داروی ایزونیازید چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف ایزونیازید

ایزونیازید به ندرت ممکن است باعث ایجاد بیماری کبدی خطرناکی (احتمالا کشنده) شود. خطر این بیماری کبدی در افراد بالای ۳۵ سال که الکل یا مواد مخدر تزریقی مصرف می‌کنند افزایش می‌یابد. همچنین این خطر در کسانی که دچار بیماری‌ها و مشکلات کبدی طولانی مدت هستند نیز بالاتر است. اگر هرگونه علائم بیماری کبدی مانند تهوع، استفراغ، درد شدید معده یا شکم، ضعف و خستگی غیر طبیعی، ادرار تیره و زردی پوست و چشم مشاهده کردید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید. در حین مصرف این دارو پزشک باید آزمایش‌های عملکرد کبد را تجویز کند و تمامی آزمایش‌های لازم را انجام دهید.

ایزونیازید چیست و چه کاربردی دارد؟

داروی ایزونیازید به همراه داروهای دیگر برای درمان عفونت‌های فعال سل (TB) مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دارو به تنهایی برای پیشگیری ابتلا به سل در کسانی که در معرض باکتری عفونت‌های فعال سل هستند (کسانی جواب تست TB پوستشان مثبت است) استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد داروی ایزونیازید

این دارو آنتی‌بیوتیکی است که از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند. این آنتی‌بیوتیک فقط در درمان عفونت‌های باکتریایی موثر است و بر روی عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیری ندارد. استفاده از هر آنتی‌بیوتیکی زمانی که نیازی به آن نیست می‌تواند موجب این شود که در عفونت‌های آینده تاثیری نداشته باشد.

نحوه مصرف ایزونیازید و دوز مصرفی

این دارو معمولا باید با معده خالی (۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی) و طبق دستور پزشک‌ عفونی مصرف شود. اگر از شربت این دارو استفاده می‌کنید، قبل از مصرف شیشه محتوای دارو را خوب تکان دهید. دوز مصرفی را با دقت اندازه‌گیری کنید و از قاشق غذاخوری برای مصرف دارو استفاده نکنید، زیرا میزان دوز مصرفی آن مشخص نیست و بهتر از پیمانه مخصوص استفاده شود. همچنین اگر داروهای ضد اسیدی مصرف می‌کنید که حاوی آلومنیوم هستند، حداقل یک ساعت قبل از مصرف ضد اسید این دارو را مصرف کنید. دوز مصرف داروی ایزونیازید به سن، وزن، وضعیت پزشکی بیمار و پاسخگویی بدنشان به دارو بستگی دارد. برای اثر بهتر داروی ایزونیازید آن را در ساعات مشخص بخورید تا میزان دارو در بدنتان ثابت بماند. مصرف این دارو را(و دیگر داروهای درمان سل) تا میزانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید حتی اگر احساس کردید علائم عفونت از بین رفته است. قطع این دارو موقع درمان ممکن است باعث شود عفونت باکتریایی دوباره رشد کند و مشکل‌ساز شود.

همچنین ممکن است پزشک شما ویتامین بی ۶ (پیروکسیدین) را برای جلوگیری از برخی عوارض جانبی دارو مانند مشکلات سیستم عصبی تجویز کند. از دستورات پزشک بادقت پیروی کنید. مصرف ایزونیازید با غذاهایی که حاوی تیرامین یا هیستامین هستند مانند پنیر، شراب قرمز و برخی از غذاهای دریایی تداخل دارد. این تداخل ممکن است باعث افزایش فشار خون، سوزش پوست، سر درد، سرگیجه، تپش قلب نامنظم یا سریع شود، در صورت بروز هر کدام از این عوارض با فوریت‌های پزشکی تماس حاصل کنید. ممکن است پزشکتان برنامه رژیم غذایی خاصی هنگام مصرف این دارو توصیه کنید لذا در این زمینه با پزشک مشورت کنید.

عوارض جانبی مصرف داروی ایزونیازید

مصرف ایزونیازید ممکن است موجب عوارضی مانند درد شکم، اسهال و استفراغ شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافتند با پزشک خود تماس بگیرید.

درصورتی که پزشک داروی ایزونیازید را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی ایزونیازید را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنانچه با عوارضی نظیر بی‌حسی یا سوزش دست‌ها و پاها، تورم یا درد مفاصل روبه‌رو شدید، سریعا با پزشکتان تماس بگیرید. همچنین اگر عوارض نادر ولی خطرناکی مانند افزایش تشنگی یا میزان ادرار، تغییر دید، کبودی یا خون ریزی غیر طبیعی، تغییرات خلقی (مانند آشفتگی و روان پریشی) و تشنج را مشاهده کردید با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.

واکنش آلرژیک بالا به این دارو بسیار نادر است. با این حال اگر هریک از علائمی مانند بیهوشی، خارش یا تورم (به‌خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی را تجربه کردید سریعا از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

موارد احتیاط مصرف ایزونیازید

قبل از مصرف اگر به داروی ایزونیازید یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. داروی ایزونیازید ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود. در این زمینه با دکتر داروخانه مشورت کنید. چنانچه سابقه‌ی بیماری‌هایی نظیر سابقه آلرژی به داروی ایزونیازید (مانند بیماری کبد)، مشکلات کلیوی، سوءمصرف الکل، عفونت ایدز، دیابت، بی‌حسی یا سوزش دست‌ها و پاها (نوروپاتی محیطی) دارید، حتما این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین قبل از هرگونه جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.

مصرف الکل خطر بیماری کبدی را افزایش می‌دهد لذا موقع درمان با این دارو، از مصرف الکل خودداری فرمائید. مصرف ایزونیازید ممکن است موجب مشکلات در واکسن‌های باکتریایی مانند واکسن BCG شود. در هنگام مصرف این دارو واکسیناسیون را به جز مواردی که پزشک توصیه کرده است را انجام ندهید.

شربت خوراکی این دارو ممکن است حاوی شکر باشد لذا اگر دیابت یا شرایطی دارید که نباید قند استفاده کنید، در مصرف شربت ایزونیازید دقت کنید و با پزشک خود مشورت کنید. این دارو فقط در صورت نیاز در حاملگی مصرف شود. در مورد مزایا و خطرات مصرف این دارو در زمان حاملگی با پزشکتان مشورت کنید. این دارو از طریق شیر مادر انتقال می‌یابد و ممکن است پرستاری از نوزاد را دچار مشکل کند، پس قبل از شیردهی به نوزاد با پزشک صحبت کنید.

تداخلات دارویی ایزونیازید با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی ایزونیازید را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این مقاله شامل تمامی تداخلات دارویی ممکن، نیست لذا لیست تمامی داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی ایزونیازید نفرمایید.

برخی از داروهایی که ممکن است با داروی ایزونیازید تداخل داشته باشند عبارتند از:

• استامینوفن
• ضد قارچ‌های آزول مانند ایتراکونازول و کتوکونازول
• دیسولفیرام
• مهارکننده‌های MAO مانند ایزوکربوکسازید، لینوزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین
• فینیتوین
• داروهای ضد افسردگی SSRI مانند فلوکستین و سرترالین
• اسید والپروئیک

این دارو ممکن بر روی برخی از تست‌های ادرار دیابت (نوع سولفات مس) تاثیر بگذارد و آن را مثبت نشان دهد، همچنین ایزونیازید ممکن است بر روی نتایج برخی از آزمایش‌های کلینیکی تاثیر بگذار، حتما مصرف این دارو را با پزشک و کارکنان آزمایشگاه درمیان بگذارید.

علائم اوردوز ایزونیازید

اگر با مصرف داروی ایزونیازید دچار عوارض جدی ای نظیر مشکل تنفسی یا بیهوشی شدید با اورژانس تماس بگیرید. این دارو برای وضعیت فعلی شما تجویز شده است و در موارد دیگر عفونتی از آن بدون اجازه پزشک استفاده نکنید. علائم اوردوز شامل تغییرات بینایی، تنفس یواش و سطحی و خواب‌آلودگی شدید می‌شود.

در طول درمان با این دارو باید آزمایش‌های پزشکی مانند تست خلط، آزمایش عملکرد کلیه، کبد و آزمایش کامل خون به صورت دوره‌ای برای بررسی روند بهبود و عوارض جانبی انجام شود. برای اطلاعات بیشتر با پزشک مشورت نمایید.

اگر دوز مصرفی داروی ایزونیازید را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف دو برابر داروی ایزونیازید نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید. اگر این دارو را به صورت هفتگی مصرف می‌کنید و دوز مصرفی را فراموش کردید، به محض یادآوری دوز مصرفی در روز مصرف دارو، آن را استعمال کنید اما اگر روز بعد یادتان افتاد دارو را مصرف نکرده‌اید برای زمان‌بندی جدید مصرف دارو با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.

این دارو را در یخچال نگهداری کنید. از یخ‌زدگی دارو جلوگیری کنید و دور از دسترس اطفال نگهداری شود. پس از اتمام درمان باقی‌مانده دارو را دور بریزید.

منابع: ویکی پدیا ، دکتر تو