن و هم جانسون و هم مکرون تمام صحبت‌هایی که مطرح کردند، تو خالی هست و اینکه واکنش نظامی نشان بدهند، هیچکدام از اعضای ناتو قصد انجام واکنش نظامی در مقابل روسیه را نداشتند، ندارند و نخواهند داشت. بلکه فقط تلاش می‌کردند که اوکراین را به یک قربانی در مقابل برنامه‌های خودشان علیه روسیه تبدیل بکند شاهد مثال آن هم خروج نظامیان آمریکایی از اوکراین و بستن سفارت آمریکا از کی‌اف است. اگر آمریکا قصد داشتند در برابر روسیه در اوکراین به جنگی هرگز عقب نشینی نمی کردند.

فرار آمریکا در شرایط سخت اقتصادی با بحران‌افکنی در سطح جهان

نجفی تصریح کرد: روسیه می دانست که باید از توان نظامی خود برای اعمال قدرت بر آمریکا استفاده کند و می داند که آمریکای امروز آن قدرت 20 سال قبل را ندارد. به همین خاطر اقدامی را که هشت سال قبل انجام نداد، اکنون در استقلال منطقه دونباس انجام داد.

این کارشناس حوزه بین‌الملل درباره سود آمریکا از تنش‌آفرینی در بحران اوکراین، اظهار داشت: همه ما می‌دانیم که آمریکا در یک شرایط بسیار سخت اقتصادی قرار دارد و به دلیل افول قدرت، آمریکا توانایی یک جنگ تمام عیار با کشوری در حد و اندازه ونزوئلا را هم ندارد، چه برسد به روسیه که دومین ارتش قدرتمند جهان را دارد و دارای سلاح هسته‌ای هست که حتی این سلاح‌های روسیه از آمریکا هم بیشتر است. بنابراین آمریکایی‌ها و سایر کشورهای عضو ناتو هم هرگز توانایی درگیر شدن نظامی را با روسیه  ندارند.

وی درباره اقدام اخیر آمریکا در تحریم روسیه، اضافه کرد: این مسئله مهمی برای روسیه محسوب نمی‌شود، چون روسیه ارتباطات تجاری گسترده‌ای با آمریکا و کانادا و انگلیس ندارد. تنها بخشی که می‌تواند برای روسیه مهم باشد آلمان هست که مسئله تحریم خط لوله نورد استریم ۲ که گاز روسیه را مستقیماً از بستر دریای شمال به آلمان منتقل میکند- از دریای بالتیک برای آلمان – که این موضوع از قبل بحران اوکراین هم مطرح بوده است.

نجفی تصریح کرد: اتحادیه اروپا بعد از ملت اوکراین دومین متضرر افزایش اختلافات در اوکراین است و همانطور که شاهد بودیم امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و آلمان تلاش زیادی کردند با سفر به مسکو مانع افزایش اختلافات بشوند و تا حدی هم باعث کاهش بحران و مانع بزرگتر شدن این اختلافات شدند. اما در مورد سازمان ملل؛ کلاً سازمان ملل، یک بازیچه در اختیار آمریکا است و اصولاً هیچ تأثیری در هیچ بحرانی تاکنون در جهان نداشته، ندارد و نخواهد داشت. سازمان ملل بر خلاف اسم خودش یک سازمان جهانی و یک مجموعه دموکراتیک بر اساس نظر کشورهای مختلف نیست، بلکه فقط یک عنوان هست در اختیار ایالات متحده آمریکا و در بحران اوکراین هم بیشتر تاثیر مفید و مثبتی به نفع ملت‌های منطقه نداشته و ندارد.

سود جنگ روسیه و اوکراین برای آمریکا و اروپا

محمدپارسا نجفی با اشاره به سابقه تنش‌‌آفرینی‌ها در اوکراین، گفت: آمریکا و انگلیس تاکنون سه بار تلاش کردند ملت اوکراین را قربانی اهداف خودشان کنند و به جنگ روسیه بفرستند و همیشه هم ملت این کشورها بودند که آسیب دیدند. متاسفانه ملت اوکراین به جای توجه به توانمندی‌های خودشان و تلاش برای استقلال واقعی برای نجات پیدا کردن از دست روس‌ها به غرب پناه می برند و همین پناه به غرب باعث می‌شود که آسیب بیشتری هم از طرف غرب هم از طرف روسیه متحمل بشوند (مثل ماجرای نسل کشی هولودومور در سال ۱۹۳۲ و ۱۹۳۳). الان هم اقتصاد اوکراین به شدت در این تحولات ۸ سال گذشته آسیب دیده است چرا که اقتصاد اوکراین هم از نظر صنعتی و هم از نظر انرژی به شدت به روسیه وابسته بود. اوکراین در این مدت متضرر شد و این ضررهایی که متحمل شد، هرگز از طرف غرب جبران و جایگزین نشد یعنی غرب هیچ کمکی در این مورد انجام نداده است. سلاح هایی که آمریکا و انگلیس برای اوکراین ارسال کردند نشان می دهد که آنها به دنبال تقویت ارتش اوکراین بودند و هیچ اقدامی برای ارسال تسلیحات هوایی و دریایی به اوکراین کردند. بلکه سلاح هایی مثل موشک های ضدزره که برای ارتش اوکراین ارسال کردند نشان می‌دهد که تنها هدفشان درگیر کردن روسیه در یک باتلاق جنگ فرسایشی هست و الا آنها می‌توانستند در این یک دهه اخیر از نظر هوایی یا دریایی ارتش اوکراین را تقویت کنند ولی چون این کار هزینه‌بر هست آنها حاضر نیستند هزینه ای در قبال بحران‌آفرینی در اوکراین متحمل شوند و فقط از جان و مال اوکراینی‌ها مایه می‌گذارند.

وی اضافه کرد: تمام این موارد  در حالی است که کشور اوکراین هم از نظر ژئواکونومیک و هم ژئوپلتیک در جایگاه بسیار خوبی واقع شده و می‌تواند به عنوان یک ترانس‌هاب انرژی در منطقه و قاره اروپا محسوب بشود و در گذشته (دوران شوروی سابق) هم بیشتر خطوط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا از خاک اوکراین عبور می‌کرد و حتی از نظر ترانزیت بار و مسافر هم کشور اوکراین می توانست به عنوان یک چهارراه عمل بکند، اما متاسفانه به دلیل فعالیت یهودی هایی که در اوکراین و مورد حمایت رژیم صهیونیستی و آمریکا و انگلیس هستند و به قدرت رسیدن اشخاص یهودی مثل ولادیمیر زلنسکی رئیس جمهور و همچنین نخست وزیر اوکراین که هر دو یهودی هستند، کشور اوکراین به پرتگاه بدبختی جنگ و تجزیه سوق داده شد.

کارشناس مسائل بین‌الملل درباره نفع و سود آمریکا و اروپا از این جنگ و آسیب اقتصادی برای روسیه و اوکراین، اظهار داشت: در مجموع رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین قصد نداشته که این بحران اوکراین و با جنگ نظامی یعنی به معنای واقعی کلمه حمله گسترده زمینی حل بکند بلکه یکی از اهداف بلندمدت دولت روسیه این است که جریان غربگرا در اوکراین ساقط بشود و دولت طرفدار روسیه در اوکراین به مانند سال‌های ابتدایی استقلال اوکراین یا مشابه زمانی که شوروی سابق وجود داشت، تشکیل بشود و دولت اوکراین مشابه دولت بلاروس، هم راستا با روسیه حرکت بکند. البته این موضوع یکی از اهداف بلندمدت روسیه است و طبعاً روسیه تمایل ندارد این هدف را با جنگ نظامی پیگیری بکند. اما اگر فشار آمریکا و انگلیس و حماقت دولت زلینسکی در کی‌اف افزایش پیدا بکند و بر طبل جنگ کوبیده بشود طبعاً دامنه تنش ها افزایش پیدا می کند و احتمال جنگ هست.

وی افزود: جنگ اول از همه برای ملت اوکراین و دوم برای کشور روسیه، خسارت بار هست. هرچند بخشی از آسیبی که ممکن است از نظر تحریم اقتصادی به روسیه وارد بشود مانند افزایش قیمت نفت که به حدود ۱۰۰ دلار رسیده، قابل جبران است. اما طبعا اوکراین و روسیه هر دو از این جنگ آسیب می‌بینند و یکی از اهداف آمریکا این است که با درگیر کردن روسیه در منطقه اوکراین، خیال خود را از بابت روسیه راحت کند و متمرکز به مقابله با کشور چین بشود.

تاثیر بحران جنگ اوکراین بر بازارهای جهانی

بحران اوکراین و انتشار اخبار مبنی بر جنگ روسیه با اوکراین به اذعان بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بین‌الملل و اقتصادی تأثیرات فراوانی بر بازارهای اقتصادی جهان خواهد داشت. همانطور که امروز دیدیم که بازار طلا و نفت روندی افزایشی و بازار رمزارزها دچار کاهش شدید شدند.

محمدپارسا نجفی کارشناس مسائل بین‌الملل در این باره اظهار داشت: تأثیر این بحران و جنگ بر بازار نفت کاملا افزایشی خواهد بود و طبعاً می تواند موجب افزایش درآمد کشورهای صادر کننده نفت شود. هر چه بر مدت زمان و شدت این بحران افزوده شود این دامنه افزایش قیمت نفت هم بیشتر خواهد بود؛ چرا که این بحران در چهارراهی واقع شده که یک سوی آن تولیدکننده بزرگ نفت و گاز قرار دارد و طرف دیگر در نزدیکی اروپاست که اتحادیه اروپا خود از بزرگترین واردکنندگان منابع هیدروکربنی است و اتفاقاً از مشتریان بزرگ گاز روسیه محسوب می شود. از طرف دیگر در زمستان قرار داریم و قاره اروپا هم در نیمکره شمالی واقع شده و سردسیر است.

تاثیر جنگ روسیه و اوکراین بر قیمت ارز، طلا و نفت

محمدپارسا نجفی در خصوص این که تا چه میزان درگیری میان روسیه و اوکراین به نفع اقتصاد آمریکا در شرایط فعلی است، گفت: تا جایی که می دانم رابطه طلا و ارزش دلار در جهان همواره نسبت وارونه داشته و هر چه قیمت طلا بالاتر رود از ارزش برابر دلار کاسته می شود. همچنین هم قیمت جهانی نفت و هم طلا در بورس های آمریکا تعیین قیمت می شود و شرکت های واقع در بورس آمریکا همیشه از وقوع جنگ سود می برند.

وی ادامه داد: اما مسئله متفاوتی که اثبات شد این نظریه است که؛ آمریکا دیگر قادر به رویارویی مستقیم نظامی در یک جنگ بزرگ نیست کاملا درست بوده است و اقتصاد آمریکا مانند 20 سال قبل توان تحمل هزینه های یک جنگ فراگیر را ندارد. اکنون هم دیده می شود که آمریکا علیرغم نیاز به جنگ، خود حاضر نشد حضور مستقیم نظامی داشته باشد، اما از بالارفتن قیمت های جهانی نفت می تواند سود ببرد.

نجفی افزود: دقت کنیم با کاهش ارزش دلار آمریکا زمینه صادرات بیشتر و طبعاً افزایش تولید که موجب رونق اشتغال در داخل ایالات متحده می‌شود بیشتر فراهم خواهد شد. از طرف دیگر چین نیز مجبور به کاهش ارزش برابری یوان با دلار خواهد شد. هر چند کاهش ارزش دلار در بلند مدت برای اقتصاد آمریکا مناسب نیست، ولی ارزش دارایی کشورهایی مانند: ژاپن، عربستان و  چین را که از بزرگترین خریداران اوراق قرضه خارجی آمریکا محسوب می شوند، کاهش می دهد.

بحران اوکراین به نفع ایران در روند مذاکرات وین است

این کارشناس حوزه بین‌الملل در جواب سوال خبرنگار شمانیوز پیرامون تأثیر بحران اوکراین در روند مذاکرات وین، اظهار داشت: هر زمان که اختلاف و بحران میان آمریکا و اروپا از یک طرف و کشورهای دیگر مانند روسیه و چین ایجاد شود می تواند برای ایران مفید واقع گرد.

محمدپارسا نجفی تصریح کرد: طبعا آمریکا توانایی درگیر شدن در سه جبهه گوناگون در سه منطقه مختلف جهان را ندارد و چنان که می دانیم آمریکا بیشتر توان دریایی خود را به نزدیک مرزهای چین منتقل کرده و یک ناوگان باقی مانده را در مدیترانه نگه داشته است و منطقه پیرامون ایران شاهد کاهش نیروهایی آمریکایی است. این احتمال که آمریکا امتیازاتی به ایران بدهد تا وقت و تمرکز خود را بر درگیری با روسیه و فشار به چین متمرکز کند بسیار زیاد است.

وی با اشاره به حضور تیم مذاکره‌کننده در وین، تصریح کرد: اکنون تهران می‌تواند امتیازات حداکثری و خیلی بیشتر از برجام را هم در ابعاد هسته ای هم در خصوص تحولات منطقه غرب آسیا از جمله عقب نشینی عربستان از یمن و خروج آمریکا از عراق را مطالبه کند.