آب شرب
تأمین 30 درصد از نیاز آب شرب پایتخت با تکمیل تونل انتقال آب سد لار تا 1404
با توجه به افزایش جمعیت پایتخت در سال‌های اخیر، نیاز آبی نیز روزانه در حال افزایش است و این نیاز آبی علاوه بر بحث کشاورزی و صنعت در بحث تامین آب شرب به‌شدت خودش را نشان می‌دهد.
در صورت تأمین بودجه لازم، تکمیل تونل انتقال آب سد لار تا 1404 به بهره‌برداری خواهد رسید و می‌تواند تأمین 30 درصد از نیاز آب شرب پایتخت را انجام دهد.
آب شرب به پایتخت در حال حاضر از سدهای امیرکبیر، لتیان، لار، طالقان و ماملو تامین می‌شود که در این میان سد لار، سهم کمتری در تامین آب پایتخت داشته که این سهم کم به واسطه سازه ضعیف این سد است.
سد لار در اواخر دهه ۵۰ توسط فرانسوی‌ها به بهره‌برداری رسید، اما دو مورد جانمایی اشتباه و همچنین سازه ضعیف آن باعث شده فرار و نشت آب زیادی داشته باشد و هیچ‌گاه نتوانسته به تمام ظرفیت خود برسد. در همین راستا چند سال پیش قرار شد تونلی برای انتقال نشتی آب از سد لار به سد لتیان ساخته شود تا از فرار آب جلوگیری کند.
در این راستا، علی زنوبی، مدیر عامل موسسه فاطر قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا درباره تکمیل پروژه انتقال آب لار اظهار کرد: آب از این تونل به سد لتیان منتقل می‌شود. در واقع آب از رودخانه هراز و سد لار واحد تونلی به طول ۲۰ کیلومتر می‌شود که زیر سد لتیان قرار دارد. آب از طریق این تونل‌ها به سد لتیان و سپس به شهر تهران منتقل می‌شود.
وی با بیان اینکه سازه سد لتیان در زمان ساخت برخی ایرادات را داشته، گفت: سد لار را فرانسوی‌ها در دهه ۵۰ اجرا کردند، اما با اینکه پیمانکار خارجی داشته، نشتی آب و فرار آب زیادی دارد و پیمانکار برای اینکه بتوانند مشکل فرار آب را حل کند، این پروژه را اجرا کرده است.
شرق تهران تا سال 1404 از وضعیت بحرانی آب خارج می‌شوند
مدیرعامل موسسه فاطر قرارگاه خاتم‌الانبیا با بیان اینکه تمام فرار آب سد لار وارد رودخانه هراز می‌شود، گفت: سالی ۳۳۰ میلیون تخصیص این آب است که اکنون ۱۵۰ میلیون آن پمپاژ می‌شود. با تکمیل این تونل دیگر نیازی به پمپاژ نیست و لذا ۱۸۰ میلیون هم به آن ۱۵۰ میلیون اضافه شده و به عدد ۳۳۰ میلیون می‌رسد.
زنوبی افزود: این آب به شرق تهران می‌رود و با توجه به وضعیت بحرانی منابع آب تهران کمک بسیار زیادی محسوب می‌شود. در حال حاضر بخش زیادی از آب شرق تهران به‌وسیله آب چاه تامین می‌شود، اما با تکمیل این پروژه دیگر نیاز آبی به چاه و کاهش پیدا می‌کند.
وی با بیان اینکه اگر منابع به موقع تامین شود تا سال ۱۴۰۴ شاهد تکمیل پروژه تونل هستیم، تصریح کرد: منابع مالی موردنیاز این طرح بین ۲ تا 3 هزار میلیارد تومان است که تاکنون ۵۰۰ میلیون تومان به این پروژه تخصیص داده شده است.
زنوبی در پاسخ به سوال خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج مبنی بر مشکلات زیست محیطی این پروژه و اخذ مجوز محیط زیستی این طرح نیز توضیح داد: مجوز محیط زیستی طرح نیز توسط سازمان حفاظت محیط زیست دو سال پیش صادر شد و بعد از آن هم ردیف بودجه عمرانی گرفت و جزو پروژه‌هایی است که مجوز زیست محیطی را دارد.
مدیرعامل موسسه فاطر قرارگاه خاتم‌الانبیا با اشاره به دستگاه‌های حفاری پیچیده‌ای که در این پروژه استفاده شده و تکنولوژی ساخت آنها در کشورهای محدودی یافت می‌شود، گفت: مجموعه ما اکنون ۱۳ عدد از این دستگاه را در اختیار دارد که در آن برای ساخت پروژه‌های مختلف استفاده می‌کنیم. به‌عنوان مثال در پروژه انتقال آب به دریاچه ارومیه از طریق تونل زاب از این دستگاه‌ها استفاده کردیم و ۳۶ کیلومتر تونل زدیم.
زنوبی ادامه داد: از طریق این تونل حدود ۲۵ تا ۳۰ مترمکعب بر ثانیه آب به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود. این آب پیش از این از کشور خارج می‌شد و ما هیچ استفاده‌ای از آن نمی‌کردیم و آورده‌ای برای ما نداشت اما حالا به دریاچه ارومیه منتقل می‌شود. اگر بارندگی‌ها مناسب باشد این انتقال آب می‌تواند مرتب انجام شود و ظرف چند سال دریاچه ارومیه را احیا کند.
وی ادامه داد: تونلی در سمت غرب تهران نیز در حال اجراست که اگر احیاناً روزی سیلابی در رودخانه کن اتفاق افتاد، همه این سیلاب از طریق تونل منتقل و از جنوب تهران خارج شود که این می‌تواند برای زندگی مردم بسیار موثر باشد.
تکمیل پروژه منجر به خشکی رودخانه هراز نخواهد شد
یکی از ایراداتی که توسط برخی فعالان و کارشناسان محیط زیست به این پروژه وارد است، موضوع برداشت آب از رودخانه هراز و در نتیجه خشکی آن است. آسیب به زیستمندانی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم حیات آنها وابسته به آب رودخانه هراز است نیز از دیگر انتقادات وارد شده به این طرح است.
این موارد در حالی مطرح می‌شود که مطالعات ارزیابی این پروژه توسط سازمان حفاظت محیط زیست انجام و مجوز آن نیز صادر شده است.
زنوبی درباره این موضوع، توضیح داد: گاهاً در پروژه‌ها دیده می‌شود که رسانه علیه یک پروژه عمرانی موضع می‌گیرد؛ در محیط زیست اگر شما یک سنگ را هم در بیابانی جابجا کنید، قطعاً آسیبی وارد می‌شود، اما باید نگاه کنیم که آیا اجرای این پروژه نسبت به آسیبی که به محیط زیست وارد کرده، ارزش داشته یا خیر.
وی ادامه داد: زمانی که جمعیت زیاد می‌شود نیاز به آب هم افزایش پیدا می‌کند و ما باید به این نیاز پاسخ بدهیم و این پاسخ می‌تواند به معنای ایجاد تغییراتی در محیط زیست باشد که البته سعی می‌کنیم این آسیب و تغییرات در کمترین حالت ممکن خود باشد، اما بالاخره مردمی که زندگی می‌کنند نیاز به آب شرب دارند.
۳۰ درصد مشکل آب شرب تهران رفع می‌شود
مدیرعامل موسسه فاطر گفت: آبی که از رودخانه هراز وارد دریای خزر شده و تبدیل به آب شور می‌شود و ما از آب این دریا استفاده شرب نمی‌کنیم، لذا ضرورت داشت تا جلوی این هدررفت آب شیرین را بگیریم. ما در این طرح می‌خواهیم تنها بخش کوچکی از این آب را به تهران برگردانیم.
زنوبی با بیان اینکه 30 درصد نیاز شرب شهر تهران از این طریق تامین می‌شود و لذا بسیار پروژه مهمی است، تأکید کرد: این انتقال آب بسیار اندک است و باعث خشکی رودخانه هراز یا موجب نابودی زیستمندان آن نمی‌شود، اما دیدیم که همچین ادعایی در رسانه‌ها مطرح شده بود که به هیچ وجه درست نیست.
موفقیت‌های قرارگاه خاتم‌النبیا در اجرای پروژه‌های عمرانی کشور به‌ویژه پروژه‌های مشابه مانند انتقال آب شهرهای قم، کرمان، تونل بهشت‌آباد، تونل زاب دریاچه ارومیه و ساخت 62 سد بزرگ کشور که نیمی از ظرفیت مخازن سدهای کشور را شامل می‌شود، باعث شد تا اجرای این پروژه بزرگ نیز به این مجموعه توانمند سازندگی سپرده شود.
پروژه تونل سد لار که در دولت گذشته به مدت 3 سال تعطیل شده بود، با ورود قرارگاه خاتم‌الانبیا در این دو سال 38 درصد پیشرفت داشته است.
در این رابطه محمد رستمی، مدیرعامل هلدینگ نیروی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا اظهار کرد: این پروژه که به منظور جلوگیری از فرار آب سد لار در دست اجرا قرار دارد، معروف به انتقال آب سد لار به کلان است که تا کنون پیشرفت ۳۸ درصدی رسیده است.
وی ادامه داد: این پروژه به مدت سه سال در دولت گذشته متوقف شده بود، اما از سال ۱۳۹۹ مجدداً فعال شد. در صورت تأمین مالی 2500 تا 3000 میلیارد تومانی، تا پایان سال 1404 پروژه مهم انتقال آب سد لار به لتیان که از فرار آب سد لار جلوگیری می‌کند، به‌بهره‌برداری می‌رسد.
مدیرعامل هلدینگ نیروی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا افزود: پروژه مهم دیگری در برای تأمین آب شرب تهران درحال انجام است، «رینگ آب تهران» است که شرق به غرب و شمال به جنوب تهران را متصل می‌کند و تاکنون به پیشرفت فیزیکی 80درصدی رسیده و با بهره‌برداری از این پروژه، در صورت بروز مشکل در بخشی از تهران مثل اتفاقی که امسال در سد کرج افتاد، این امکان را خواهیم داشت که آب را از سامانه شرقی به غربی یا برعکس انتقال دهیم.
رشد جمعیت پایتخت در سال‌های اخیر، نیاز آب شرب شهر تهران را به حدود یک و نیم میلیارد مترمکعب در سال رسانده که این نیاز آبی اهمیت اجرای پروژه تونل سد لار که بیش از 330 میلیون مترمکعب از این مقدار را تأمین می‌کند، نشان می‌دهد.
با این وجود این پروژه که تمام مجوزهای لازم را برای اجرا کسب کرده بود، در دولت گذشته به مدت 3 سال رها شده بود.
پیشرفت 80 درصدی پروژه رینگ آب تهران
رستمی توضیح داد: قرارداد ساخت تونل در سال ۱۳۹۶ منعقد شد، اما در دولت قبل رها شد و از اولویت خارج شده بود اما از انتهای سال ۱۴۰۰مجدداً در دستور کار قرار گرفت. در سال ۹۶ که طرح آغاز شده بود، حدود ۴ کیلومتر تونل حفر شده بود، اما به یکباره کار رها شد.
وی ادامه داد: اکنون تکمیل پروژه سرعت خوبی گرفته و اگر مبلغ مورد نیاز تأمین شود تا سال 1404 شاهد افتتاح پروژه خواهیم بود.
وی با اشاره به پروژه رینگ آب تهران نیز گفت: رینگ تهران حدود 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و کارهای اصلی آن انجام شده است و کارهایی که باقی‌مانده با تردد و معابر به مشکل خورده و به همین جهت است که اجرای آن مقداری عقب افتاده است.
رستمی همچنین از موفقیت متخصصان ایرانی با همکاری قرارگاه خاتم و دانشگاه امام حسین برای داخلی‌سازی و تولید ایرانی بتن پارچه‌ای خبر داد و گفت: کشور انگلستان اقدام به تولید بتن پارچه‌ای کرده بود که حاضر نبود تکنولوژی آن را در اختیار دیگر کشورها قرار دهد، متخصصان ایرانی در دانشگاه امام حسین با تأمین مالی و حمایت قرارگاه، دانش تولید بتن پارچه‌ای را داخلی‌سازی کردند.
وی افزود: این بتن پارچه‌ای به ضخامت یک‌سانتیمتر و به راحتی قابلیت اجرا توسط کشاورزان را در کانال‌های آبیاری و انتقال آب دارد و در زمینه کاهش مصرف آب بخش کشاورزی بسیار اثرگذار است.
مدیرعامل هلدینگ نیرو قرارگاه خاتم‌الانبیا با تأکید بر اینکه مجوز محیط زیستی پروژه‌ها خط قرمز قرارگاه خاتم‌الانبیا محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: ما در همه پروژه‌هایمان به پیوست زیست محیطی حساسیت خاصی داریم و از سال ۱۳۹۰ به بعد هر پروژه‌ای را که امکان مشکل زیست محیطی دارد را متوقف می‌کنیم تا مطالعات آن انجام شود. این درحالی است که ما مسئولیتی در این خصوص نداریم و تنها یک پیمانکار هستیم که به آن می‌گویند قرارداد را اجرا کند.
