چالش‌های تامین مواد اولیه برای ذوب آهن اصفهان

به گزارش شمانیوز، چالش کمبود مواد اولیه چه در بحث سنگ‌آهن و چه زغال سنگ، یکی از مشکلاتی است که بسیاری از صنایع فولادی و ذوب آهن با آن مواجه هستند. شرکت بزرگ صنعتی ذوب آهن اصفهان نه از یارانه انرژی سهمی دارد و نه از مواد اولیه؛ لذا شرایط تأمین مواد اولیه ذوب آهن بسیار شکننده است. برخلاف تصور برخی که آن را فاقد تکنولوژی های مدرن می دانند، در بسیاری قسمت های خود برخوردار از تکنولوژی بروز و مدرن است و نماد آن را می توان در کارگاه تولید ریل دید.

سنگ آهن، منبع آهن اولیه مورد نیاز برای صنایع آهن و فولادسازی جهان است. بنابراین، برای تولید فولاد، که به نوبه خود برای حفظ یک پایگاه قوی صنعتی ضروری است، سنگ معدن بسیار ضروری می باشد. تقریباً 98 درصد از سنگ آهن در فولادسازی استفاده می شود. سنگ آهن در حدود 50 کشور جهان استخراج می شود. هفت کشور بزرگتر از این کشورهای تولید کننده، حدود سه چهارم کل تولید جهان را به خود اختصاص داده اند. استرالیا و برزیل با هم بر صادرات سنگ آهن جهان تسلط دارند و هریک حدود یک سوم کل صادرات را در اختیار دارند. چین نیز بزرگترین وارد کننده و مصرف کننده سنگ آهن می باشد.

کانی های مختلفی در سنگ آهن وجود داشته که هر یک دارای خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی می باشند. این تفاوت در خواص باعث گستردگی کاربرد آنها می شود و بنابراین شناخت ترکیبات موجود در سنگ آهن اهمیت بالایی دارد. استفاده از سنگ آهن در اکثر موارد شامل استفاده از آهن خام تولیدی از کوره بلند به منظور فولادسازی می باشد.

آهن و فولاد 100 درصد قابل بازیافت هستند. به این معنی که می توان آن را بارها و بارها به مواد با همان کیفیت پردازش کرد. بازیافت موجب صرفه جویی قابل توجهی در انرژی و مواد اولیه می شود. هر تن بازیافت فولاد و آهن قراضه بیش از 1400 کیلوگرم سنگ آهن، 740 کیلوگرم زغال سنگ کک و 120 کیلوگرم سنگ آهک ذخیره می کند.

کوره های قوس الکتریکی به فولاد و آهن اجازه می دهد از 100درصد مواد اولیه ضایعات فلزی ساخته شود. این امر در مقایسه با فولادسازی اولیه از سنگ معدن، انرژی مورد نیاز برای تولید فولاد را تا حد زیادی کاهش می دهد.

عوامل مختلفی بر میزان قیمت سنگ آهن و نیز تغییرات آن دخیل هستند که عبارتند از:  1- بالا و پایین رفتن میزان عرضه و تقاضا 2- هزینه های مربوط به حمل و نقل که وابسته به هزینه مواد نفتی است. 3- کاهش یا افزایش قیمت آهن و فولاد 4- موجودی انبارهای تولیدکنندگان و فولاد سازان و نیز موجودی انبارهای بنادر 5- نوسانات قیمت ارز و دلار.

ایران همواره به عنوان یکی از غنی ترین کشورها از نظر منابع معدنی شناخته می شود که علیرغم مشکلات مجتمع های ذوب‌آهن و صنایع فولادی در تهیه مواد اولیه خام، تدوین یک برنامه جامع برای در دسترس قرار دادن این مواد اولیه و بازارهای هدف می‌توان به کاهش و حداقلی رساندن این مشکلات امیدوار بود.

آبان ماه سال گذشته بود که اعلام شد؛ متاسفانه به دلیل نوسانات قیمتی و مشکلات مربوط به حوزه تامین، این شرکت به جای استفاده از سنگ آهن به مصرف گندله روی آورده است. مشکلات ناشی از تامین سنگ آهن سبب شد تا رقابت مخربی بر سر خرید سنگ‌آهن درشت‌دانه صورت بگیرد و این امر، کار ذوب‌آهن برای تامین مواد اولیه خود را دشوار کرد. کنسانتره‌سازان و شرکت‌هایی نظیر گل گهر هم به دنبال خرید این نوع سنگ‌آهن هستند و این رقابت، وضعیت تامین مواد اولیه شرکت ذوب‌آهن اصفهان را پیچیده‌تر کرد.

مهرداد تولائیان معاون بهره‌برداری شرکت ذوب‌آهن اصفهان در آبان ماه سال گذشته بیان کرد: به طور صد در صد واردات مواد اولیه مشکلاتی را برای فولادی‌ها ایجاد می‌کند، اما این مانع حرکت ذوب‌آهن و توقف این صنعت نخواهد شد. استراتژی ذوب‌آهن تأمین مواد اولیه خود به هر قیمت است هر چند امیدواریم با کمک‌های مختلف مواد اولیه از منابع داخلی تأمین شود.

برخی معتقدند که مشکلات صنایع معدنی و علل کاهش تولیدات آنها در صنایع فولادی و تامین سنگ آهن مورد نیاز بی‌تأثیر نیست. روش های ناکارآمد و مسکوت مانده در خصوصی‌سازی، سرمایه گذاری و استفاده از سوبسیدهای حاصله شرکت های معدنی در دیگر بخش های صنعتی و ورزشی، قیمت گذاری دستوری و کمبود دستگاه‌ها و امکانات اکتشافی و همچنین سرمایه و بورس را از عللی می‌دانند که سبب قیمت گذاری‌های عجیب و غریب و روش‌های مزایده ای و مناقصه ای شده است. عواملی که بسیاری از معدنکاران را در استخراج و اکتشاف برای تامین مواد اولیه بی‌رمق و ضعیف می‌کند.

مشکلات متعددی در زنجیره تولید فولاد وجود داردکه برای پایان دادن به این موضوع باید تصمیم‌های کارشناسانه گرفت. باید شرکت‌های فولادی اطمینان خاطر داشته باشند که مواد اولیه آنها در زمان مناسب تامین خواهد شد تا بتوانند بدون دغدغه ذهنی به تولید محصولات خود بپردازند. البته برخی کیفیت پایین مواد اولیه داخلی خصوصا در بحث زغال سنگ را مشوقی برای تامین آن از خارج و واردات عنوان می‌کنند.

محمدجعفر صالحی معاون خرید ذوب آهن اصفهان در خصوص تامین مواد اولیه می‌گوید: متاسفانه در تامین مواد اولیه همچنان مشکلات عدیده‌ای وجود دارد و هنوز اتفاق خاصی که بتوان حداقل روزنه‌ای از امید در حوزه تأمین پایدار مواد اولیه در آن دیده شود، رخ نداده است.سهمیه ۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تنی سنگ آهن دانه‌بندی ذوب آهن علی‌رغم پیگیری‌های روزانه ما هنوز محقق نشده و علی‌رغم مصوبه هیئت دولت، این سهمیه گرفتار تیر غیب شده است.

مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس ضمن انتقاد از معطل ماندن سرمایه گذاری‌های صورت گرفته در صنعت فولاد به دلیل عدم تامین مواد اولیه به ویژه سنگ آهن، می‌گوید: هم اکنون مشکل اصلی ذوب آهن اصفهان عدم تامین کافی مواد اولیه به ویژه سنگ آهن بوده که البته در این مورد اقدامات خوبی با هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال انجام است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی با اظهار تاسف از ورود معادن به فولادسازی عنوان می‌کند: در زنجیره صنایع معدنی هر بخش باید در حیطه خود توسعه پیدا کند و این مسئله، تولیدکنندگان بزرگ فولاد کشور را با مشکل مواجه کرده است.این در حالی است که در ذوب آهن اصفهان کوره شماره یک آماده تولید است ودر صورت تامین مواد اولیه به چرخه تولید وارد می شود.

همانطور که مهدی طغیانی می‌گوید، نیروی انسانی ذوب آهن یک سرمایه مهم برای صنعت فولاد کشور است و نباید مورد بی‌مهری و ناملایمات قرار بگیرد. ضروری است که سازمان‌های مربوطه، دولت و مجلس برای تامین مواد اولیه و حل مشکلات و چالش‌های پیش روی صنعت فولاد و ذوب آهن ورود کرده و هرچه سریعتر نسبت به کم شدن و حل مشکلات این بخش از صنایع اقدام نمایند.