چرا قیمت دلار کاهش نمی‌یابد؟

«باید در نظر داشت که ۱۲ هزار تومان همان هسته سخت قیمت دلار است. طی چند ماه گذشته هم بار‌ها شاهد مقاومت خاصی در برابر کاهش یا افزایش قیمت از این هسته سخت بودیم. با اینحال بانک مرکزی خیلی تلاش می‌کند که قیمت دلار را کاهش دهد و دیدیم که طی ماه‌های گذشته قیمت دلار تا ۹۷۰۰ تومان هم کاهش پیدا کرد، ولی دوباره به کانال ۱۲ هزار تومان برگشت. با همه اینحال هرچند تلاش می‌شود قیمت دلار از ۱۲ هزار تومان بالاتر نرود، اما اخبار ناخوشایندی وجود دارد که قطعا روی این مسئله تاثیر منفی خواهد گذاشت.» یک کارشناس بازار ارز گفت: «یکی از مشکلات مهم و اساسی در این زمینه عملکرد وزارتخانه‌های تولیدی و صنعتی است و این‌ها بسیار منفعل و ضعیف هستند؛ لذا الان همه فشار کنترل قیمت ارز بر روی دوش بانک مرکزی است. این در حالی است که همانطور که می‌دانید بانک مرکزی جز دخالت محدود در بازار ارز، خیلی نمی‌تواند در این بازار نقش‌آفرینی کند. واقعیت این است که برای کنترل قیمت ارز ما نیازمند یک هماهنگی در تیم اقتصادی دولت داریم و وزارت صمت نقش بسیار مهمی در این مسئله دارد که متاسفانه به خوبی به آن عمل نمی‌کند؛ بنابراین تمام اخباری که از سوی سایر وزارتخانه‌های اقتصادی منتشر می‌شود، حکایت از این دارد که اوضاع خیلی برای سال آینده مساعد نیست. در این شرایط مردم و فعالان اقتصادی هم به خوبی از این ماجرا آگاه هستند و می‌دانند که روند قیمت‌ها در ماه‌های پیش‌رو افزایشی خواهد بود.»

وحید شقاقی شهری تحلیلگر مسائل اقتصادی طی گفتگو با فرارو در خصوص وضعیت فعلی بازار ارز عنوان کرد: «ابتدا باید در نظر داشت که ۱۲ هزار تومان همان هسته سخت قیمت دلار است. طی چند ماه گذشته هم بار‌ها شاهد مقاومت خاصی در برابر کاهش یا افزایش قیمت از این هسته سخت بودیم. با اینحال بانک مرکزی خیلی تلاش می‌کند که قیمت دلار را کاهش دهد و دیدیم که طی ماه‌های گذشته قیمت دلار تا ۹۷۰۰ تومان هم کاهش پیدا کرد، ولی دوباره به کانال ۱۲ هزار تومان برگشت. با همه اینحال هرچند تلاش می‌شود قیمت دلار از ۱۲ هزار تومان بالاتر نرود، اما اخبار ناخوشایندی وجود دارد که قطعا روی این مسئله تاثیر منفی خواهد گذاشت.» وی ادامه داد: «یکی از اخبار ناخوشایند این روز‌ها مسئله کانال مالی ویژه اروپایی‌ها است که بعد از مدت‌ها انتظار حالا مشخص شده است که محدودیت‌های بسیاری دارد و آنطور که انتظار می‌رفت، نمی‌تواند اثرگذار باشد. حتی انتشار خبر ثبت رسمی آن هم نتوانست آنطور که باید روی انتظارات مردم و فعالان اقتصادی تاثیر بگذارد و صرفا یک کانال حداقلی بود. از طرف دیگر متاسفانه ما طی ماه‌های اخیر در حوزه ساماندهی صادرات غیرنفتی هم خیلی ضعیف عمل کردیم و این مسئله در حوزه واردات هم صدق می‌کند. علاوه بر این‌ها با وجود اهمیت حمایت از تولید در شرایط فعلی، مسئولان عملکرد مناسبی در این زمینه نداشتند. ضمن اینکه در بحث ارز ۴۲۰۰ تومانی و شفافیت و اثرگذاری آن هم به خوبی عمل نشده است.» او تاکید کرد: «یکی از مشکلات مهم و اساسی در این زمینه عملکرد وزارتخانه‌های تولیدی و صنعتی است و این‌ها بسیار منفعل و ضعیف هستند؛ لذا الان همه فشار کنترل قیمت ارز بر روی دوش بانک مرکزی است. این در حالی است که همانطور که می‌دانید بانک مرکزی جز دخالت محدود در بازار ارز، خیلی نمی‌تواند در این بازار نقش‌آفرینی کند. واقعیت این است که برای کنترل قیمت ارز ما نیازمند یک هماهنگی در تیم اقتصادی دولت داریم و وزارت صمت نقش بسیار مهمی در این مسئله دارد که متاسفانه به خوبی به آن عمل نمی‌کند؛ بنابراین تمام اخباری که از سوی سایر وزارتخانه‌های اقتصادی منتشر می‌شود، حکایت از این دارد که اوضاع خیلی برای سال آینده مساعد نیست. در این شرایط مردم و فعالان اقتصادی هم به خوبی از این ماجرا آگاه هستند و می‌دانند که روند قیمت‌ها در ماه‌های پیش‌رو افزایشی خواهد بود.» این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که در چنین شرایطی که وزارتخانه‌ها همراهی نمی‌کنند بانک مرکزی چه کاری باید انجام دهد، گفت: «الان کار خاصی دیگر از دست بانک مرکزی بر نمی‌آید. آن‌ها الان تلاش دارند با مداخله در بازار، فشار آوردن به صادرکنندگان غیرنفتی برای اینکه دلار‌های خود را وارد کنند، مدیریت بازار نیما و یک سری اقدامات خرد و جزئی جلوی افزایش دلار را بگیرد. اما تا زمانی که وزارتخانه‌هایی مانند صمت، اقتصاد و جهاد کشاورزی منفعل عمل کنند، نمی‌توان انتظار خاصی از بانک مرکزی داشت. زیرا وزارتخانه‌ای که باید واردات و صادرات را مدیریت کند، وزارت صمت است و اصلا عملکرد خوبی ندارد، چه انتظاری از بانک مرکزی می‌توان داشت؟» وی افزود: «الان طی ماه‌های گذشته میزان زیادی واردات کالا‌های لوکس صورت گرفته است. نمونه آن هم واردات خودرو‌هایی بود که قرار نبود انجام شود، ولی وارد شدند و این‌ها همه به منابع ارزی کشور فشار وارد می‌کند. به همین دلیل خیلی ساده می‌توان پیش‌بینی کرد که قیمت دلار و طلا طی ماه‌های آینده افزایش پیدا کنند. الان باید تلاش شود که این روند انتظارات را معکوس کنیم و شرایطی ایجاد کنیم که نه تنها روند بازار نزولی باشد بلکه مردم هم انتظار افزایش قیمت نداشته باشند و این نیازمند علامت‌دهی درست به بازار هستیم و این همان چیزی است که ما الان اصلا نداریم. واقعیت این است که همه وزارتخانه‌های تاثیرگذار در این مسئله خود را کنار کشیده اند و همه بار را بر دوش بانک مرکزی و آقای همتی انداخته اند و این در حالی است که باید یکی از وزیر صمت بپرسد که ایشان برای اینکه صادرکنندگان غیرنفتی را ساماندهی کنند و آن‌ها را موظف به وارد کردن ارز به بازار کند، چه کاری انجام داده است؟ یا برای حمایت از بنگاه‌های تولیدی که تعطیل نشوند، چه اقداماتی انجام داده است؟» این تحلیلگر مسائل اقتصادی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود نظارت شدید بر بازار ارز، همچنان دلال‌ها نقش تاثیرگذاری در بازار آزاد دارند، گفت: «دلیلش این است که ما هنوز نتوانستیم یک بازار ارزی شفاف را در کشور ایجاد کنیم و این مسئله موجب شده که بازار آزاد تاثیرگذاری بالایی داشته باشد. زیرا همچنان ارز بخشی از واردات کالا‌های مورد نیاز مردم از طریق همین بازار آزاد تامین می‌شود. یا مثلا وقتی نمی‌توانیم همچنان قاچاق کالا را کنترل کنیم، معلوم است که بازار آزاد به دلیل تامین دلار مورد نیاز قاچاق، تاثیرگذاری بیشتری پیدا می‌کند. زیرا به هرحال ارز مورد نیاز توسط دلال‌ها و بازار آزاد تامین می‌شود. این مسئله هم به نظر من تنها مقصرش وزارت صمت است. زیرا این وزارتخانه است که واردات و تولید، و صادرات را ساماندهی می‌کند.» شقاقی شهری در خصوص روند قیمت ارز طی ماه‌های آینده گفت: «به عقیده من این روند کاملا افزایشی، اما تدریجی خواهد بود. این هم در ماه پیش رو و هم در سال آینده رخ خواهد داد. مگر اینکه در سیاست‌ها و عملکرد‌های تیم اقتصادی دولت تحول بزرگی رخ بدهد و همه بتوانند خود را به پای بانک مرکزی برسانند و هماهنگ با آقای همتی جلو بروند. ولی با اینحال شواهد حاکی از آن است که این اتفاق رخ نخواهد داد و همین روند فعلی ادامه پیدا می‌کند. واقعیت این است که وزرای اقتصادی دولت توانایی و جسارت تصمیمات سخت را ندارند و همین مسئله قطعا طی ماه‌های آینده ضربه‌های شدیدی به بازار خواهد زد.»