نقش خطای شناختی در تصادفات رانندگی: چرا رانندگان ماهر بیشتر در معرض خطرند؟

معمولاً تصور می‌شود که رانندگان کم‌تجربه بیشترین سهم را در تصادفات رانندگی دارند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که رانندگان ماهر و باتجربه نیز در معرض خطری جدی قرار دارند؛ اما نه به دلیل ناآگاهی، بلکه به دلیل خطای شناختی. «اثر بیش‌اعتمادی» یکی از این خطاهاست که باعث می‌شود رانندگان باتجربه در لحظات حساس، به مهارت خود بیش از حد اعتماد کنند و تصمیماتی بگیرند که در نهایت به تصادف منجر شود.

در ایران، این پدیده به‌طور خاص در رانندگان وسایل نقلیه سنگین، تاکسی‌ها و حتی رانندگان مسابقات اتومبیل‌رانی دیده شده است. برای مثال، راننده‌ای که سال‌ها در جاده‌های پرخطر رانندگی کرده، ممکن است در هنگام سبقت گرفتن از یک کامیون، سرعت و فاصله را نادرست تخمین بزند، زیرا ذهن او به الگوهای گذشته‌اش وابسته است و نه به موقعیت واقعی.

یک مطالعه در اروپا نشان داد که ۷۸٪ تصادفات رانندگی مربوط به تصمیمات نادرست رانندگان باتجربه بوده است، نه تازه‌کارها. این مسئله در ایران نیز می‌تواند بحرانی باشد، چراکه بسیاری از رانندگان حرفه‌ای، مانند رانندگان بین‌شهری و رانندگان تاکسی، به دلیل تجربه بالا، اعتماد بیش‌ازحدی به مهارت خود دارند و همین مسئله باعث می‌شود که ریسک بیشتری را بپذیرند.

راه‌حل چیست؟

اجرای دوره‌های آموزش روان‌شناختی برای رانندگان حرفه‌ای

استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی برای تحلیل الگوی رانندگی و هشدارهای خودکار

تغییر قوانین جاده‌ای برای کنترل رفتارهای پرخطر ناشی از اعتماد بیش‌ازحد رانندگان حرفه‌ای

این مسئله نه‌تنها یک چالش پنهان در تصادفات رانندگی در ایران است، بلکه می‌تواند محور مهمی برای سیاست‌گذاری‌های جدید در ایمنی جاده‌ها باشد.

#نه_به_تصادف