حتی یک پیشنویس مدون برای ارائه در قراردادهای جدید نفتی وجود ندارد

چند وقتی است که موضوع قراردادهای نفتی به یکی از سوژه های رسانه ها و وزارت نفت بیژن زنگنه تبدیل شده است اما نگاهی کلی به این سوژه رسانه ای و اخباری که تا کنون منتشر شده نشان می دهد که خود وزارت نفت هم به چهارجوبی کلی برای انتشار این قراردادها نرسیده و در زمان برگزاری کنفرانس رو نمایی از قراردادها در تهران هم مدعووین از اینکه قرارداد و مدلی کتبی که بشود روی ان کار کرد شکایت می کردند. این قراردادها که به صورت دست و پاشکسته از همان ابتدا چند بار قرار شد منتشر شود و در ایران و انگلیس بارها رونمایی از ان به تغویق افتاد حتی مدعوین خارجی و شرکتهای بزرگ بین المللی نفت و گاز را هم با سردر گمی مواجه کرده است به طوری که در همان زمان برگزاری کنفرانس خبری رونمایی از قراردادهای IPC نمایندگان شرکتهای خارجی معترض بودند که هیچ چیز خاصی در اختیار آنها قرار نگرفته است و فقط به یک سری کلی گویی بسنده شده است. در واقغ کارشناسان بر این باورند که خود وزارت نفت هم نمی داند در حال انجام دادن چه کاری است و زنگنه تنها برای اینکه بگوید تغییری ایجاد کرده است تیمی را مامور بررسی قراردادهای بیغ متقابل و تغییرات در آن کرد و جالب اینکه در آخر هم به قراردادهای بیغ متقابل رسید. در این بین نه وزارت نفت پیش نویس قراداد دارد و نه مچلس و نه کارشناسان. برای همین هم هست که اصولا نه میشود از این قرادادها دفاع کرد و نه آنها را مورد نقد قرار داد. البته همین اندکی هم که منتشر شده با نقد شدید منتقدین روبرو شده و نه تنها مقام معظم رهبری در مورد آن دستوراتی داده است بلکه مجلس و دیگر نهادهای نظارتی و قانون گذار هم با این چند فصلی که تازه اتد زده شده مشکل دارند. موضوع مهم دیگر بر می گردد به اینکه وزارت نفت شدیدا به دنبال این است که با همین چند بند دست و پاشکسته قراردادهای میلیارد دلاری امضا کند و با توجه به اینکه در سال پایانی دوره دولت تدبیر و امید هستیم تلاشهای زیادی برای عقد قراردادهایی با این مدل از بندهای ضعیف از سوی وزارت نفت روبرو هستیم. در واقع چیزی به عنوان قرارداد وجود ندارد و ماشاهد چند تبصره و بند و ماده واحده بیشتر نیستیم که تمامی آنها دارای ایرادات اساسی هستند. از سوی دیگر وزارت نفت برای اینکه به مقصود خود در عقد قراردادهای جدید با مدل که چه عرض کنم با این چیزهایی که تحت عنوان قرارداد منتشر کرده برسد متن تهیه شده توسط خود را محرمانه می پندارد و با این وسیله اجازه اینکه مردم و رسانه ها ببینند قرار است بر سر نفت مملکتشان چه بیاید جلوگیری می کند. این در صورتی است که اصولا در قراردادهای نفت و گاز و توسعه ای تنها نکاتی مانند قیمت و این قبیل موارد محرمانه تلقی می شود و ان هم به خاطر این است که شرکتهای نفتی نمی خواهند رقیبان و دیگر شرکای نفتیشان بدانند بر روی چه قیمتهایی توافق شده تا قراردادهای دیگرشان با دیگر کشورها به مخاطره نیفتد. ولی متاسفانه وزارت نفت کل قرارداد را محرمانه تلقی می کند و این در حالی است که می تواند فقط بندها و یا مبالغ را از متن منتشر شده حذف کند و مابقی را که محرمانه نیست در قالب یک قرارداد منتشر کند. این روش کار در وزارت نفت متاسفانه در سالهای گذشته موجب مواردی مانند قرارداد کرسنت، لغو قراردادهای سوآپ، قراردادهای غیر صیانتی با چینیها و ....شده است و برخی قراردادهای پارس جنوبی را هم که به خاطر تعلل پیمانکاران و اشتباهات در عقد قرارداد با پیمانکاران رخ داده است را باید از این قبیل دانست. به هر حال به نظر می رسد که وزارت نفت اگر قراردادهایش برای شرکتهای داخلی محرمانه است لا اقل این قراردادها را به خارجیها ارائه می کرد تا وقتی از ایران خارج می شدند دست از پا درازتر نروند. حالا ایرانیها که همه چیز برایشان محرمانه است و امنیتی از اهمیت چندانی برخوردار نیستن. فقط آقای زنگنه فراموش نکنند که در قراردادهای نفتی فقط یک سری بندهای خاص وجود دارد که مربوط به مبلغ قرارداد می شود و این موارد معمولا محرمانه می ماند. ضمنا این روزها صحبتهای زیادی راجع به شکوفایی وزارت نفت در دوره زنگنه می شود اما نباید از یاد ببریم که زنگنه و وزارت نفت در این سه سال و اندی فقط پروژه های نیمه کاره احمدی نژاد را دارند تکمیل می کنند تازه هنوز خیلی از این پروژه ها پا در هوا است! از میدانهای مشترک هم چه بگوییم که در این مدت وزارت زنگنه فقط در رابطه با آنها حرف زیاد زده شده ولی دریغ از یک عملکرد مثبت و قابل تقدیر. اما در فروش نفت و افزایش صادرات باز هم این موضوع یک پیروزی برای وزارت نفت محسوب نمی شود بلکه وزارت نفت از عملکرد مثبت وزارت خارجه بهره برداری کرده و به نفغ خود سود می برد. وزارت نفت فقط تنها کاری که کرده بعد از برجام تولید را به سقف تولید قبل از تحریمها برگردانده است. یعنی از ظرفیتهای موجود استفاده کرده و این موضوع هزینه زیادی در بر نداشته است و کار شاقی محسوب نمی شود. مهم این است که وزارت نفت در این سه ساله چقدر ظرفیت سازی جدید داشته است؟ شاید بتوان گفت هیج!