معرفی انواع گواهینامه رانندگی در ایران

برای رانندگی در ایران باید گواهینامه رانندگی معتبر داشته باشید که این گواهینامه‌ها بسته‌به نوع وسیله نقلیه و شرایط متقاضی، انواع مختلفی دارند. هر فرد برای دریافت گواهینامه باید مراحل خاصی را طی کند و از قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی پیروی کند. در این مقاله، به‌بررسی انواع گواهینامه رانندگی در ایران و شرایط دریافت هریک خواهیم پرداخت.

معرفی انواع گواهینامه رانندگی

در ایران گواهینامه‌های رانندگی به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند که هریک برای نوع خاصی از وسایل نقلیه و شرایط رانندگی صادر می‌شود. در ادامه، به‌بررسی و معرفی انواع گواهینامه‌های رانندگی پرداخته خواهد شد:

گواهینامه پایه یک

گواهینامه پایه یک مجوزی است که به دارندگان آن اجازه رانندگی با انواع خودروهای سنگین و سبک را می‌دهد. این نوع گواهینامه برای رانندگان حرفه‌ای که نیاز به رانندگی با کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه سنگین دارند ضروری است. شرایط دریافت گواهینامه پایه یک به شرح زیر است:

• حداقل سن ۲۵ سال
• داشتن حداقل ۲ سال سابقه رانندگی با گواهینامه پایه دو
• گذراندن دوره‌های آموزشی نظری و عملی مربوط به رانندگی با وسایل نقلیه سنگین
• موفقیت در آزمون‌های تئوری و عملی
• تایید سلامت جسمانی و روانی

برای دریافت گواهینامه پایه یک باید ابتدا شرایط لازم را داشته باشید و به یکی از ادارات راهنمایی رانندگی برای آموزش و تعلیم مراجعه کنید. پس از تعلیم و آزمون، می‌توانید با استعلام صدور گواهینامه از تاریخ صدور و دریافت گواهینامه پایه یک خود مطلع شوید.

گواهینامه پایه دو

گواهینامه پایه دو برای رانندگی با خودروهای نیمه‌سنگین صادر می‌شود. افراد با دریافت گواهینامه پایه دو می‌توانند با میدل‌باس‌ها، کامیون‌های خاور و... رانندگی کنند. جهت دریافت گواهینامه پایه دو فرد متقاضی باید حتما از قبل گواهینامه پایه سه را داشته باشد. برای دریافت گواهینامه پایه دو نیاز است که شما شرایط عمومی زیر را داشته باشید:

• حداقل سن ۲۳ سال
• داشتن حداقل ۲ سال سابقه رانندگی با گواهینامه پایه سه
• گذراندن دوره‌های آموزشی نظری و عملی
• موفقیت در آزمون‌های تئوری و عملی
• تایید سلامت جسمانی و روانی

گواهینامه پایه سه

گواهینامه پایه سه یکی از انواع گواهینامه‌های رانندگی است که به‌طور ویژه برای رانندگی با خودروهای سبک نظیر اتومبیل‌های سواری، ون‌ها و وانت‌ها صادر می‌شود. این گواهینامه به افرادی که قصد دارند با این نوع وسایل نقلیه در سطح جاده‌ها و معابر عمومی تردد کنند، نیاز است. مهم‌ترین ویژگی گواهینامه پایه سه این است که افراد می‌توانند آن را در سن ۱۸ سالگی دریافت کنند که این سن به‌طور خاص برای جوانان و تازه‌کاران است. شرایط دریافت گواهینامه پایه سه از قرار زیر است:

• سن ۱۸ سال
• گواهی سلامت جسم و روان
• دوره‌های آموزشی
• آزمون‌های رانندگی

محدودیت‌ها و تمدید

در مورد گواهینامه پایه سه توجه به نکات زیر ضروری است:

• محدودیت‌های اولیه: دارندگان گواهینامه پایه سه تا یک‌سال از زمان اخذ آن نمی‌توانند در جاده‌ها یا هنگام شب رانندگی کنند. این محدودیت به‌منظور افزایش ایمنی و تجربه بیشتر رانندگان تازه‌کار در شرایط مختلف طراحی شده است؛ بنابراین، عدم رعایت این قانون سبب ثبت نمره منفی برای راننده می‌شود.
• تمدید گواهینامه: پس از گذشت ۱۰ سال از تاریخ صدور گواهینامه نیاز به تمدید آن خواهید داشت. این فرایند شامل بررسی وضعیت سلامت و مهارت‌های رانندگی و همچنین رعایت قوانین جدید است. پس قبل از تمدید حتما از طریق استعلام گواهینامه رانندگی میزان جرایم و نمره منفی طول سال‌های رانندگی خود را پیگیری کنید.

گواهینامه رانندگی حرفه‌ای

گواهینامه رانندگی حرفه‌ای به رانندگانی اختصاص دارد که به‌صورت حرفه‌ای با خودروهای سنگین مانند کامیون‌ها، تریلری‌ها و... کار می‌کنند. این نوع گواهینامه علاوه‌بر داشتن تمامی مجوزهای لازم برای رانندگی با خودروهای سنگین به رانندگان اجازه می‌دهد که در صنعت حمل‌ونقل و جابه‌جایی کالا و مسافر فعالیت کنند. شرایط دریافت گواهینامه رانندگی حرفه‌ای شامل موارد زیر است:

• حداقل سن ۲۵ سال
• داشتن حداقل ۳ سال سابقه رانندگی با گواهینامه پایه یک
• گذراندن دوره‌های آموزشی ویژه رانندگان حرفه‌ای
• موفقیت در آزمون‌های تئوری و عملی
• تایید سلامت جسمانی و روانی

پیگیری و استعلام گواهینامه رانندگی

به‌طور کلی شما با اشتفاده از روش‌های مختلف می‌توانید برای پیگیری صدور گواهینامه خود اقدام کنید. برخی از روش‌های پیگیری گواهینامه به شرح زیر است:

استعلام گواهینامه رانندگی به‌صورت آنلاین

• پورتال‌های اینترنتی: مراجعه به وب‌سایت‌های رسمی پلیس راهور یا سامانه‌های مرتبط با رانندگی مانند سامانه «سنجش رانندگی» به شما این امکان را می‌دهند تا بتوانید به‌صورت آنلاین برای استعلام گواهینامه رانندگی خود اقدام کنید. متقاضیان با وارد کردن اطلاعات شخصی و شماره درخواست می‌توانند به‌راحتی وضعیت صدور گواهینامه خود را مشاهده کنند.
• اپلیکیشن‌های موبایل: برخی از اپلیکیشن‌های موبایل مرتبط با خدمات راهنمایی و رانندگی نیز امکان استعلام وضعیت گواهینامه را ارائه می‌دهند و به‌روزرسانی‌های لازم را به‌صورت مستقیم به کاربران اطلاع می‌دهند.

استعلام و پیگیری گواهینامه به‌صورت آفلاین

• مراجعه به دفاتر پلیس راهور: در صورت عدم‌دسترسی به اینترنت یا اپلیکیشن‌های موبایل متقاضیان می‌توانند با مراجعه حضوری به دفاتر پلیس راهور یا مراکز صدور گواهینامه اطلاعات مورد نیاز را دریافت کنند.
• استعلام تلفنی: با تماس با مراکز مربوطه متقاضیان می‌توانند از طریق ارائه اطلاعات هویتی و شماره درخواست، وضعیت صدور گواهینامه خود را استعلام کنند.

با استفاده از این روش‌ها افراد می‌توانند به‌راحتی وضعیت درخواست گواهینامه خود را پیگیری کنند و از مراحل مختلف آن مطلع شوند.

نحوه استعلام نمره منفی

نمره منفی به امتیازاتی اطلاق می‌شود که به‌دلیل ارتکاب تخلفات رانندگی به گواهینامه افراد افزوده می‌شود. این نمرات به‌منظور افزایش انضباط در رانندگی و کاهش تخلفات طراحی شده‌اند. نمره منفی می‌تواند تاثیر قابل توجهی داشته باشد؛ کاهش اعتبار گواهینامه، تعلیق یا حتی لغو آن در صورت جمع‌شدن تعداد زیادی نمرات منفی از جمله این موارد است.

استعلام نمره منفی

برای استعلام نمرات منفی گواهینامه می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• پورتال‌های اینترنتی: مراجعه به وب‌سایت‌های رسمی پلیس راهور و سامانه‌های مرتبط مانند سامانه «سنجش رانندگی» یا سایت‌های مشابه امکان استعلام آنلاین نمرات منفی را فراهم می‌کند. با وارد کردن اطلاعات شخصی و شماره گواهینامه کاربران می‌توانند به‌سرعت وضعیت نمرات منفی خود را بررسی کنند.
• اپلیکیشن‌های موبایل: برخی اپلیکیشن‌های مرتبط با خدمات رانندگی نیز امکان پیگیری نمرات منفی را به‌صورت آنلاین ارائه می‌دهند و به‌روزترین اطلاعات را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
• تماس تلفنی: تماس با شماره‌های مرکز پلیس راهور یا دفاتر خدمات رانندگی نیز به کاربران این امکان را می‌دهد که از طریق ارائه اطلاعات هویتی، نمرات منفی خود را استعلام کنند.

رفع نمرات منفی

امکان رفع نمرات منفی با انجام دوره‌های آموزشی رانندگی و کسب نمرات مثبت در آزمون‌های مربوطه وجود دارد. رانندگان می‌توانند با شرکت در دوره‌های آموزشی و رعایت قوانین رانندگی، نمرات منفی خود را کاهش داده و اعتبار گواهینامه خود را بهبود بخشند؛ همچنین در برخی موارد، پس از گذشت مدت‌زمان مشخص و عدم ارتکاب تخلفات جدید نمرات منفی به‌طور خودکار کاهش می‌یابند. همچنین، گاها با پرداخت جریمه باید برای رفع نمره منفی گواهینامه اقدام کنید.

یادداشت پایانی

همان‌طور که در این مطلب مطالعه کردید انواع مختلفی گواهینامه در ایران وجود دارد که شما بسته‌به شرایط و همچنین وسیله نقلیه خود باید برای دریافت هریک از آن‌ها اقدامات لازم را انجام دهید. برای پیگیری صدور و همچنین نمرات منفی گواهینامه از روش‌های مختلفی می‌توانید اقدام کنید که در این مقاله به‌طور مفصل درباره آن‌ها نیز صحبت کردیم.