شیمی درمانی چیست و داروهای آن چگونه عمل می‌کنند؟
نگاهی به سازوکار داروهای شیمی‌درمانی در مبارزه با سرطان.
به گزارش فرتاک نیوز، شیمی درمانی یک روش درمانی قدرتمند است که در آن از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها به طور غیرقابل کنترل رشد و تکثیر پیدا می‌کنند. شیمی درمانی با هدف قرار دادن همین سلول‌های در حال تکثیر، به کنترل و درمان سرطان کمک می‌کند. این روش درمانی می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی، پرتودرمانی یا ایمونوتراپی مورد استفاده قرار گیرد.
شیمی‌درمانی چگونه عمل می‌کند؟
داروهای شیمی‌درمانی به طور سیستمیک در سراسر بدن گردش می‌کنند و سلول‌هایی که به سرعت در حال تقسیم هستند را هدف قرار می‌دهند. این داروها به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند، از جمله:
آسیب به DNA سلول‌های سرطانی: برخی از داروهای شیمی‌درمانی به طور مستقیم به DNA سلول‌های سرطانی آسیب می‌رسانند و مانع از تکثیر آن‌ها می‌شوند.
اختلال در تقسیم سلولی: داروهای دیگر با اختلال در فرآیند تقسیم سلولی (میتوز)، از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کنند.
قطع چرخه سلولی: برخی از داروها با متوقف کردن چرخه رشد و تکثیر سلول، از پیشرفت سرطان جلوگیری می‌کنند.
از آنجایی که شیمی‌درمانی سلول‌های در حال تقسیم را هدف قرار می‌دهد، می‌تواند بر سلول‌های سالم بدن که به سرعت تقسیم می‌شوند، مانند سلول‌های مو، مغز استخوان و پوشش داخلی دستگاه گوارش نیز تأثیر بگذارد. این امر می‌تواند منجر به عوارض جانبی شود که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
انواع شیمی‌درمانی
انواع مختلفی از داروهای شیمی‌درمانی وجود دارد که هر کدام مکانیسم عمل متفاوتی دارند. انتخاب نوع دارو و نحوه تجویز آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نوع سرطان
مرحله سرطان
وضعیت عمومی سلامت بیمار
سابقه درمان‌های قبلی
شیمی‌درمانی می‌تواند به صورت‌های مختلفی تجویز شود، از جمله:
تزریق وریدی (IV): دارو مستقیماً به داخل ورید تزریق می‌شود.
خوراکی (قرص یا کپسول): دارو به صورت خوراکی مصرف می‌شود.
تزریق عضلانی یا زیر جلدی: دارو به داخل عضله یا زیر پوست تزریق می‌شود.
موضعی (کرم یا پماد): دارو مستقیماً روی پوست مالیده می‌شود.
عوارض جانبی شیمی‌درمانی
همانطور که اشاره شد، شیمی‌درمانی می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد. این عوارض به دلیل تأثیر دارو بر سلول‌های سالم بدن رخ می‌دهند. عوارض جانبی شایع عبارتند از:
ریزش مو: یکی از شناخته‌شده‌ترین عوارض شیمی‌درمانی، ریزش مو است.
تهوع و استفراغ: داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند باعث تهوع و استفراغ شوند.
خستگی: احساس خستگی و ضعف عمومی بدن یکی دیگر از عوارض شایع است.
کاهش اشتها: شیمی‌درمانی می‌تواند باعث کاهش اشتها و تغییر در حس چشایی شود.
مشکلات دهان و گلو: زخم‌های دهان و گلو می‌توانند از عوارض شیمی‌درمانی باشند.
کاهش تعداد سلول‌های خونی: این امر می‌تواند منجر به افزایش خطر عفونت، خونریزی و کم‌خونی شود.
شدت و نوع عوارض جانبی در افراد مختلف متفاوت است و به نوع دارو، دوز دارو و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد. پزشکان معمولاً برای کاهش عوارض جانبی، داروهای کمکی تجویز می‌کنند.
نقش شیمی‌درمانی در درمان سرطان
شیمی‌درمانی نقش مهمی در درمان بسیاری از انواع سرطان ایفا می‌کند. این روش می‌تواند برای اهداف مختلفی استفاده شود، از جمله:
درمان قطعی سرطان: در برخی موارد، شیمی‌درمانی می‌تواند به طور کامل سرطان را درمان کند.
کنترل رشد سرطان: شیمی‌درمانی می‌تواند رشد سرطان را کند کرده و از گسترش آن جلوگیری کند.
کاهش علائم سرطان: شیمی‌درمانی می‌تواند علائم ناشی از سرطان مانند درد و فشار را کاهش دهد.
آماده‌سازی برای سایر درمان‌ها: شیمی‌درمانی می‌تواند قبل از جراحی یا پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور استفاده شود.
تصمیم‌گیری در مورد استفاده از شیمی‌درمانی و نوع آن توسط پزشک متخصص و پس از بررسی دقیق شرایط بیمار انجام می‌شود.
