آب مروارید و علائم آن را بشناسید

«آب‌مروارید» جزء شایع‌ترین اختلالات بینایی و یکی از سه عامل اصلی نابینایی است. آب‌مروارید به معنی این است که عدسی چشم شفافیت خود را از دست بدهد. طبعا زمانی که عدسی چشم کدر شود و قابلیت خود را در تمرکز نور روی شبکیه از دست بدهد، تصویر خوبی روی شبکیه تشکیل نمی‌شود و در نتیجه شخص تصاویر اجسام و مناظر خارجی را به حالت کدر و مات می‌بیند. شایع بودن آب مروارید باعث شد تا امروز در این مطلب به این بیماری بپردازیم.

آب مروارید چیست؟

شبکیه لایه‌ای‌ست حساس به نور در چشم، که باعث دریافت پیام‌های بینایی می‌شود. در یک چشم سالم و طبیعی نور از عدسی عبور می‌کند و بر روی شبکیه متمرکز می‌شود که برای ایجاد یک تصویر دقیق عدسی چشم باید شفاف و به دور از کدری و تیرگی باشد. زمانی که عدسی شفافیت خود را از دست بدهد باعث اختلال در بینایی می‌شود که به این پدیده آب مروارید یا کاتاراکت می‌گویند.

آب مروارید در مراحل اولیه که فقط بخش کوچکی از عدسی کدر می‌شود مشکلی را به وجود نمی‌آورد، اما در اکثر مواقع بخش بیشتری از عدسی درگیر می‌شود و باعث اختلال در بینایی می‌شود. سرعت پیشرفت آب مروارید در بین افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد و طی چند سال می‌تواند پیشرفت کند. اما سرعت پیشرفت آب مروارید در افراد جوان و یا افرادی که به دیابت دچار هستند بسیار زیاد است. نکته مهمی که وجود دارد این است که آب مروارید از یک چشم سرایت به چشم دیگر ندارد.

انواع آب مروارید

آب مرواریدی که مرکز لنز را تحت تاثیر قرار می‌دهد:

آب مروارید هسته‌ای ممکن است در ابتدا باعث نزدیک بینی یا حتی بهبود موقت در دید مطالعه شما شود، اما با گذشت زمان، لنز به تدریج زرد و روشن‌تر می‌شود و تاری بیشتر دید شما را فرا می‌گیرد. با پیشرفت آب مروارید، لنزتان ممکن است حتی قهوه‌ای شود. زرد شدن یا قهوه‌ای شدن لنز می‌تواند به سختی منجر به تشخیص بین رنگ‌ها شود.

آب مرواریدی که بر لبه‌های لنز تاثیر می‌گذارند:

آب مروارید کورتکس را به صورت متمایل به سفید می‌کند، و رگه‌ها در لبه بیرونی پوسته لنز ایجاد می‌شود؛ همانطور که به آرامی پیشرفت می‌کند، رگه‌ها به مرکز می‌آید و با عبور نور از وسط لنز تداخل می‌کند.

آب مرواریدی که بر پشت لنز تاثیر می‌گذارند:

این نوع با یک منطقه کوچک و کدر شروع می‌شود که معمولا نزدیک پشت لنز قرار می‌گیرد و درست روی مسیر نور می‌باشد. اغلب با دید مطالعه شما تداخل پیدا می‌کند، دید شما را در نور روشن کاهش می‌دهد، و باعث می‌شود که نور یا هاله دور چراغ در شب ایجاد شود این نوع آب مروارید گرایش به پیشرفت سریع تری نسبت به انواع دیگر دارد.

آب مروارید مادرزادی:

برخی افراد با آب مروارید متولد می‌شوند و یا در طول دوران کودکی به آن مبتلا می‌شوند. این آب مروارید ممکن است ژنتیکی بوده و یا با عفونت داخل رحمی یا آسیب و تروما مرتبط باشد. این آب مروارید‌ها همچنین ممکن است به دلیل شرایط خاصی مانند دیستروفی میوتونی، گالاکتوزمی، نوروفیبروماتوز نوع ۲ یا سرخجه به وجود آید. آب مروارید مادرزادی همیشه بر بینایی تاثیر نمی‌گذارند، اما اگر آن‌ها این کار را بکنند، معمولا از بین می‌روند.

علائم آب مروارید

از رایج‌ترین و مهمترین علائم بیماری آب مروارید یا کاتاراکت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تار شدن و در اکثر مواقع محو شدن بینایی

حساسیت شدید به نور و روشنایی اعم از روشنایی بیش از حد نور اتومبیل‌ها در شب، پخش شدن نور آفتاب و نور چراغ ها، و همچنین دیدن هاله اطراف چراغ ها.

کم رنگ و یا محو شدن رنگ‌ها

دید کم و یا کور سویی در شب.

دوبینی و یا چند بینی که در اکثر موارد با بالا رفتن شدت آب مروارید وضعیت بدتر می‌شود.

افزایش دید نزدیک، بالا رفتن مداوم شماره عینک و لنز.

علائم نام برده شده در بالا می‌تواند ناشی از دیگر بیماری‌های چشمی نیز باشد پس اگر با یکی از موارد بالا روبرو شدید حتما به نزد چشم پزشک بروید. بهترین زمان عمل کاتاراکت چشم بسته به تشخیص دکتر چشم شما دارد.

افرادی که در معرض خطرند

همه افراد ممکن است به آب‌مروارید مبتلا شوند، زیرا سالمندی مهم‌ترین عامل زمینه‌ساز آن است. با این حال احتمال ابتلا در بیمارانی که سال‌هاست به دیابت مبتلا هستند، افراد با سابقه خانوادگی آب‌مروارید، کسانی که جراحی چشم داشته‌اند، افرادی که با نور شدید قرمزرنگ مانند کوره‌های صنعتی مواجه‌اند و بیمارانی که برای درمان سرطان تحت‌درمان‌های رادیوتراپی قرار دارند بیشتر است.

به علاوه، مصرف طولانی‌مدت دارو‌های کورتیکواستروئیدی، استعمال دخانیات، مصرف زیاد الکل و تغذیه بدون مقدار کافی میوه و سبزیجات به دلیل کمبود ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند زمینه ابتلا به آب‌مروارید باشد.

دلایل مبتلا شدن به آب مروارید

‌می‌تواند به دلیل افزایش سن باشد.

به دلیل وجود بیماری هایی، چون دیابت و یا به دلیل مصرف دارو‌های کورتون دار (استروئیدی (کورتیکو استروئیدها)).

بر اثر ضربه بر چشم که کاتاراکت ضربه‌ای نام دارد.‌

می‌تواند مادرزادی باشد.

پنجمین دلیل آب مروارید را می‌توان به سابقه خانوادگی که به بستگان درجه اول و دوم اطلاق می‌شود بسط داد.

مدت زمان طولانی و بدون محافظ قرار گرفتن در مقابل نور آفتاب.

سابقه جراحی یا بیماری‌های التهاب چشم.

مصرف الکل و کشیدن سیگار.

درمان آب مروارید

در مرحله اولیه درمان آب مروارید، بینایی بیمار با استفاده از عینک، عدسی‌های بزرگ نما و نور‌های قوی بهبود می‌یابد، اما گاهی اوقات ممکن است این گونه تدابیر کمک کننده نباشد، فیکو (جراحی آب مروارید چشم) تنها راه درمان می‌تواند باشد که فقط با خارج کردن عدسی کدر است که می‌تواند جایگزین مناسبی با عدسی مصنوعی باشد. فیکو نام دیگر و اصطلاح پزشکی درمانی آب مروارید می‌باشد.

آب مروارید یا کاتاراکت زمانی نیاز به عمل جراحی آب مروارید یا کاتاراکت چشم (فیکو) دارد که با اختلال بینایی، انجام فعالیت‌های شغلی و یا روزمره مانند رانندگی، مطالعه و تماشای تلویزیون را مختل می‌کند.

منبع: صدا و سیما