ماه رمضان | اعمال اولین روز ماه رمضان
اعمال مخصوص روز اول ماه مبارک رمضان را در سایت شمانیوز بخوانید.
روز اوّل:در آن چند عمل مستحبّ است:
اوّل:غسل نمودن در آب جارى،و بر سر ریختن سى کف دست آب،که در تمام طول سال باعث ایمنى از همه دردها و بیماریهاست.
دوم:کفى از گلاب به روى خویش بزند،تا از خوارى و پریشانى نجات یابد و قدرى هم به سر خود بمالد،تا در آن سال از سرسام[در برخى نسخه ها:برسام،به معنى بیمارى سینه]ایمن گردد.
سوّم:دو رکعت نماز اول ماه را بجا آورد و صدقه بدهد.
چهارم:دو رکعت نماز بخواند،در رکعت اول سوره‌هاى«حمد» و«انّا فتحنا»را و در رکعت دوم سوره«حمد»و هر سوره دیگرى را که بخواهد بخواند،تا حق تعالى در آن سال بدیها را از او دور سازد،و تا سال آینده در پناه خدا باشد.
پنجم:پس از طلوع فجر این دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَیْنَا صِیَامَهُ وَ أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ اللَّهُمَّ أَعِنَّا عَلَى صِیَامِهِ وَ تَقَبَّلْهُ مِنَّا وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْهُ لَنَا فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَ عَافِیَةٍ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ .
خدایا ماه رمضان رسید،تو روزه‌اش را بر ما واجب نموده‌اى،و قرآن را در آن براى هدایت مردم،و دلایل روشنى از هدایت و شناسایى از باطل نازل کرده‌اى.خدایا ما را بر روزه‌اش یارى کن،و آن را از ما بپذیر، و این ماه را از ما به سلامت دریافت کن،و آن را براى ما از سوى خویش در آسانى و عافیت سالم بدار،همانا تو بر هرچیز توانایى.
ششم:دعاى چهل وچهارم صحیفه کامله را اگر در شب قبل نخوانده بخواند.
هفتم:علاّمه مجلسى در«زاد المعاد»فرموده که شیخ کلینى و شیخ طوسى و دیگران به سند صحیح روایت کرده‌اند که حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام فرمود:در ماه مبارک رمضان در آغاز سال،یعنى روز اول این ماه-چنان‌که علما فهمیده اند-این دعا را بخوان،و فرمود:هرکه این دعا را براى رضاى خدا،و بدون آمیختگى با اغراض ناپسند و ریا بخواند،در آن سال فتنه و گمراهى و آفتى که به دین یا بدنش ضرر برساند به او نرسد،و حق تعالى او را از شرّ آنچه از بلاها در آن سال واقع مى‌شود حفظ مى نماید.و دعا این است:
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی دَانَ لَهُ کُلُّ شَیْ‌ءٍ وَ بِرَحْمَتِکَ الَّتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‌ءٍ وَ بِعَظَمَتِکَ الَّتِی تَوَاضَعَ لَهَا کُلُّ شَیْ‌ءٍ وَ بِعِزَّتِکَ الَّتِی قَهَرَتْ کُلَّ شَیْ‌ءٍ وَ بِقُوَّتِکَ الَّتِی خَضَعَ لَهَا کُلُّ شَیْ‌ءٍ وَ بِجَبَرُوتِکَ الَّتِی غَلَبَتْ کُلَّ شَیْ‌ءٍ وَ بِعِلْمِکَ الَّذِی أَحَاطَ بِکُلِّ شَیْ‌ءٍ یَا نُورُ یَا قُدُّوسُ یَا أَوَّلا قَبْلَ کُلِّ شَیْ‌ءٍ وَ یَا بَاقِیا بَعْدَ کُلِّ شَیْ‌ءٍ یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَقْطَعُ الرَّجَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُدِیلُ الْأَعْدَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَرُدُّ الدُّعَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی یُسْتَحَقُّ بِهَا نُزُولُ الْبَلاءِ،
خدایا از تو درخواست مى‌کنم به آن نامت که همه چیز در برابرش فروتن شده،و به رحمتت که همه چیز را فرا گرفته، و به عظمتت که همه‌چیز در آستانش تواضع نموده،و به عزّتت که بر همه چیز چیره گشته،و به نیرویت که همه‌چیز در برابرش خضوع یافته،و به جبروتت که بر همه‌چیز غالب گشته،و به علمت که همه‌چیز را فرا گرفته،اى نور،اى قدوس،اى اول پیش از هر چیز،اى باقى پس از هر چیز،اى خدا،اى مهربان،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و از من بیامرز گناهانى را که نعمتها را دگرگون مى سازد،و بیامرز گناهانى را که کینه ها را فرو مى فرستد، و بیامرز گناهانى را که امید به تو را قطع مى‌کند،و بیامرز گناهانى را که دشمنان را چیره مى سازد،و بیامرز گناهانى را که دعا را برمى گرداند،و بیامرز گناهانى را که مردم به سبب آن سزاوار نزول بلا مى شوند،
وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ غَیْثَ السَّمَاءِ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَکْشِفُ الْغِطَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُعَجِّلُ الْفَنَاءَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُورِثُ النَّدَمَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَهْتِکُ الْعِصَمَ وَ أَلْبِسْنِی دِرْعَکَ الْحَصِینَةَ الَّتِی لا تُرَامُ وَ عَافِنِی مِنْ شَرِّ مَا أُحَاذِرُ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هَذِهِ اللَّهُمَّ رَبَّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبَّ الْأَرَضِینَ السَّبْعِ وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَیْنَهُنَّ وَ رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ وَ رَبَّ السَّبْعِ الْمَثَانِی وَ الْقُرْآنِ الْعَظِیمِ وَ رَبَّ إِسْرَافِیلَ وَ مِیکَائِیلَ وَ جَبْرَئِیلَ وَ رَبَّ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ سَیِّدِ الْمُرْسَلِینَ وَ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ أَسْأَلُکَ بِکَ وَ بِمَا سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ یَا عَظِیمُ أَنْتَ الَّذِی تَمُنُّ بِالْعَظِیمِ،
و بیامرز گناهانى را که بارش آسمان را باز مى دارد،و بیامرز گناهانى را که پرده ها را کنار مى زند،و بیامرز گناهانى را که در نابودى شتاب مى افکند،و بیامرز گناهانى را که سبب پشیمانى مى گردد،و بیامرز گناهانى را که پرده ها را مى درد،و زره محکمت را بر من بپوشان زرهى که نفوذ ناپذیر است،و مرا از شرّ آنچه در شب و روز و آینده این سال از آن حذر مى کنم عافیت بخش.خدایا پروردگار آسمانهاى هفتگانه،و پروردگار زمینهاى هفتگانه،و آنچه در آنهاست،و آنچه میان آنهاست،و پروردگار عرش بزرگ،و پروردگار سوره«حمد»و قرآن عظیم،و پروردگار اسرافیل و میکاییل و جبرییل،و پروردگار محمّد(درود خدا بر او و خاندانش) آقاى رسولان و پایان‌بخش پیامبران،از تو مى‌خواهم به حق ذات پاکت و به حق آنچه خود را به آن نام نهادى،اى بزرگ تویى که به نعمت بزرگ تفضّل مى کنى،
وَ تَدْفَعُ کُلَّ مَحْذُورٍ وَ تُعْطِی کُلَّ جَزِیلٍ وَ تُضَاعِفُ [مِنَ] الْحَسَنَاتِ بِالْقَلِیلِ وَ بِالْکَثِیرِ وَ تَفْعَلُ مَا تَشَاءُ یَا قَدِیرُ یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ وَ أَلْبِسْنِی فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هَذِهِ سِتْرَکَ وَ نَضِّرْ وَجْهِی بِنُورِکَ وَ أَحِبَّنِی بِمَحَبَّتِکَ وَ بَلِّغْنِی رِضْوَانَکَ وَ شَرِیفَ کَرَامَتِکَ وَ جَسِیمَ عَطِیَّتِکَ وَ أَعْطِنِی مِنْ خَیْرِ مَا عِنْدَکَ وَ مِنْ خَیْرِ مَا أَنْتَ مُعْطِیهِ أَحَدا مِنْ خَلْقِکَ وَ أَلْبِسْنِی مَعَ ذَلِکَ عَافِیَتَکَ یَا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوَى وَ یَا شَاهِدَ کُلِّ نَجْوَى وَ یَا عَالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ وَ یَا دَافِعَ مَا تَشَاءُ مِنْ بَلِیَّةٍ یَا کَرِیمَ الْعَفْوِ یَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ تَوَفَّنِی عَلَى مِلَّةِ إِبْرَاهِیمَ وَ فِطْرَتِهِ،
و هر محدوزى را دفع مى‌کنى،و هر نعمت برجسته‌اى را عطا مى‌نمایى،و نیکیها را به کم و زیاد دوچندان مى سازى،و هرکارى که بخواهى انجام مى دهى،اى توانا اى خدا،اى مهربان،بر محمّد و اهل بیتش درود فرست، و در آینده این سال لباس سترت را بر من بپوشان،و چهره ام را به نورت شاداب ساز،و به دوستى ات دوستم بدار،و و مرا به خشنودیت،و شریف کرامتت،و بزرگ عطایت برسان،و به من عطا کن از بهترین چیزى که نزد توست و بهترین چیزى‌که به بنده‌اى از بندگانت عطا مى فرمایى،و افزون بر این لباس عافیت و تندرستى بر من بپوشان،اى جایگاه هر شکایت،اى حاضر در هر گفتگوى پنهان،اى داناى هر نهان،اى دفع کننده بلاها آنگونه که خواهى،اى بزرگوار گذشت اى نیکو درگذر،مرا بر آیین ابراهیم و بر فطرت او،
وَ عَلَى دِینِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سُنَّتِهِ وَ عَلَى خَیْرِ الْوَفَاةِ فَتَوَفَّنِی مُوَالِیا لِأَوْلِیَائِکَ وَ مُعَادِیا لِأَعْدَائِکَ اللَّهُمَّ وَ جَنِّبْنِی فِی هَذِهِ السَّنَةِ کُلَّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یُبَاعِدُنِی مِنْکَ وَ اجْلِبْنِی إِلَى کُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یُقَرِّبُنِی مِنْکَ فِی هَذِهِ السَّنَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ امْنَعْنِی مِنْ کُلِّ عَمَلٍ أَوْ قَوْلٍ أَوْ فِعْلٍ یَکُونُ مِنِّی أَخَافُ ضَرَرَ عَاقِبَتِهِ وَ أَخَافُ مَقْتَکَ إِیَّایَ عَلَیْهِ حِذَارَ أَنْ تَصْرِفَ وَجْهَکَ الْکَرِیمَ عَنِّی فَأَسْتَوْجِبَ بِهِ نَقْصا مِنْ حَظٍّ لِی عِنْدَکَ یَا رَءُوفُ یَا رَحِیمُ.
و بر دین محمّد(درود خدا بر او و خاندانش باد) و روش او،و بر بهترین مرگ‌ها بمیران،بمیران درحالى که دوستدار اولیایت،و دشمن دشمنانت باشم.خدایا مرا در این سال از هر کار یا گفتار یا کردارى که از تو دورم مى کند برکنار دار،و به جانب هر عمل یا گفتار یا کردارى که مرا در این سال به تو نزدیک مى کند جلب نما،اى مهربان‌ترین مهربانان،و بازدار مرا از هر عمل یا گفتار یا کردارى که از من سر مى‌زند،و من از سرانجام زیانبارش مى ترسم،و از خشمت به خاطر آ بر خود بیمناکم،ترسم از این است که روى کریمانه ات را از من بگردانى در نتیجه سزاوار کاستى بهره اى که پیش تو دارم گردم،اى پرلطف اى مهربان
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مُسْتَقْبَلِ سَنَتِی هَذِهِ فِی حِفْظِکَ وَ فِی جِوَارِکَ وَ فِی کَنَفِکَ وَجَلِّلْنِی سِتْرَ عَافِیَتِکَ وَ هَبْ لِی کَرَامَتَکَ عَزَّ جَارُکَ وَ جَلَّ ثَنَاؤُکَ وَ لا إِلَهَ غَیْرُکَ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی تَابِعا لِصَالِحِی مَنْ مَضَى مِنْ أَوْلِیَائِکَ وَ أَلْحِقْنِی بِهِمْ وَ اجْعَلْنِی مُسَلِّما لِمَنْ قَالَ بِالصِّدْقِ عَلَیْکَ مِنْهُمْ وَ أَعُوذُ بِکَ اللَّهُمَّ [یَا إِلَهِی] أَنْ تُحِیطَ بِی خَطِیئَتِی وَ ظُلْمِی وَ إِسْرَافِی عَلَى نَفْسِی وَ اتِّبَاعِی لِهَوَایَ وَ اشْتِغَالِی بِشَهَوَاتِی فَیَحُولُ ذَلِکَ بَیْنِی وَ بَیْنَ رَحْمَتِکَ وَ رِضْوَانِکَ فَأَکُونَ مَنْسِیّا عِنْدَکَ مُتَعَرِّضا لِسَخَطِکَ وَ نِقْمَتِکَ اللَّهُمَّ وَفِّقْنِی لِکُلِّ عَمَلٍ صَالِحٍ تَرْضَى بِهِ عَنِّی وَ قَرِّبْنِی إِلَیْکَ زُلْفَى اللَّهُمَّ کَمَا کَفَیْتَ نَبِیَّکَ مُحَمَّدا صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ هَوْلَ عَدُوِّهِ وَ فَرَّجْتَ هَمَّهُ وَ کَشَفْتَ غَمَّهُ [کَرْبَهُ] وَ صَدَقْتَهُ وَعْدَکَ وَ أَنْجَزْتَ لَهُ عَهْدَکَ،
خدایا در آینده این سال مرا در حفظ و پناه و حمایت خود قرار ده،و پرده تندرستى را بر من بپوشان،و از کرامتت بر من ببخش،عزیز است پناه تو،و بزرگ است ثناى تو،و معبودى جز تو نیست.خدایا مرا پیرو شایستگان از اولیاى گذشته ات قرار ده،و به آنان ملحقم فرما،و تسلیم آن‌که از آنان از طرف توراست گفت قرارم ده،خدایا به تو پناه مى آورم از اینکه خطایم و ستمم،و زیاده روى بر نفسم،و پیروى از هواوهوسم،و سرگرمى ام به شهوت بر من احاطه کند،در نتیجه همه اینها بین من و رحمت و خشنودى‌ات دیوار گردد،و من نزد تو فراموش شوم،و در معرض خشم و کینه ات قرار گیرم.خدایا مرا براى هر عمل شایسته‌اى که به سبب آن از من خشنود شودى موفق بدار،و مرا به مقام قربت نزدیک کن.خدایا چنان‌که از پیامبرت محمّد(درود خدا بر او و خاندانش)هراس از دشمنش را کفایت کردى،و اندوهش را برطرف نمودى،و غمش را زدودى،و وعده‌ات را به او وفا کردى،و پیمانت را برایش به پایان آوردى.
اللَّهُمَّ فَبِذَلِکَ فَاکْفِنِی هَوْلَ هَذِهِ السَّنَةِ وَ آفَاتِهَا وَ أَسْقَامَهَا وَ فِتْنَتَهَا وَ شُرُورَهَا وَ أَحْزَانَهَا وَ ضِیقَ الْمَعَاشِ فِیهَا وَ بَلِّغْنِی بِرَحْمَتِکَ کَمَالَ الْعَافِیَةِ بِتَمَامِ دَوَامِ النِّعْمَةِ عِنْدِی إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِی أَسْأَلُکَ سُؤَالَ مَنْ أَسَاءَ وَ ظَلَمَ وَ اسْتَکَانَ وَ اعْتَرَفَ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تَغْفِرَ لِی مَا مَضَى مِنَ الذُّنُوبِ الَّتِی حَصَرَتْهَا حَفَظَتُکَ وَ أَحْصَتْهَا کِرَامُ مَلائِکَتِکَ عَلَیَّ وَ أَنْ تَعْصِمَنِی إِلَهِی [اللَّهُمَ] مِنَ الذُّنُوبِ فِیمَا بَقِیَ مِنْ عُمُرِی إِلَى مُنْتَهَى أَجَلِی یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ وَ آتِنِی کُلَّ مَا سَأَلْتُکَ وَ رَغِبْتُ إِلَیْکَ فِیهِ فَإِنَّکَ أَمَرْتَنِی بِالدُّعَاءِ وَ تَکَفَّلْتَ لِی بِالْإِجَابَةِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
خدایا به همانگونه هراس این سال و آفات و امراض و فتنه ها و شرور و اندوهها و تنگى معیشت را در آن از من کفایت کن،و به رحمتت مرا به کمال عافیت،با کامل کردن ریزش نعمت بر من تا پایان عمرم برسان از تو درخواست مى‌کنم درخواست کسى که بد کرده و ستم روا داشته و درمانده شده و اعتراف به گناه نموده است،و از تو درخواست مى‌کنم که مرا بیامرزى از آنچه از گناهان بر من گذشته،که آنها را نگهبانانت ثبت نموده و بزرگوار فرشتگانت برشمرده‌اند و اینکه خدایا در آنچه از عمرم باقى مانده،تا پایان عمر مرا از گناهان نگاه دارى،اى خدا،اى بخشنده،اى مهربان،بر محمّد و اهل بیت محمّد درود فرست،و هر آنچه از تو خواستم،و در طلب آن به جانب تو رغبت نمودم به من عنایت فرما،بدرستى که تو مرا به خواستن فرمان دادى و برایم عهده‌دار اجابت شدى،اى مهربان‌ترین مهربانان.
فقیر گوید:سیّد ابن طاووس این دعا را در شمار اعمال شب اوّل ماه ذکر کرده است.
