مانکن‌های مغازه‌ها هر روز بی‌حیاتر می‌شوند

با گذشتن از خيابان هايي كه مغازه هاي بوتيك و فروش لباس در آنجا فعاليت دارند، متوجه كسي يا كساني مي شويم كه از پشت ويترين نگاهمان مي كنند! روي كه برمي گردانيم با مانكني بي جان مواجه مي شويم با لباس هاي رنگارنگ و مدل هاي ظاهري و پوششي عجيب و غريب و ژست هاي نابهنجار! مانكن هايي با شباهت بسيار به برخي از شهروندان؛ برخي با لباس ها و آرايشي كوركننده كه در بازار رقابت، وسيله اي شده اند براي جذب هر چه بيشتر مشتريان و رهگذران كه با ديدن ويترين ها و مانكن ها به خريدن لباس تشويق مي شوند. لباس هايي كه در تن ما آدم ها هم معقول و مطابق عرف نيستند ولي تا وقتي در تن مانكن ها هستند ظاهراً اشكالي بر آنها وارد نيست! مانكن هايي كه الگويي براي نوع پوشش ما هستند.

مانكن هاي پشت ويترين ها در بيشتر شهرهاي كشور به ويژه كلانشهرها و در صدر همه در تهران، اين روزها وقيح و بي حياتر از هميشه شده اند تا به اين طريق، هم پول بيشتري نصيب فروشنده كنند و هم خواسته يا ناخواسته، بدپوششي و عرياني را ترويج كنند. ژست برخي از اين مانكن ها و حالت هايي كه ساخته شده يا قرار گرفته اند به اندازه اي نامتعارف و زشت است كه حتي به تنهايي هم نمي شود ايستاد و به آن نگاه كرد چه رسد به همراه خانواده!

مانكنيسم براي تغيير سبك زندگي دكتر مجيد ابهري، آسيب شناس اجتماعي درباره پيوند مانكنيسم و بي حيايي در ويترين مغازه ها به گزارشگر اجتماعي «جوان» مي گويد: « نهادهاي اقتصادي و توليدي براي فروش هر چه بيشتر و سودآوري كلان هر روز شيوه جديد و نويني را ابداع كرده و به جامعه عرضه مي كنند. در زمينه پوشاك از آنجا كه كشورهاي غربي الگوي جهانيان قرار گرفته اند و آمار مصرف پوشاك غربي همواره پيشتاز پوشاك كشورهاي ديگر بوده است، كشور ما نيز متأسفانه در تهاجم ناتوي فرهنگي و جنگ نرم با هدف تغيير سبك زندگي در اين مسير قرار گرفته است. در تغيير سبك زندگي، پوشاك، پيرايش و آرايش وحتي سبك غذا خوردن در فيلم وسريال و در واقعيت مورد هجوم قرار مي گيرد و تغييرات اساسي در شيوه هاي زيستن مورد توجه تهاجم جنگ نرم فرهنگي است.»

اين آسيب شناس مي افزايد: « تغيير سليقه فرهنگي در انتخاب پوشاك و مصرف آن است؛ براي موفقيت در اين هدف شوم عرضه پوشاك غربي همانگونه كه امروز در جامعه ما اتفاق مي افتد يعني ورشكستگي توليدكنندگان و صنايع پوشاك داخل. هجوم لباس ها و پوشاك ترك و چيني باعث شده بازار پوشاك كشور ما در انحصار مانكن هاي جانداربا آرايش غليظ و نيز لباس هاي جلف و ضد فرهنگي، مأموريت مانكن هاي بي جان را تكميل مي كنند. ديگر اينكه تماشاي اين گونه مانكن ها در پشت ويترين ها نه تنها در زمينه اقتصادي مفيد نيست بلكه در زمينه تحريكات جنسي به ويژه براي كساني كه از اطراف به شهرهاي بزرگ مي آيند منشأ بروز بسياري از ناهنجاري هاي رفتاري است. بعد از 30سال پژوهش هاي ميداني در آسيب هاي اجتماعي نمي دانم چه سازمان و نهادي مسئول مقابله با اين وضعيت است! پوشاك بدون كيفيت، اما با مدل هاي فرهنگي غرب قرار بگيرد.

از منظر رفتارشناسي، براي موفقيت در تغيير سليقه پوشاك، مانكن هاي فروشگاهي براي جلب توجه عابرين يكي از ابزارهاي كار فرهنگي و اقتصادي به سبك غربي هستند. امروزه در اكثر شهرهاي بزرگ مثل تهران، اصفهان و شيراز ملاحظه مي كنيم در پشت ويترين هاي فروشگاهي مانكن هايي قرار مي گيرند كه با وضعيت جسمي زنان و مردان تفاوت چنداني ندارند؛ برجستگي هاي بدني اين مانكن ها وشيوه قرار گرفتن لباس روي آنها باعث مي شود كه ناهنجاري هاي رفتاري و انحرافات اخلاقي به ويژه در نسل جوان بيدار شود.»

بلوغ زودرس با مانكن هاي فروشگاهي دكتر ابهري در ادامه آسيب شناسي اين پديده نامتعارف مي گويد: «از تبعات افزايش و مد شدن مانكنيسم فروشگاهي، مي توان به بلوغ زودرس و تحريك جنسي پسران و دختران كه از مقابل اين مانكن ها عبور مي كنند اشاره كرد. اين در حالي است كه در كنار مانكن هاي بي جان و مجسمه اي، مانكن هاي زنده كه با گرفتن حقوق و مواجب از مراكز ضد فرهنگي اروپايي مخصوصاً انگلستان، امريكا و اسرائيل با وضعيت تحريك كننده و غيرمتعارف و غيرمنطقي در خيابان ها ظاهر مي شوند و روش هاي مانكن هاي ويتريني را تكميل مي كنند.»

اتحاد بي جان ها با جاندارها گروهي از پسران و دختران بدپوشش به صورت سازماندهي شده و با هدف ترويج عرياني و كمرنگ كردن ارزش هاي اسلامي در سطح شهرها حاضر مي شوند. بنا به گفته دكتر مجيد ابهري، مانكن هاي جاندار و زنده با آرايش غليظ و غيرمتعارف و نيز لباس هاي جلف و ضد فرهنگي، مأموريت مانكن هاي بي جان را تكميل مي كنند. ديگر اينكه تماشاي اين گونه مانكن ها در پشت ويترين ها نه تنها در زمينه اقتصادي مفيد نيست بلكه در زمينه تحريكات جنسي به ويژه براي كساني كه از اطراف به شهرهاي بزرگ مي آيند منشأ بروز بسياري از ناهنجاري هاي رفتاري است. متأسفانه بعد از ۳۰ سال پژوهش هاي ميداني در آسيب هاي اجتماعي نمي دانم چه سازمان و نهادي مسئول مقابله با اين وضعيت است! اتحاديه صنوف و اداره اماكن بايد با اين وضعيت نابسامان و نابهنجار برخورد قانوني و فرهنگي كنند و اجازه ندهند الفباي تحريك جنسي در جامعه شروع به ظهور كند چراكه بعد از ظهور اين گونه مانكن ها نوبت به مانكن هاي جاندار مي رسد.»

عادي سازي عرياني اين آسيب شناس در پاسخ به اين پرسش كه اين مانكن ها چگونه مي توانند قباحت عرياني را ازبين ببرند، اظهار مي دارد: «روش هاي قرار دادن و پوشانيدن پوشاك يا روسري به اين مانكن ها يكي از اقدامات اساسي در زمينه قبح زدايي از بدحجابي در جامعه است چراكه با تماشاي موهاي پريشان از زير شال يا روسري يك مانكن، فرد ناظر به ويژه كودكان و نوجوانان چنين آموزش مي بينند كه اين الگوي درست پوشش است. وقتي عابرين با چنين مناظري مواجه مي شوند، الگوي منفي رفتاري دريافت مي كنند و كم كم اين مناظر براي آنها عادي مي شود و افراد جاندار هم به خود اجازه مي دهند با همان ظاهر در خيابان ها ظاهر شوند كه اين همان عادي سازي زشتي ها در جامعه است.»

وي در پاسخ به اين سؤال هم كه وجود اين گونه مانكن ها چه اثري بر جوانان دارد، مي گويد: « وقتي دستگاه قضايي و انتظامي كشور با وضعيت نامتعارف پوشش بعضي از جوان ها برخورد مي كند و آن جوان همان نوع پوشش را در عرصه تماشاي عموم در تن مانكن ها مشاهده مي كند، اين تضاد در جوانان و نوجوانان آغاز بروز ناهنجاري هاي رفتاري وايجاد مقاومت در برابر قانون و عرف جامعه مي شود.»

تقليد كوركورانه دكتر محمود نصري، استاد رشته هنر نيز در اين باره به «جوان» مي گويد: « بسياري از اين مانكن ها در ويترين طوري قرار گرفته اند كه به چشم نمي آيند ولي برخي ديگر با توجه به نوع چيدمان ويترين ها كاملاً بر جلوه هاي فيزيكي مانكن در جلب مشتري تأكيد دارند و نوعي تقليد كوركورانه را در نوع پوشش در جامعه سبب مي شوند كه بايد با كار فرهنگي و ارائه مد و لباس هاي مطابق با فرهنگ و جغرافيا و راحتي مردم، راه را بر اين گونه تقليدهاي مضر بست و از فرهنگ و اقتصاد پاسداري نمود چراكه اقدامات تنبيهي و پليسي در اينگونه موارد معمولاً منجر به بازار مخفي وزير زميني مي شود.» اين استاد دانشگاه اميدوار است روزي برسد كه به جاي افتخار فروشندگان به خارجي بودن كالايشان با بهره برداري از مانكن هاي مروج عرياني، لباس هايي مطابق فرهنگ و كاملاً ايراني افتخار فروشندگان باشد.