آنچه باید درباره ثبت‌ نام سهام عدالت بدانید

ثبت‌ نام سهام عدالت برای کسانی که مشمول دریافت این سهام نشده‌اند، بارها مورد سوال بوده، به‌طوری‌که حتی برخی نمایندگان مجلس نیز درباره آن صحبت کرده‌اند و گمانه‌زنی‌ها متعددی درباره انجام شده، اما آیا شرایط ثبت‌ نام مجدد سهام عدالت فراهم می‌شود؟

ثبت‌ نام سهام عدالت

‌آن‌طور که برخی نمایندگان مجلس یازدهم وعده داده بودند، طرحی را برای اختصاص سهام عدالت به جاماندگان تدوین و پیگیری خواهند کرد، اما به‌نظر می‌رسد این کار با چالش‌هایی همراه است. آن‌طور که گفته شده اگر قانونی مبنی بر اعطای سهام جدید تصویب شود، دولت مکلف است که آن را اجرا کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد به‌تازگی طرح جاماندگان سهام عدالت در کمیسیون اقتصادی مجلس در دستور کار قرار گرفت و پس از چندین جلسه بررسی جاماندگان، این طرح به صحن علنی مجلس رسیده است اما آیا ثبت‌ نام سهام عدالت برای کسانی که مشمول دریافت این سهام نشده‌اند، انجام می شود؟

محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفته که «طرح جاماندگان سهام عدالت در صحن علنی مجلس اعلام وصول شده و در دستور کار کمیسیون برای تصحیح، با حضور نمایندگان دولت و بخش‌های مرتبط مانند کمیته امداد، سازمان بهزیستی و... قرار گرفته است.»

وی افزود: «براساس گزارش کمیسیون اقتصادی مجلس، تعداد یک میلیون و ۲۰۰هزار نفر در کشور که تحت پوشش کمیته امداد و دو میلیون و ۳۰۰هزار نفر که تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند، فاقد سهام عدالت هستند.»

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: «بنابراین مقرر شده است که برای اشخاصی که جزء ۶ دهک کم ‌درآمد جامعه هستند، سهام عدالت اختصاص داده شود. این مصوبه در کمیسیون اقتصادی مجلس پس از چندین جلسه بررسی به اتمام رسید، گزارش کمیسیون در صحن علنی قرار دارد و در انتظار تصویب نهایی هستیم.»

مشمولان اولیه دریافت سهام عدالت

کسانی که درباره تاریخچه سهام عدالت نیز کمتر خوانده‌اند بد نیست بدانند، حدود 15 سال قبل دولت با هدف گسترش عدالت اجتماعی تصمیم گرفت بخشی از دارایی‌های خود در شرکت‌های زیرمجموعه را به صورت بلاعوض به برخی اقشار جامعه اعطا کند. در این اقدام افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی، روستاییان و عشایر، کارگران فصلی و ساختمانی، کارکنان و بازنشستگان لشگری و کشوری و... اولین گروه‌هایی بودند که مشمول دریافت سهام عدالت شدند.

طی این سال‌ها اطلاعات دقیقی از جزئیات سهام منتشر نشد. سهامداران به جز دریافت سه یا چهار مرحله سود سهام عدالت، اطلاعات خاصی از سهام خود نداشتند و تنها باید به اخبار و مصاحبه‌های منتشر شده در رسانه‌ها اکتفا می‌کردند.

اما در نهایت سازمان خصوصی‌سازی با اعلام سایت سامانه سهام عدالت به آدرس samanese.ir امکان استعلام سهام عدالت با کد ملی را فراهم کرد. پس از وارد کردن کد ملی و تایید اطلاعات هویتی، ورود به سامانه سهام عدالت امکان‌پذیر شد.

در این سامانه علاوه بر انتخاب روش آزادسازی سهام(در بازه زمانی تعیین شده)، استعلام سود سهام عدالت نیز انجام می‌شود و سهامداران می‌توانند از مبلغ و تاریخ سود واریزی در دوره‌های گذشته مطلع شوند. لازم به ذکر است که امکان دریافت سود سهام عدالت تنها برای سهامدارانی فراهم بود که شماره حساب بانکی متعلق به خود را در این سامانه ثبت کرده باشند.

ارزش اولیه سهام عدالت

ارزش اولیه سهام عدالت در ابتدا حدود 500 هزار تومان بود که پس از مدتی با اعلام مراجع مربوطه برای برخی اقشار خاص در دهک‌های پایین به سقف یک میلیون تومانی افزایش یافت. همچنین در آن زمان مابقی سهامداران نیز این امکان را داشتند تا با پرداخت مابه‌التفاوت ارزش پایه(مبلغی حدود 500 هزار تومان) صاحب سقف مبلغ سهام عدالت شوند.

در مراحل اولیه یک برگه رسید تحت عنوان «برگه عضویت و سهامداری» به آدرس مشمولان ارسال شد که با اعلام پایگاه اطلاع رسانی سهام عدالت در حال حاضر این برگه فاقد اعتبار بوده و تمامی اطلاعات مشمولان در سایت ثبت نام سهام عدالت در دسترس سهامداران قرار گرفته است.

در ابتدا بسیاری از افراد سهام عدالت را سهام یک شرکت در نظر می‌گرفتند که به مشمولان تعلق گرفته است؛ ولی در واقع سهام عدالت سبد سهامی شامل 36 شرکت بورسی و غیر بورسی است. این سهامداران همانند یک سهامدار عادی در بورس کشور از تمامی حقوق و منافع سهامداری برخوردار خواهند بود. از جمله این حقوق و منافع نظارت همگانی میلیون‌ها نفر از هموطنان بر بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته شده در بورس، امکان شرکت در مجامع عمومی، دریافت سود، مشارکت در افزایش سرمایه، دریافت حق تقدم و انجام خرید و فروش سهام در بازار سرمایه است.

افراد جامانده از سهام عدالت

یکی از مواردی که ابهام این فرآیند را بیشتر می‌کرد، نبود مرجع مشخصی به عنوان سامانه سهام عدالت بود تا سهامداران از وضعیت دارایی و سود سهام‌شان مطلع شوند؛ یا متقاضیان و اقشار جدید امکان تعیین وضعیت و ثبت نام سهام عدالت داشته باشند. این مساله در شرایطی است که با وجود اجرای مرحله آزادسازی و امکان فروش سهام عدالت، کماکان تکلیف افراد جامانده در مرحله اول به‌طور کامل مشخص نیست. همچنین تا امروز به جز چند مصاحبه و اشاره کوتاه مسئولین، اطلاعاتی دقیقی از برنامه دولت و مجلس برای افراد جامانده از ثبت نام سهام عدالت در دوره اول در دسترس نیست. البته برآوردها نشان می‌دهد احتمال ثبت نام سهام عدالت برای افرادی که در مرحله اول از دریافت این سهام جامانده‌اند، ممکن است در آینده‌ای نزدیک امکان‌پذیر شود.