دامنه نوسان 3 درصد تابلوهای بازار پایه تا زمان توقف نمادها

به گزارش شمانیوز به نقل از مدیریت ارتباطات فرابورس ایران، مدیرعامل فرابورس ایران صبح امروز در نشست خبری پیرامون «اصلاحات مقررات بازار پایه» از برنامه‌ریزی برای انجام چند اقدام مهم و اثرگذار در این بازار مانند اعطای مجوز به صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و مختلط برای فعالیت در بازار پایه و نیز کاهش دامنه نوسان تابلوهای «ب» و «ج» به 3 درصد از فردا تا زمان توقف تمامی نمادهای مورد معامله در این بازار طی هفته جاری خبر داد.

امیر هامونی با بیان اینکه درصددیم با هماهنگی سازمان بورس به صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و مختلط برای فعالیت در بازار پایه مجوز بدهیم گفت: صد در صد بازار پایه در دست سهامداران حقیقی است و با اعطای مجوز به این صندوق‌‌ها آن‌ها می‌توانند به عنوان فعالان حقوقی و حرفه‌ای بازار سرمایه بخشی از پرتفوی خود را تا سقف مشخصی به خرید سهام در بازار پایه اختصاص دهند که به بهبود شرایط این بازار نیز کمک خواهد کرد.

هامونی همچنین در این نشست خبری اعلام کرد که از روز یکشنبه 10 شهریورماه تا پایان هفته جاری و زمان توقف تمامی نمادهای بازار پایه، دامنه نوسان برای تابلوهای «ب» و «ج» 3 درصد خواهد بود.

اصلاحات بازار پایه 18 ماه پیش استارت خورد

مدیرعامل فرابورس ایران همچنین از امکان فعالیت بازارگردان‌ها در بازار پایه بر اساس ظرفیت‌های دستورالعمل جدید با هدف ورود حرفه‌ا‌ی‌ها به این بازار و نقدشوندگی سهام خبر داد و گفت: اگر در سهمی بازارگردان به عنوان یک نهاد مالی که از سازمان بورس دارای مجوز است، حضور داشته باشد محدودیت دامنه نوسان یک، 2 و 3 درصد برای تابلوهای قرمز، نارنجی و قرمز برداشته خواهد شد به این معنی که به بازارگردان‌ اختیار عمل داده می‌شود که قیمت آغازین روز معامله را تعیین کند و دامنه نوسان را تا دو برابر افزایش دهد به شرط آنکه از دامنه نوسان در بازارهای عادی بیشتر نباشد.

هامونی با بیان اینکه اصلاحات بازار پایه به 18 ماه گذشته بازمی‌گردد، افزود: کارشناسان، فعالان بازار، ذی‌نفعان، هیات‌مدیره سازمان و فرابورس، کانون‌ نهادهای سرمایه‌گذاری، کانون کارگزاران و کمیته تدوین مقررات همگی در تدوین مقررات جدید نقش داشتند و این دستورالعمل در بهمن‌ماه سال 97 ابلاغ شد که شهریورماه 98 شاهد اجرای این دستورالعمل با اصلاحات جدید هستیم.

چگونگی نمایش مظنه‌ها در تابلوهای جدید

مدیرعامل فرابورس ایران در مورد نحوه نمایش مظنه‌ها در بازار پایه نیز گفت: طبق دستورالعمل بازار پایه قرار شد که مظنه‌‌ها مخفی شود اما با اصلاحاتی که در راستای تدریجی‌شدن قوانین جدید انجام شد، تمامی سفارش‌های خریدوفروش در حال حاضر نمایش داده می‌شود.

وی با اعلام اینکه اگر هر زمان دیگری نیز غیر از شهریورماه مقررات جدید بازار پایه اجرایی می‌شد ممکن بود اعتراضاتی به زمان اعمال آن صورت گیرد، بیان کرد: بنا بود بر اساس گزارش مردادماه، ۱۱۲ شرکت به تابلو زرد وارد شوند اما این تعداد به ۱۲۵ شرکت رسیده است، بنابراین وضعیت بازار در شرایط خوبی بوده و طبیعی است که در زودترین زمان ممکن و در چارچوب ضرب‌الاجل ۱۰ روزه این قوانین وارد فاز اجرایی شود.

تدریجی بودن روش‌های انجام معاملات

مدیرعامل فرابورس ایران در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به این سوال که چرا قوانین بازار پایه به صورت تدریجی اجرا نشد، گفت: در خصوص تدریجی بودن دو بحث مطرح شد؛ یکی اینکه در تابلوهای بازار پایه قوانین به صورت تدریجی اعمال شود و دیگر اینکه روش‌های انجام معامله را تدریجی کنیم. از آنجا که از 182 نماد معاملاتی، 14 نماد در بازار قرمز حضور داشتند که حدود نیمی از آن‌ها به دلیل ورشکستگی شرکت‌ها، متوقف‌اند؛ از همین رو اجرای معاملات به ترتیب تابلوها علاوه بر اینکه عادلانه نبود، اهداف اصلاحات قوانین بازار پایه را محقق نمی‌کرد.

هامونی با بیان اینکه تصمیم بر آن شد که روش‌های اجرای دستورالعمل به صورت تدریجی اعمال شود، در مورد نحوه نمایش مظنه‌ها توضیح داد: بحث پنهان بودن مظنه‌ها در دستورالعمل بازار پایه که با استانداردهای جهانی نیز مطابق است، در پی اصلاحاتی که در راستای تدریجی‌شدن قوانین جدید انجام شد فعلا در دستور کار قرار نگرفت و تمامی سفارش‌های خریدوفروش در حال حاضر نمایش داده می‌شود.

اختیارات هیات‌مدیره فرابورس در دستورالعمل جدید

وی در ادامه در خصوص اختیاراتی که در دستورالعمل بازار پایه به هیات مدیره فرابورس داده شده است، اظهار کرد: این‌ اختیارات شامل تعیین حداقل حجم ورود به بازار، برگزاری آزمون برای ورود سهامداران تازه‌وارد و... می‌شود که با هدف تدریجی‌ بودن، تصمیم گرفتیم فعلا اجرایی نکنیم.

هامونی ضمن مقایسه دامنه نوسان بین بورس‌های خارجی و بازار سهام ایران، گفت: در همه دنیا محدوده نوسان وجود دارد اما فرق بازار ما با بورس‌های دیگر در داینامیک و استاتیک بودن دامنه نوسان است. در بورس‌های خارجی نیز نماد پس از رسیدن به سقف دامنه، بسته شده و بعد از چند دقیقه با مجوز و اطلاع‌رسانی ناظر، بازگشایی و بر اساس دامنه نوسان جدید کشف قیمت خواهد شد.

هامونی اشاره کرد: یکی از اختیاراتی که در دستورالعمل جدید برای هیات‌مدیره فرابورس دیده شده امکان افزایش حداقل ارزش هر سفارش خرید معامله‌گران برخط به صورت تدریجی است که فعلا از این اختیار استفاده نمی‌کنیم و کماکان سهامداران با همان حداقل‌های بازارهای اول و دوم می‌توانند در بازار پایه حضور داشته باشند.

مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به اینکه با توجه به اختیارات نهاد ناظر که در اصلاحات جدید مقررات بازار پایه در نظر گرفته شده، یک قدم به استانداردهای بین‌المللی نزدیک شده‌ایم، عنوان کرد: دامنه‌های نوسان سه، دو و یک درصدی در تابلوهای بازار پایه، پویا و داینامیک است و اگر در جریان بازار، گره معاملاتی ایجاد شد می‌توان در لحظه دامنه نوسان را به دو برابر افزایش داد که این موضوع به نقدشوندگی معاملات و کنترل صف‌های خریدوفروش منجر می‌شود.

وی همچنین به عنوان نهاد ناظر به اهالی بازار اطمینان داد که هیچ دغدغه‌ای برای دامنه نوسان نداشته باشند چراکه در اصلاحات جدید، افزایش تعداد حراج و افزایش دامنه نوسان ذیل اختیارات ناظر تعریف شده است و در ادامه یادآور شد: دامنه نوسان و سایر ریزساختارها تاثیری در ارزش ذاتی قیمت سهام شرکت‌ها نخواهد داشت و از سوی دیگر سهم‌هایی که باید اصلاح شوند بر اساس روند بازار قیمتشان اصلاح می‌شود.

چرا شرکت‌های ضعیف از بازار پایه حذف نمی‌شوند؟

هامونی در پاسخ به این سوال که چرا شرکت‌های دارای عملکرد مالی ضعیف را منحل و از بازار حذف نمی‌کنید گفت: فرابورس هیچ‌گونه دخالتی در اعلام ورشکستگی تا انحلال شرکت‌ها ندارد و اموری از این قبیل در زمره اختیارات مجمع شرکت‌هاست. شرکت‌هایی که تصمیم به اعلام ورشکستگی می‌گیرند، از طریق مجمع خود این فرآیند را آغاز می‌کنند و پس از اعلام به طلبکاران و قوه قضائیه، بررسی‌های لازم توسط کارشناسان این قوه در این خصوص انجام و در صورت تایید، حکم ورشکستگی صادر می‌شود. همچنین زمانی که شرکتی تصمیم به انحلال می‌گیرد، این هیات‌مدیره و مجمع شرکت‌ها هستند که بر اساس قانون تجارت بایستی به آن رسیدگی کنند.

وی در تشریح تفاوت فرهنگی شرکت‌های ایرانی و خارجی در زمینه ورشکستگی گفت: باید بپذیریم در کشور ما جو فرهنگی به گونه‌ای است که شرکت‌ها در برابر اعلام ورشکستگی به شدت مقاومت می‌کنند و به هر شکل ممکن در هر شرایطی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. حال آنکه لازم است سهامداران و شرکت‌ها توجیه شوند که نیاز نیست برای اعلام ورشکستگی یا انحلال نگران باشند؛ به‌ هر صورت ممکن است شرکت با شرایط جدیدی مواجه شود که امکان حضور یا رقابت در بازار را نداشته باشد و منطقا می‌تواند با خروج از این فعالیت اقتصادی و تسویه با سهامداران، به فعالیت اقتصادی دیگری روی بیاورد.

هامونی یکی از حلقه‌های گمشده کشور را صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی دانست و افزود: در صورت راه‌اندازی و حمایت از این صندوق‌ها، آن‌ها می‌توانند این توان را داشته باشند که در مراحل مختلف زندگی یک شرکت از تولد تا مرگ حضور داشته باشند. این صندوق‌ها قادر خواهند بود شرکت‌هایی که به مشکل برخورده‌اند را خریداری و با بازسازی ساختار آن‌ها، شرکت را به چرخه اقتصادی و به تعبیری تابلو اصلی بازگردانند. برای مثال می‌توان از شرکت‌های«ویتانا» و «بهپاک» نام برد که از تابلو اصلی اخراج یا لغو پذیرش شدند اما توانستند با تجدید ساختار اقتصادی خود، مجدد به تابلوها بازگردند.

مدیرعامل فرابورس در پاسخ به این دغدغه که قدرت مضاعف بازارگردان بر اساس مقررات جدید چگونه است توضیح داد: بر اساس مقررات جدید این اختیار عمل به بازرگردان داده شده که قیمت مد نظر خود را در بازه نوسان روز تعیین کند. قاعدتا ما به عنوان ناظر نمی‌توانیم در کار بازارگردان دخالت کنیم و قیمت تعیینی او را دستکاری کنیم، اما از طرف دیگر چیزی که برای ما اهمیت دارد و آن را بررسی می‌کنیم، پارامترهایی نظیر دامنه مظنه یا حداقل حجم سفارش انباشته در دو طرف خریدوفروش است که بسته به حرفه‌ای بودن و قدرت بازارگردان، قطعا ملزم به رعایت آن‌هاست.

ارتقای سلامت بازار هدف از اجرای قوانین جدید

هامونی در پاسخ به این انتقاد که نهاد ناظر، رویکرد قیم‌مآبانه در خصوص بازار اتخاذ می‌کند و اصولا فلسفه تغییر مقررات سابق چه بوده است، گفت: واقعیت این است که بازار پایه بایستی به هر شکل ممکن، دوران گذار به شفافیت را سپری کند. این اتفاق هم صرفا از طریق سازمان بورس و فرابورس اتفاق نخواهد افتاد زیرا نهاد ناظر تنها می‌تواند از طریق اعمال مقررات، این مسیر را تسهیل کند و سایر ارکان بازار هم برای عبور از این مرحله با هم همکاری کنند.

مدیرعامل فرابورس در تشریح دغدغه‌های قانون‌گذار توضیح داد: اصولا در مدل‌های اقتصادی و مباحث مربوط به نظریه بازی‌ها، موضوع طراحی مکانیزم مورد بحث است. در طراحی مکانیزم، مهم‌ترین دغدغه قانون‌گذار این است که چه قانونی اعمال کند که بتواند کج‌منشی (Moral Hazard) و کژگزینی (Adverse Selection) را حل کند. فلسفه وجودی یک نهاد ناظر نیز اصولا همین است.

هامونی با بیان اینکه هدف نهایی ما از اجرای قوانین جدید، ارتقای سلامت بازار است، گفت: ما امروز بورسی داریم که در مقایسه با بسیاری از کشورها، مردمی‌تر است و بر اساس آمارها 12 میلیون سهام‌دار در آن حضور دارند که از این میزان، حدود یک میلیون نفر هر روز معامله انجام می‌دهند و نمی‌توانیم این میزان سهام‌دار که در بازار حضور دارند را فراموش کنیم. ضمن اینکه به صورت موازی نیز موضوع افزایش سواد مالی را مدنظر قرار داده‌ایم و سعی کرده‌ایم که در سنین مختلف، آموزش مقتضی را داشته باشیم؛ اما در مجموع هدف ما از اجرای دستورالعمل جدید، ارتقای سلامت بازار بوده و ضمن پیگیری حقوقی کانال‌هایی که از این سرمایه اجتماعی سوءاستفاده می‌کنند، کماکان خود را موظف می‌دانیم که در حد اختیارات نهاد ناظر، در مسیر ارتقای سلامت بازار گام برداریم.

سهامداران آگاهانه معامله کنند

هامونی در پاسخ به اینکه آیا بخش عمده دست‌های پشت پرده موج مخالفت‌ها با قوانین تازه از سوی سهامداران حقیقی هدایت می‌شود، یا خیر، پاسخ داد: بار دیگر باید به بحث توصیه به سهامداران بازگردم. ما پیش از این شاهد فعالیت کمپینی بودیم که توصیه می‌کرد مردم سهام عرضه اولیه نخرند. ما این کمپین را بررسی کردیم و سرانجام به چند ادمین کانال تلگرامی رسیدیم که خودشان می‌خواستند عرضه اولیه بخرند.

وی با تاکید بر اینکه این تجربه باید مورد توجه تمام سهامداران قرار بگیرد، ادامه داد: صاحب کانالی که فعالیت غیرقانونی و سیگنال‌فروشی می‌کند، ممکن است سود اندکی نصیب سهامدار کند، اما در این هیجانات سود هنگفتی به جیب می‌زند. تصور کنید من به عنوان صاحب کانالی می‌خواهم بازار را دچار التهاب و جو منفی کنم که همه سرگرم آن شوند و در نتیجه این التهاب سهم خود را بفروشند، من هم با قیمت پایین سهم‌ها را بخرم. این اتفاق بارها افتاده است. به همین دلیل به تمام سهامداران تاکید می‌کنم، آگاهانه معامله کنند.

وظیفه ما ترویج آرامش و منطق در بازار است نه التهاب‌آفرینی

مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه ما به عنوان ناظر فلسفه وجودی‌مان این است که در این شرایط از التهاب و حرارت بازار بکاهیم و آرامش و منطق را در بازار ترویج کنیم، اظهار کرد: فرابورس حتی اگر بخواهد نگاه منفعت‌طلبانه در بازار داشته باشد باید به دنبال افزایش حجم و ارزش معاملات و نه صدمه زدن به سهامداران و اعتماد عمومی باشد.

مدیرعامل فرابورس در ادامه افزود: برخی به ما می‌گویند چرا نمادها را بعد از اعلام این قوانین نبستید؛ اما مسئله این است که ما هر قانونی را که در نظر بگیریم، باید از چند روز کاری قبل آن را اعلام کنیم و بازه زمانی‌ای را مشخص کنیم تا نماد بسته شود، در این صورت سهامداران می‌توانند با توجه به آن چارچوب کاری خود را تنظیم کنند.

او همچنین در خصوص تلاش برخی ناشران بازار پایه برای ارتقا به بازارهای بالاتر و اقدامات فرابورس در این زمینه گفت: ما تلاش می‌کنیم شرکت‌ها را ترغیب کنیم به تابلوهای بالاتر ارتقا پیدا کنند. اگر شرکت‌ها خودشان را با استانداردهای بالاتر تطبیق بدهند، قطعا به صورت خودکار به تابلوهای بالاتر منتقل می‌شوند. در این میان اگر بخواهند از بازار پایه به تابلوهای پذیرشی فرابورس مانند بازارهای اول و دوم منتقل شوند، هیات پذیرش با کمک جلسات فوق‌العاده، شرکت‌های بازار پایه را در این ترافیک منتظر نگه نمی‌دارد.

مدیرعامل فرابورس در پاسخ به پرسشی درباره احتمال ابطال معاملات روز چهارشنبه و شنبه نیز گفت: ما هر روز تنها نیم ساعت فرصت داریم بررسی‌های لازم را صورت بدهیم، روز چهارشنبه هم همین زمان را در اختیار داشتیم و تصمیم لازم را هم گرفتیم. بنابراین ابطال معاملات چهارشنبه ابدا ممکن نیست. درباره امروز نیز اگر به این نتیجه برسیم که باید کل معاملات بازار را تایید نکنیم در بازه زمانی مقتضی اعلام می‌کنیم.

امیر هامونی درباره هیاهوی اخیر برخی کانال‌های تلگرامی نیز یادآور شد که تمامی این حواشی را دنبال و انتقادها و سوالات را با دقت بررسی کرده است و هر زمان که لازم باشد، آماده پاسخگویی به سوالات مردم است.