دلیل مرگ بیماران دیالیزی خوزستان

تقریبا هر سال به‌ویژه در فصل گرما ایرانی‌ها از همه‌گیری یک بیماری ترسیده‌اند و مسئولان به‌سرعت شروع به هشداردادن کرده‌اند. این اتفاق اغلب درباره بیماری‌های شناخته‌شده افتاده و می‌افتد مانند وبا که همین سال گذشته جان چند نفر را گرفت. در برخی مواقع هم بیماری‌ها نام و نشان جدیدی دارند، حتی اگر برای پزشکان و علم پزشکی قدیمی و شناخته شده باشند هنوز به گوش مردم نخورده‌اند.

به گزارش وقایع اتفاقیه، تابستان سال 90 مردم کشورمان با اسم «ای کولای» برخورد کردند و درباره آن هشدارهای زیادی شنیدند. حتی موارد فوت بر اثر این بیماری هم در تهران و شهرستان‌ها دیده شد. مسئولان در آن سال از مردم می‌خواستند که بهداشت و نظافت شخصی را رعایت کنند و غذاهای مشکوک هم نخورند. حالا پنج سال از آن تابستان گذشته است و انتشار خبری باعث شده که نگرانی‌ها درباره برگشت «ای‌کولای» بین برخی‌ها قوت بگیرد. حدود یک هفته پیش بیش از چهار بیمار دیالیزی در بیمارستان سینای شهرستان کارون با علائمی مشابه به اورژانس این بیمارستان مراجعه کردند که چهار نفر آنها فوت شدند.

نقطه تشابه این بیماران علاوه بر علائمی که داشتند این بود که روز قبل از مراجعه، در یک شیفت مشترک دیالیز شده بودند. مسئولان بیمارستان و گروهی که برای بررسی موضوع از وزارت بهداشت عازم خوزستان شده بودند، بلافاصله اعلام کردند که چون بیماران فوت‌شده با علائمی چون اسهال خونی مراجعه کرده‌اند قطعا مبتلا به عفونت گوارشی بوده‌اند و دستگاه‌های دیالیز مشکلی نداشته‌اند.

البته همان موقع تلاش‌هایی برای پیوندزدن دلیل فوت این بیماران به آب‌وهوا و اقلیم گرمسیر خوزستان انجام شد اما حالا گروه بررسی به نتیجه نهایی رسیده و اعلام کرده‌اند که بیماران متوفی مبتلا به باکتری «ای‌کولای» شده بودند و دلیل فوتشان هم همین بوده است. با اعلام این نتایج حالا نگرانی دیگری برای مردم به‌ویژه ساکنان شهرهای جنوبی و گرمسیر به وجود آمده و آن شیوع دوباره «ای کولای» است.

شکرالله سلمان‌زاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز (شهید چمران)، که بیمارستان سینای کارون زیر نظر دانشگاه اوست، درباره این موضوع می‌گوید: «طبق تحقیقاتی که انجام دادیم، متوجه شدیم که بیماران فوت‌شده دچار یک اپیدمی تک‌منبعی شده بودند که با توجه به بیماری زمینه‌ای که داشتند مانند بیماری قلبی در کنار نارسایی کلیه باعث فوت آنها شده است.»

او درباره اینکه با توجه به آلودگی چند نفر هم‌زمان آن هم در جغرافیایی محدود به «ای کولای» چقدر جای نگرانی برای مردم وجود دارد، می‌گوید: «با توجه به اینکه ما قبل از این بیماران مراجعه اپیدمیک با علائم ‌ای کولایی نداشته‌ایم و بعد از فوت این افراد همچنین اتفاقی نیفتاده است، نمی‌توان گفت که مردم باید نگران باشند. ما هر سال در مناطق گرم و شرجی که امکان ابتلا به بیماری‌های میکروبی بیشتر است، مواردی از آلودگی به چنین بیماری را داریم؛ این بار به‌دلیل فوت هم‌زمان چند نفر مسئله کمی پیچیده شد اما ما احساس نگرانی نمی‌کنیم و از مردم هم می‌خواهیم نگران نباشند.»

نگران نباشید، مراقبت کنید

محمدحسین ناظری، فوق‌تخصص بیماری‌های عفونی، درباره اینکه با ابتلای چند نفر در یک منطقه باید نگران همه‌گیری ای‌کولای بود، می‌گوید: «این بیماری از آن دست بیماری‌هاست که بیمارستان‌ها موظف هستند حتی یک مورد از آن را هم گزارش کنند. چراکه با این کار وزارت بهداشت متوجه می‌شود که خطر شیوع آن چقدر است. وقتی تعدادی از افراد به چنین میکروبی مبتلا می‌شوند و شدت ابتلا هم به حد کشندگی بوده است، به‌هرحال زنگ‌ها به صدا درمی‌آیند و مسئولان باید هشیارتر عمل کنند.»

او ادامه می‌دهد: «البته باید این را هم در نظر داشت که بیماران فوت‌شده، بیماری سنگین زمینه‌ای داشته‌اند یعنی بدنشان آسیب‌پذیر بوده است اما به‌هرحال عاملی آنها را به‌صورت مشترک آلوده کرده است و مسئولان بیمارستان و همین‌طور هشداردهنده‌های سلامتی در جامعه باید نسبت به این عامل حساس باشند. چرا که ممکن است موجب آلودگی بقیه بشود. همچنین باید در عین حال که به مردم آرامش می‌دهیم، اعلام کنیم که مردم نه‌فقط در آن منطقه بلکه که در کل مناطق گرمسیر مراقبت بیشتری بکنند.»

با وجود این حرف‌ها محمد آقاجانی، معاون درمان وزارت بهداشت، می‌گوید: «ما شرایط را بحرانی نمی‌دانیم که اعلام هشدار بکنیم. قطعا عاملی بیماران دیالیزی را آلوده کرده است و باید منبع آن پیدا بشود و هشدارهای لازم برای عدم تکرار آن هم داده می‌شود اما نباید مردم را نگران کرد. ما در تحقیقاتمان به این نتیجه رسیده‌ایم که عامل ابتلای این بیماران یک عامل گذرا بوده است. یعنی ماندگاری نداشته مثلا ممکن است با دست آلوده مبتلا شده باشند. ای کولای در مدفوع خیلی از انسان‌ها هست و در شرایط خاصی به مرحله بیماری‌زایی می‌رسد.»

او ادامه می‌دهد: «مقیاس ما برای اینکه بفهمیم یک بیماری اپیدمی شده یا در حال گسترش است، این است که بعد از ابتلای یک یا چند بیمار، در دوران کومون و پنهان بیماری، افراد دیگری هم با همان علائم مراجعه کنند. وقتی یک یا چند دوره کومون از بیماری می‌گذرد و کسی با همان علائم مراجعه نمی‌کند، یعنی بیماری در شرف اپیدمی‌شدن نیست. کومون ای کولای هم دو تا سه روز است و حالا نزدیک به یک هفته از فوت بیماران می‌گذرد و کسی در منطقه با علائم مشابه دیده نشده است پس می‌توان گفت که مردم نباید نگران باشند اما ما همیشه مردم را به رعایت نکات بهداشتی به‌ویژه در فصل گرما توصیه می‌کنیم.»