کورتیکواستروئیدها چه داروهایی هستند و چه عوارضی دارند؟

کورتیکواستروئیدها (کورتون) داروهایی بسیار قوی هستند، از این رو، شما باید همواره زیر نظر پزشک آنها را مصرف کنید. بدون تجویز پزشک، شما نمی توانید و نباید از این نوع داروها استفاده کنید.

کورتیکواستروئیدها شامل انواع مختلفی از هورمون های متعلق به گروه استروئید می شوند که توسط قشر غدد آدرنال تولید می شوند. کورتیکواستروئیدها در طیف گسترده ای از مکانیزم های فیزیولوژیکی نقش دارند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرآیندهای التهابی

• سیستم ایمنی

• سوخت و ساز کربوهیدرات ها

   

 داروهای کورتیکواستروئید سنتز شده به صورت مصنوعی نیز وجود دارند که برای برخی اهداف درمانی خاص، از جمله درمان بیماری کرون و همچنین درد مفاصل استفاده می شوند.

انواع و موارد مصرف کورتون ها

شرکت های داروسازی مختلف اقدام به تولید این داروها می کنند، از این رو، با توجه به موارد استفاده در اشکال مختلف در دسترس هستند.

برخی انواع کورتیکواستروئیدها شامل موارد زیر می شوند:

داروهای کورتیکواستروئید استنشاقی

این نوع برای درمان بیماری آسم یا بیماری انسداد مزمن ریوی استفاده می شود. همچنین، در برخی موارد برونشیت حاد، نمونه های کورتیکواستروئید استنشاقی مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از این داروها باید زیر نظر پزشک صورت بگیرد.

کورتون خوراکی به شکل قرص

کاربرد اصلی این نوع درمان بیماری های التهابی، مانند بیماری کرون و کولیت زخمی است.

کورتون های موضعی

این نوع در موارد اگزما، درماتیت آتوپیک، و سوریازیس استفاده می شود. همچنین، آنها برای کاهش التهاب استفاده می شوند.

کورتیکواستروئیدهای تزریقی

این نوع به صورت تزریق درون سیاهرگی برای برخی بیماری های سیستمیک از نوع خودایمنی استفاده می شود. همچنین، کورتیکواستروئیدها به صورت تزریق درون عضله ای بیشتر برای درمان درد مفاصل استفاده می شود.

عوارض جانبی کورتیکواستروئید ها یا کورتون ها

از آنجایی که این داروها در تعداد زیادی از فرآیندهای فیزیولوژیکی نقش دارند، عوارض جانبی ناشی از آنها نیز متفاوت است.

به طور معمول ، کورتیکواستروئید ها بر سیستم ایمنی تاثیر می گذارند . از این رو ، هرچه بیشتر مستعد ابتلا به عفونت می شوید زیرا این داروها دارای یک عامل سرکوب کننده سیستم ایمنی هستند.

افزون بر این ، آنها آثار نامطلوبی بر عضلات اسکلتی دارند و می توانند موجب میوپاتی ، پوکی استخوان ، و نکروز استخوانی شوند.

همچنین ، کورتیکواستروئیدها می توانند موجب مشکلات گوارشی ، مانند پانکراتیت (التهاب پانکراس) ، و زخم معده شوند که از رایج‌ترین عوارض جانبی استفاده از این داروها هستند.

به واسطه احتباس مایع، کورتیکواستروئیدها می توانند موجب پرفشاری خون شوند.

آکنه ، هیرسوتیسم (پر مویی در زنان) (پر مویی در زنان) ، ترک پوستی ، و اکسیموز (خونریزی زیر پوستی) از دیگر عوارض جانبی استفاده از کروتیکواستروئیدها محسوب می شوند.

همچنین ، تغییر در خلق و خو ، مانند احساس سرخوشی ، بی خوابی ، افسردگی ، و روان پریشی از جمله عوارض جانبی روانی مرتبط با کورتیکواستروئیدها هستند. این علائم از شیوع کمتری برخوردار هستند.

مشکلات چشمی ، مانند آب مروارید و آب سیاه نیز ممکن است رخ دهند.

افزون بر این ، خطر بروز مشکلات غدد درون ریز و متابولیک افزایش می یابد. از جمله موارد مرتبط با مشکلات متابولیک می توان به عدم تحمل گلوکز ، دیابت ، افزایش وزن و هایپرلیپیدمی (افزایش چربی خون) اشاره کرد.

در نهایت ، خطر اختلال در رشد به واسطه ارتباط نزدیک کورتیکواستروئیدها با هورمون رشد افزایش می یابد. این شامل تحت تاثیر قرار گرفتن محور هیپوتالاموس - هیپوفیز - آدرنال می شود.

کورتون ها چه عوارضی دارند؟

یکی از مسئولان سازمان غذا و دارو هشدار داد: مصرف بیش از اندازه و غیر منطقی کورتون‌ها عوارض جدی همچون پوکی استخوان، بروز آب مروارید چشم، التهاب، حساسیت و نازک شدن پوست افراد برجای می‌گذارد.

نوشین محمد حسینی افزود: کورتون‌ها گروهی از داروهای بسیار قوی به شمار می‌آیند که در بازار دارویی به اشکال قرص، آمپول، اسپری و پمادهای موضعی عرضه می‌شوند. کورتیکواستروئید‌ها (کورتون) در واقع همان موادی هستند که به صورت طبیعی در بدن و توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شوند که بجز در موارد خاص نیازی به تامین آن‌ها از خارج از بدن نیست. وی گفت: این موارد خاص می‌تواند شامل مواردی همچون فشار خون‌های ریوی، زمانی که سیستم ایمنی بدن در اثر بیماری علیه خودش فعالیت کند و یا تصادف شدید باشد.

محمد حسینی تاکید کرد که نحوه استفاده ومقدار کورتون باید با توصیه و نظارت پزشک صورت گیرد زیرا کورتون‌ها در صورت استفاده نابجا و غیرمنطقی می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند که پوکی استخوان، بروز آب مروارید چشم، التهاب، حساسیت و نازک شدن پوست از جمله این عوارض است. این مقام مسئول در سازمان غذا و دارو اظهار داشت: جابجایی چربی‌های بدن و تجمع آن‌ها در مناطق نابجا از دیگر مشکلات و عوارض غیرمنطقی کورتون‌ها است ضمن اینکه عدم استفاده صحیح این دارو می‌تواند کاهش حجم عضلات را نیز در بر داشته باشد.

مسئول آموزش کمیته کشوری تجویز و مصرف منطقی داروی سازمان غذا و دارو افزود: در برخی موارد سردردهای مصرف کنندگان کورتون می‌تواند به دلیل بالارفتن فشار مغزی ناشی از این دارو‌ها باشد و منجر به کاهش مقاومت بدن در مقابل عفونت‌ها بشود.

منبع: سیمرغ