وب تاریک، آن سوی دیگر اینترنت

وب تاریک آنقدرهم که تصور می شود کاملا تاریک نیست. اغلب مردم تصور می کنند که دارک وب یک منطقه فاسد و غیرقانونی در اینترنت است که در آن قاچاقچیان، فروشندگان مواد مخدر، فروشندگان اسلحه کارهای غیرقانونی انجام می دهند اما حقیقت با این تصور بسیار متفاوت است.

این موضوع هم مانند بسیاری از موضوعات دیگر در جهان، دو جنبه کاملا متفاوت دارد بنابراین در این گزارش به بخشی از وب تاریک پرداخته خواهد شد که اغلب نادیده گرفته می شود. برخلاف تصور منفی و رایجی که اکثر مردم ممکن است در نگاه اول از وب تاریک داشته باشند این گزارش به اینکه چگونه می توان از وب تاریک برای محافظت از مردم و ایجاد حریم خصوصی استفاده کرد می پردازد.

اصطلاح وب تاریک لزوما به معنای مکانی نیست که در آن مدام فعالیت های غیرقانونی رخ دهد یا اعمال تاریکی انجام شود. درواقع کلمه تاریک به همان دلیلی که شب تاریک نامیده می شود انتخاب شده است. و دلیل دیگر از انتخاب کلمه تاریک به خاطر محتوایی است که از کاربران پنهان است در حالی که در اینترنت رایج، هرکسی که رایانه و مرورگر وب دارد می تواند به گوگل مراجعه کند و تمام اطلاعات را در آن جستجو کند اما وب تاریک، پنهان است.

برای درک بهتر ریشه شناسی کلمه تاریک قرار نیست کلمه Dark در متن به عنوان یک عمل شیطانی مورد استفاده قرار گیرد بلکه بیشتر در چارچوب "نداشتن نور و شفافیت" تعریف می شود بنابراین وب تاریک یا وب ناشناخته به یک بستر وب گفته می شود که در آن هویت کاربران پنهان است. با این حال و با توجه به آنچه گفته شد به نظر می رسد که وب تاریک شهرت خود را به میزان قابل توجهی تحت تأثیر این سوءتفاهم در مورد معنی و ریشه این اصطلاح به دست آورده است.

وب تاریک بخشی از مفهوم گسترده تری است که وب عمیق نامیده می شود. وب عمیق بخشی از اینترنت است که به راحتی برای یک کاربر متوسط اینترنت قابل دسترس نیست، مثل سایت‌هایی که پشت دیوارهای احراز هویت یا دیوارهای پرداخت قرار دارند که فقط برای مشترکین کالا یا تعداد محدودی از افراد در دسترس است. شاید برای شما اتفاق افتاده باشد که مقاله پولی را در نتفلیکس بخوانید یا قبض هایی را پرداخت کرده باشید یا چیزی از آمازون خریده باشید و یا وارد ایمیل یا فیس بوک شده باشید تمامی اینها نمونه هایی از محتوای وب عمیق هستند.

در واقع شما نمی توانید فقط آنلاین شوید و آزادانه به این محتواها دسترسی پیدا کنید بلکه باید به سیستم وارد شوید؛ بنابراین شما باید فراتر از سطح موجود در وب سایت حفاری کنید تا به محتوای مدفون شده در زیر صفحه ورود به سیستم دسترسی پیدا کنید.

وب عمیق از این جهت مفید و کاربردی است که افراد نمی خواهند پروفایل های شخصی فیس بوک شان در گوگل قابل جستجو باشد و همه به آنها دسترسی داشته باشند یا اینکه بانک ها شماره حساب و جزئیات مالی کاربران را در یک پایگاه داده در دسترس عموم لیست کنند بنابراین این نوع محتواها پنهان هستند. به عبارتی دقیق تر محتوایی که بخشی از وب عمیق محسوب می شود در موتورهای جستجو نشان داده نمی شود و صفحات موجود در وب عمیق توسط موتورهای جستجو قابل دسترسی نیستند.امروزه مشاهده می شود که وب عمیق توسعه آنلاین را تشویق کرده و میلیون ها شغل در تجارت الکترونیکی ایجاد کرده است.

وب تاریک بخشی از وب عمیق یا زیرمجموعه ای از آن است و مانند وب عمیق ، از سایتهایی تشکیل شده است که توسط گوگل یا سایر موتورهای جستجوی مشابه نشان داده نمی شوند. وب سایت های تاریک لزوما در زیر صفحه های ورود به سیستم دفن نمی شوند بلکه آنها توسط یک روپوش نامرئی پنهان می شوند.

تخمین زده می شود که وب عمیق تقریبا ۹۰ درصد از کل اطلاعات موجود در اینترنت را تشکیل می دهد و متأسفانه دسترسی آنها امکان پذیر نیست زیرا وب عمیق مخفی است یا در دسترس نیست. به عنوان مثال نتفلیکس ممکن است ده صفحه مانند صفحه اصلی ، صفحه ایجاد حساب ، سوالات متداول ، راهنما و ... در دسترس عموم داشته باشد اما از سوی دیگر میلیون ها صفحه وب عمیق، با اطلاعاتی درباره فیلم ها ، حساب های کاربری و فرم های پرداخت نیز دارد؛ سایتهایی مانند فیس بوک نیز از این نوع هستند که بخشی از این سایت ها در سطح وب قابل دسترس است. مثلا می توانید صفحات ، مطالب جستجو شده یا اطلاعاتی را که کاربران مشاهده کرده اند را شما نیز مشاهده کنید اما بخش های بسیار بیشتری از سایت در پشت ورودها پنهان است، یا فقط برای دوستان نزدیک قابل مشاهده است.

وب تاریک چه کاری برای ما انجام می دهد؟

وب تاریک شبکه ای است که کاربران را در مقابل اطلاعاتی که بارگذاری و بازیابی می کنند محافظت می کند و کاربران می توانند با استفاده از پیام های رمزگذاری شده در تمام ارتباطات خود از حریم خصوصی خود محافظت کنند این رمزگذاری به ویژه برای کسانی که می خواهند اطلاعات بحث برانگیز یا خطرناکی را منتشر کنند بسیار مفید است مثلا اگر کسی در کشوری زندگی کند که در اکثر زمان ها ترافیک اینترنت مسدود است، وب تاریک می تواند راهی برای انتشار اطلاعات و در دسترس قرار دادن آن اطلاعات در اختیار دیگران باشد. در این رمزگذاری ها و ارسال اطلاعات اینکه مثلا اطلاعات سیاسی مخالفان دولت کره شمالی را منتشر کنید یا فیلمی از یک گربه را بفرستید دولت کره شمالی هرگز نخواهد فهمید که چه اطلاعاتی ارسال شده است.

این شبکه همچنین برای کمک به محافظت از حریم خصوصی از فناوری های رمزگذاری در تمام ارتباطات خود استفاده می کند و این رمزگذاری ، محتوای آنلاین را پنهان می کندبنابراین وب تاریک روشی است که افراد می توانند اطلاعات ، یا پست های وبلاگ ، ایمیل یا صفحات وب را به شکلی ناشناس منتشر کنند.

فضای وب تاریک به ناشران اجازه می دهد بدون ترس از سانسور، اطلاعات را تولید و منتشر کنند و همچنین برای مناطقی از جهان که شهروندان آزادی بیان ندارند، یا اطلاعات، از سوی دولت یا نظامیان سانسور می شود ، دسترسی شهروندان به اطلاعاتی که توسط وب تاریک ارائه می شود ضروری است. افشاگران نیز افراد دیگری هستند که می توانند از این شبکه در جهت کارهای موثر استفاده کنند.

با وجود این مزیت ها فعالیت های ناپسندی هم در شبکه تاریک انجام شده است. بدون شک افرادی وجود دارند که از این شبکه ها برای مقاصدی فراتر از آنچه برای آنها طراحی شده استفاده کنند اما این موضوع تنها مختص وب تاریک نیست بلکه در بسیاری از زمینه های دیگر وجود دارد و صدق می کند بنابراین اگر اجازه داده شود سوءاستفاده برخی از کاربران رسالت واقعی این سیستم عامل ها را خدشه دار کند، در این صورت یکی از ارزشمندترین ابزارهای آزادی و حفظ حریم خصوصی در دنیا از بین خواهد رفت.

به نظر می رسد که هرکسی فارغ از وضعیت خود می تواند از وب تاریک بهره مند شود ، اما نحوه استفاده شما از وب تاریک بسته به شرایط شخصی شما بسیار متفاوت خواهد بود. مثلا دو وضعیت را نظر داشته باشید، برای یک کاربر متوسط اینترنت ، افزایش امنیت و حریم خصوصی ممکن است خیلی نگران کننده نباشد. اما برای برخی کاربران مانند روزنامه نگاران وب تاریک امکان انتقال ایمن اطلاعات را فراهم می کند. آنها می توانند بدون ترس از نظارت یا مسدود شدن تراکنش های خود ، ایمیل ارسال کنند و چت کنند.

همچنین در برخی از کشورهایی که از دسترسی کامل به اینترنت جلوگیری می کنند یا ارتباطات از طریق اینترنت را کنترل می کنند، ساکنان این نوع کشورها می توانند از همان دسترسی داده شده توسط وب تاریک برای برقراری ارتباط با جهان خارج از کشور خود استفاده کنند.

در نهایت می توان گفت که وب تاریک ابزاری است که مانند هر ابزاری ، می تواند همزمان بسیار مفید و هم خطرناک باشد. و نمی توان تمام اتفاقات خطرناک را به وب تاریک نسبت دهیم و با خاموش کردن آن بگوییم همه چیز در جهان خوب است به تعبیری نمی توان تمام مشکلات جهان را با سرزنش وب تاریک حل کرد و حتی اگر احساس می کنید که به این نوع از حریم خصوصی نیازی ندارید حمایت و پشتیبانی شما از این شبکه به کسانی که از این طریق کارهای موثری را در جهان انجام می دهند موثر خواهد بود و وب تاریک می تواند با هجوم کاربران قانونی رام شود.