کتاب هایی که از بحث های اتوبوسی شما را فراتر می برند
ما ایرانیان سیاست با خونمان عجین شده است و کمتر هم‌نشینی و دورهمی‌ای را می‌توانیم بیابیم که در آن بحث از سیاست نشود. اما چگونه با بالا بردن فرهنگ سیاسی از بحث‌های سطحی که در تاکسی و اتوبوس‌ها می‌شنویم فراتر برویم؟
به گزارش شمانیوز: ما ایرانیان سیاست با خونمان عجین شده است و کمتر هم‌نشینی و دورهمی را می‌توانیم بیابیم که در آن بحث از سیاست نشود. اما چگونه با بالا بردن فرهنگ سیاسی از بحث‌های سطحی که در تاکسی و اتوبوس‌ها می‌شنویم فراتر برویم؟
فرهنگ سیاسی چیست؟
یکی از مفاهیم کلان در علوم سیاسی و اجتماعی، «فرهنگ سیاسی» است؛ مفهومی که از ترکیب دو مؤلفه فرهنگ و سیاست پدید آمده و در یک تعریف کوتاه و ساده می‌توان آن را مجموعه نگرش‌ها و باورهای یک جامعه نسبت به نظام سیاسی خود دانست.
فرهنگ سیاسی را در یک عبارت کلی می‌توان به عنوان بخشی از فرهنگ اجتماعی، مجموعه‌ای از نگرش‌ها و جهت‌گیری‌های اعضای یک جامعه نسبت به نظام سیاسی، نخبگان سیاسی و قدرت‌های سیاسی تعریف کرد.
حال در این نوشتار با معرفی چند کتاب مناسب در باب تاریخ سیاسی معاصر کشور و علم سیاست، بر آنیم که با قدم گذاشتن در وادی عمیق اندیشه‌ای مخاطب با ارتقای فرهنگ سیاسی خود، با تحلیل بهتر و صحیح نسبت به موضوعات موضع‌گیری کند تا حذف کلیشه‌هایی مثل «کارخودشان بود» کمی واقعی‌تر به فکر فرو برود.
آوردگاه (محمدعلی الفت‌پور)
در کتاب «آوردگاه» چهل پاسخ به شبهات و چالش‌ها درباره ماهیت و تاریخ انقلاب اسلامی پاسخ داده شده است. در کتاب «آوردگاه» ۲ هزار ۵۰۰ سند کمتر دیده‌شده از تاریخ معاصر پس از انقلاب به رشته تحریر درآمده است. در این کتاب روایت تدابیر و رویکردهای رهبری و جمهوری اسلامی ایران در حوادث و رویدادهای سیاسی و اجتماعی چهار دهه اخیر منتشر شده است. در طول تاریخ انقلاب وقابع متعدد عبرت‌آموزی وجود دارد که غفلت از بازشناسی آن سبب تکرارشان شده است. نشناختن ظرفیت منحصر به فرد رهبری انقلاب در تدبیر امور سیاسی کشور، تکرار نافرجام مذاکره و… از نمونه‌های غفلت تاریخی هستند که اثراتش در روزمره ما به وضوح پدیدار است.
از این رو، نویسنده در این کتاب، تلاش دارد تا با گزیده‌گویی و تحلیل منطقی روایت‌ها در فصول مختلف به فضای ذهنی مخاطب نسل جدید نزدیک‌تر شود.
چرا آیت‌الله خامنه‌ای خود را شایسته رهبری نمی‌دانست؟!
آیا امام خمینی (ره) اعتراف به اشتباه خود کرد؟!
چرا حصر خانگی موسوی و کروبی ادامه دارد؟!
نگاهی به اختلافات آیت‌الله خامنه‌ای و میرحسین موسوی در دوران نخست وزیری
اولین بار منتظری گفت به زور صیغه کردند و اعدام کردند
چرا آیت‌الله خامنه‌ای آمریکا را قابل اعتماد نمی‌داند؟!
چرا امام خمینی (ره) گفت روحانی نباید رئیس جمهور شود؟!
آیا ایران آغازگر جنگ ۸ ساله بود؟
آیا کشور ایران را سپاه اداره می‌کند؟!
تاریخ ایران مدرن (یرواند آبراهامیان)
یرواندآبراهامیان در ارزیابی مجدد تاریخ ایران مدرن، سفر خود را در طول قرن بیستم از کشف نفت شروع می‌کند و تا مداخلات امپریالیستی، حکومت پهلوی‌ها و در سال ۱۹۷۹، انقلاب و تولد جمهوری اسلامی پیش می‌رود. در این سال‌ها، این کشور جنگ تلخی را با عراق داشته است، جامعه زیر لوای روحانیت تحول یافته و در نهایت مبارزه برای قدرت بین دولت و نخبگان قدیمی، روشنفکران و طبقه متوسط تجاری گسترش یافته است. در حالی که او با جدیت درباره پیچیدگی‌های سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی کشور صحبت می‌کند، در قلب کتاب وی مردم ایران قرار دارند. در حالی که ایران در آغاز قرن بیست‌ویکم به عنوان یکی از قدرتمندترین کشورها در خاورمیانه مطرح می‌شود، کتاب تاریخ یران مدرن به مردم و مقاومت آن‌ها اختصاص دارد.
تاریخ ایران مدرن بیش از آنکه مناسب تاریخ‌دان‌ها باشد، برای دانشجویان و علاقه‌مندان تاریخ که قصد دارند به طور خلاصه ولی جامع در جریان وقایع ۲۰۰ سال اخیر ایران قرار بگیرند کاربردی است. لحن ساده و عامیانه کتاب تاریخ ایران مدرن برخلاف بیشتر کتاب‌های تاریخ نیز آن را برای همه قابل فهم کرده است.
یرواند آبراهامیان، در ارزیابی ریشه‌ای تاریخ معاصر ایران مدرن، افزون بر بررسی جامع سده بیستم، موضوعاتی نظیر اکتشاف نفت، دخالت‌های خارجی، نقش دودمان پهلوی و همچنین انقلاب ۱۳۵۷ و زایش جمهوری اسلامی را مورد واکاوی دوباره قرار داده است. ایران در این بین تجربیات دیگری را نیز از سر گذرانده است که از جمله می‌بایست به جنگ خانمان‌سوز عراق، دگرگونی‌های جامعه در سه دههٔ اخیر و از همه تازه‌تر، توسعه و گسترش دولت و مبارزه برای قدرت در میان نخبگان قدیمی، روشنفکران و طبقه متوسط تجاری اشاره کرد.
نویسنده که یکی از ممتازترین تاریخ‌نویسان ایران کنونی به شمار می‌رود، در این اثر همزمان با بررسی فراز و نشیب‌های سیاست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای کشور، با چیرگی هرچه تمام‌تر مردم ایران را در کانون توجه‌اش قرار داده است. مردمی که طی یک سده تحمل جنگ و انقلاب همچنان به بقای خود ادامه داده‌اند. این کتاب در واقع به این مردم و نیز انعطاف‌پذیری آنان همزمان با ظهور این کشور به مثابه یکی از توانمندترین قدرت‌های خاورمیانه، تقدیم شده است.
سیاست و یوتوپیا (فیلیپ پی واینر)
کتاب حاضر شامل یازده مدخل یا مقاله از بخش سیاسی فرهنگ تاریخ اندیشه به سرویراستاری فیلیپ پی. وینر فیلسوف سیاسی آمریکایی است. هر مدخل توسط متفکر نامی حوزۀ تخصصی خود مانند سیدنی هوک (مارکسیسم)، کارل دیتریش براخر (توتالیتاریسم)، جان پلامناتز (لیبرالیسم) و دیگران نوشته شده است. مقالات این کتاب نه‌تنها مخاطب علاقه‌مند را با مفاهیم بنیادی فلسفۀ سیاسی آشنا می‌کند بلکه با بحث‌های تحلیلی خود، تاریخ تحول یک مفهوم و اندیشۀ مرتبط با آن را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. از این جهت، پاسخگوی نیاز مخاطب آگاهی است که می‌خواهد دربارۀ مفاهیم مرتبط با تاریخ اندیشه، تأمل عمیق‌تری داشته باشد.
ولایت و حکومت (آیت‌الله خامنه‌ای)
این کتاب شامل مجموعه بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در ارتباط با موضوع ولایت و حکومت است که از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۹۰ توسط ایشان ایراد شده، این پراکندگی زمانی، خود به سه بخش اساسی قابل تقسیم است. بخش اول شامل بخشی از سخنرانی‌های پیوسته‌ای است که در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۵۳ ایراد شده و «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» نام دارد؛ این نامی است که توسط خود ایشان، در همان ایام انتخاب شده است.
در این سخنرانی‌های سلسله‌وار، مباحث بسیار مهمی درباره ولایت و حکومت مطرح شده است که در کتاب خواهید خواند. البته مباحث طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، مطالبی سرشار از معارف ناب است که شامل موضوعات ایمان، توحید، نبوت و ولایت است که جا دارد به صورت یکجا و در کنار هم دیده و خوانده شوند.
بخش دوم شامل مجموعه نماز جمعه‌ها است و بیانات ایشان در خطبه‌هایی که در دوران ریاست جمهوری، در سال‌های 1362 و 1363 و ۱۳۶۶ ایراد شده است. مباحثی که از خطبه‌های نماز جمعه برای این کتاب انتخاب شده و به طور مفصل به آن پرداخته شده، مسئله ولایت و حکومت است. در این کتاب از بیست‌وپنج خطبه نماز جمعه، در ذیل این بحث استفاده شده است که بیش از شصت درصد از کتاب را شامل می‌شود.
بخش سوم شامل بعضی سخنرانی‌های پراکنده در دوران ریاست جمهوری و رهبری ایشان است که به خوبی فضاهای خالی بحث را تکمیل کرده‌اند. در دوران رهبری، فرصت‌هایی همچون عید غدیرخم و همچنین دیدار با اعضای مجلس خبرگان، این فرصت را برای ایشان مهیا می‌کرده است که به این مباحث بپردازند.
دولت و انقلاب در ایران (حسین بشیریه)
حسین بشیریه با دیدگاهی تاریخی و تحلیلی خود در این کتاب دو دهه از تاریخ ایران یعنی از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۸۲ را مورد بررسی قرار داده و با اعتقاد بر این که انقلاب ایران از نوع مدل انقلابی جیمز دیویس بوده، تحلیل می‌کند که چگونه و تحت چه شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه ایران به انقلاب رو آورد. او در بخشی از این کتاب می‌گوید: انقلاب اسلامی ایران نیز تابع مدل کلاسیک انقلاب است. این انقلاب نیز مانند همه انقلاب‌های کلاسیک دیگر، انقلابی «خود انگیخته» بود و نه «مبتنی بر طرح قبلی» انقلابی که تحقق‌اش بر پایه طرح قبلی باشد، از روستاها و حومه شهرها آغاز و به پایتخت ختم می‌شود. این نوع انقلاب، بخشی از یک طرح و برنامه شفاف و از پیش ریخته برای بازسازی دولت است و از این رو، دوران پس از انقلاب، محل نزاع میانه روها و تندروها بر سر تصاحب قدرت نخواهد بود.
