تکمیل اهداف بانک مرکزی در کنترل تورم نیازمند اجرای نقشه راه رشد غیرتورمی وزارت اقتصاد

اوایل آذر ماه سال گذشته، وزارت اقتصاد از برنامه خود با عنوان «نقشه راه رشد غیرتورمی» رونمایی کرد. در این برنامه ضمن تاکید بر عزم وزارت اقتصاد بر کاهش سریع نرخ تورم، از راهکارهایی برای ایجاد رونق اقتصادی بدون ایجاد تورم رونمایی شده بود.

به بیان دیگر در این نقشه راه، به درستی بر دو امر «کنترل تورم» و «رونق تولید» تاکید شده بود که با توجه به ظرفیت‌های مغفول مانده در اقتصاد کشور تحقق همزمان این دو امکان پذیر است و در عین حال تمرکز بر یکی از آن‌ها و غفلت از دیگری نمی‌تواند شرایط مطلوبی را برای اقتصاد کشور رقم بزند.

کنترل تورم با راهکارهای کوتاه مدت و میان مدت

در بخش اقدامات مربوط به کنترل تورم نقشه راه مذکور، دو راهکار «کاهش فشار بر منابع ارزی» و «کاهش انتظارات تورمی»، به عنوان راهکارهای کوتاه مدت جلوگیری از افزایش نرخ تورم عنوان شده است. اقدامات صورت گرفته در دولت سیزدهم نشان دهنده آن است که به طور عمومی دولت برای کاهش فشار بر منابع ارزی و همچنین کاهش انتظارات تورمی برنامه دارد و تلاش کرده است با اقداماتی نظیر مدیریت واردات و کنترل کسری بودجه، در این زمینه گام بردارد.

همچنین برای مهار تورم در میان مدت، وزارت اقتصاد در نقشه راه رشد غیرتورمی خود بر «انضباط بخشی به خلق پول شبکه بانکی» و «کاهش فشار بودجه‌ای بر بانک‌ها و بانک مرکزی» تاکید کرده بود. در این برنامه «کنترل رشد ترازنامه بانک‌ها»، «نظارت بر بهبود کیفیت تسهیلات بانکی» و «تفکیک سپرده‌های جاری از مدت‌دار»، ۳ اقدام پیشنهادی برای انضباط بخشی به خلق پول شبکه بانکی عنوان شده بود. اقدامات اخیر بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد که در ماه‌های اخیر عزمی جدی برای اجرای این دستورالعمل‌ها وجود دارد و تا جای ممکن تلاش شده است با نظارت جدی‌تر، عملکرد بانک‌ها در تسهیلات‌دهی بهبود پیدا کند و از رشد ترازنامه آن‌ها جلوگیری شود تا به این ترتیب نرخ رشد نقدینگی در کشور تحت کنترل قرار بگیرد.

تحریک رشد اقتصادی با سه برنامه محوری

در بخش دوم نقشه راه غیرتورمی وزارت اقتصاد برنامه‌های متعددی با هدف ایجاد رشد اقتصادی بدون فشار تورمی ارائه شده بود که ۳ بخش کلی «رفع موانع کسب و کار»، «کاهش فعالیت‌های رقیب تولید» و «تقویت سرمایه‌گذاری در اقتصاد از طریق تعیین ۱۰ پروژه پیشران اقتصادی» را شامل می‌شد.

در طول ماه‌های اخیر دولت و به طور خاص وزارت اقتصاد اقدامات خوبی در زمینه رفع موانع کسب و کار، خصوصا در زمینه صدور مجوزهای شروع فعالیت کسب و کارها انجام داده است. اما برنامه‌های رشد غیر تورمی در دو بخش دیگر مغفول واقع شده است. به بیان دیگر در ماه‌های اخیر تنها بر «کنترل تورم» تمرکز شده و از کمک به «رشد اقتصادی» تقریبا غفلت شده است.

کنترل تورم باید در کنار ایجاد رشد اقتصادی دنبال شود

این درحالیست که از یک سو بدون جلوگیری از فعالیت‌های رقیب تولید و همچنین تقویت فعالانه سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد و پیشران اقتصاد، تحقق رونق تولید دور از دسترس است و در این شرایط اقدامات بازدارنده بانک مرکزی در خصوص مهار رشد نقدینگی، ابتر باقی می‌ماند. تمرکز بر کنترل تورم بدون برنامه‌ریزی منسجم برای هدایت منابع به سمت تولید، از یک سو به دلیل عطش بالای بانک‌ها برای اضافه برداشت، امکان تحقق ندارد و از سوی دیگر به ایجاد رکود اقتصادی دامن می‌زند.

بنابراین از مجموعه دولت انتظار می‌رود تداوم سیاست‌های انقباضی پولی در شبکه بانکی را در کنار اعمال سیاست‌هایی همچون مالیات بر عایدی سرمایه و تقویت سرمایه‌گذاری مستقیم در پروژه‌های پیشران اقتصادی در دستورکار قرار دهد تا به این ترتیب دو هدف مهم «کنترل تورم» و «رشد اقتصادی» به طور همزمان محقق گردد.

سنا