سرما می کشیم ؛ باج نمی دهیم!

پس از پیروزی نهضت مشروطه و در ایامی که به استبداد صغیر معروف شد، شهر تبریز به عنوان کانون آزادی خواهی توسط عین الدوله حاکم منصوب محمدعلی شاه محاصره شد، مجاهدین به فرماندهی ستارخان مقاومت می کردند، محاصره طولانی به قحطی در شهر منجر ، اما مردم همچنان به استبداد باج نمی دادند و دروازه های شهر بسته بود، در میانه قحطی، روزی ستارخان، زنی را در صحرای حاشیه تبریز می بیند که کودکش از فرط گرسنگی به دیدن تکه علفی از آغوش مادر جدا شده ، علف را بر دهان می گیرد، سردار مجاهدان با دیدن این صحنه مبهوت می شود و از خجالت، روی از مادر و کودک می گیرد اما می شنود که زن خطاب به کودکش فریاد می زند " تورپاخ ییروخ، تورپاخ ورمروخ" ؛ خاک می خوریم اما خاک نمی دهیم، ستارخان با شنیدن این جمله شروع به گریستن می کند و ایمان پیدا می کند که با اتکا به همین روحیه ی باج ندادن ملت ، راهی که آغاز کرده، سرانجام به آزادی ایران از بند استبداد می رسد. او بعد از فتح تهران نیز این روایت را بارها در محافل مجاهدان فاتح به عنوان نماد و سمبلی از روحیه باج ندادن ایرانی و قدرت عظیمی که در این روحیه مستتر است متذکر می شود. با وجود گذشت بیش از یکصد و هفت سال از آن روزهای سخت و سرد استبداد صغیر و رخ نمودن تحولات پرتغییری که در سرشت سیاست و جامعه ی ایرانی حادث شده است اما این روحیه ی باج ندادن به بیگانه ی قلدر هنوز در نهاد ایران و جامعه ی ایرانی وجود دارد، موضوع قطع گاز وارداتی از ترکمنستان در دی 95، در یک ماهی که از آن می گذرد از وجوه مختلف نگریسته شده است، برخی در حین مذاکرات در عشق آباد آن را برجام گازی قریب الوقوع پنداشتند و شمار دیگری، پس از قطع نامردانه گاز توسط ترکمن ها، آن را یک شکست سخت در ديپلماسي انرژی خطاب کردند، بحث این نوشتار کوتاه واکاوی وجوه مختلف فنی یا اقتصادی ماجرا نیست، به هر روی، الان مشخص شده است که این داد و ستد گازی میان ما و ترکمن ها به دلیل اختلاف در نحوه پرداخت مبلغ گازبهای وارداتی ایران بوده است و ترکمن ها، آنگونه که حمید رضا عراقی روایت کرد تمایل داشتند حرفشان بی استناد به اسناد مالی موجود به عنوان " فصل الخطاب" تلقی شود و ایران پول را بی فوت وقت تقدیم کند، و ما دقیقا در همین مقطع نخاستیم که به آنها " باج بدهیم" . هرچند این " اراده" شرکت ملی گاز برای باج ندادن به ترکمن ها متکی به عقبه فنی و لجستیکی بود که از چند ماه قبل با تغییر آرایش خطوط لوله انتقال گاز در مسیر شمال - شمال شرق ایجاد شد، اما با وجود این می دانستیم که قطع احتمالی گاز توسط ترکمن ها ، ممکن است کار مدیریت شبکه گازرسانی را سخت کند، در هر صورت همان روحیه قدیمی و پایدار " باج ندادن جامعه ی ایرانی" سرنوشت واردات گاز ما از ترکمنستان را در زمستان 95 تغییر داد. آنها که با ترکمن ها مراوده اقتصادی دارند یا حتی به هر دلیلی گذرشان به این کشور همسایه ایران افتاده است به خوبی می دانند که گونه ای مزمن از توهم خودبزرگ بینی ، خوی رفتاری سالهای اخیر ترکمن هاست، آنها به صورت عجیب و غریبی خود را بی رقیب و همه ممالک عالم ( بجز روسیه) را نیازمند خودشان می دانند! نوعی غرور خیالی متصل به افسانه های صحرای قره قوم دارند که باعث شده است گمان کنند می توانند از همه ملت ها باج بگیرند، این نوع رفتار را تقریبا می توان از اولین دروازه ورودی به خاک ترکمنستان تا راهروهای وزارت خانه ها و سازمان های دولتی شان ، آشکارا و به وضوح دید، آنها جزو معدود کشورهای جهان هستند که مستقیم در چشمانت می نگرند و باج طلب می کنند! در مراوده ی گازی ثابت کردیم ، اهل مذاکره و داد و ستد هستیم اما باج نخواهیم داد، این روزها که سرمای هوا در استان های شمالی که عمدتا متکی به گاز وارداتی از ترکمنستان بودند شدت گرفته است ، یک حرکت اجتماعی پسندیده برای کاستن از درجه حرارت محیط های مسکونی برای کمک به صرفه جویی گاز و در نهایت گذار از این شرایط سخت به راه افتاده است، ای کاش در کنار توصیه و ترویج این کمپین، به مردم ایران بگوییم که این کارها در نهایت به حفظ و حراست از روحیه ای منتهی می شود که قرنهای متمادی در جانمایه ی نهاد ایرانیان حفظ شده است، روحیه ای که با اتکا به آن از یورش ها و تهاجم ها سربلند بیرون آمدیم ، باج ندادیم و ایران را حفظ کردیم، از بحران گاز هم سربلند بیرون می آییم .